مغولستان ساندویچی میان روسیه و چین

مریم وریج کاظمی

مغولستان کشوری محصور در خشکی با مساحت تقریبی۱۰۰/۵۶۴/۱ کیلومتر مربع و با جمعیتی معادل ۲ میلیون ۸۳۹ هزار نفر و همچنین تراکم جمعیتی ۴/۴ نفر در هر کیلومتر تنها با دو کشور یعنی ازشمال با فدراسیون روسیه و از جنوب با جمهوری خلق چین هم مرز است. اقتصاد مغولستان به بخش های کشاورزی و معدن متکی است که دو سوم از درآمد حاصل از صادرات کشور را به خود اختصاص می دهد. مغولستان دارای ذخایر غنی معدنی از جمله ذغال سنگ و فلزات کمیاب نظیر اورانیوم است. این کشور حدود ۸۰ درصد انرژی مصرفی خود را از ذغال سنگ تامین می کند. توجه به توسعه منابع معدنی و رشد اقتصادی در مغولستان نه تنها توجه چین،روسیه وکره جنوبی را به سمت خود جلب کرده بلکه اروپا نیز در سرمایه گذاری در بخش های کوچک اقتصادی مغولستان حضور پررنگی دارد.

مغولستان در دوران شوروی سابق جزء اقمار آن کشور محسوب می شد و تا سالها در امور داخلی خود وابسته به دولتهای چین و روسیه بوداما پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مغولستان به سوی دموکراسی مبتنی بر قانون اساسی و تلاش برای گسترش روابط خارجی برای شکستن انزوا در محیط جغرافیای خود گرایش نشان داد. موقعیت اقتصادی مغولستان بعد از فروپاشی شوروی رو به زوال رفت و آسیب وارده بر اقتصاد بر مناسبات اجتماعی تاثیر گذاشت و باعث شد مغولستان به سمت دیگر همسایه قدرتمند خود یعنی چین گرایش پیدا کند. ولی در حال حاضر مغولستان با دارا بودن منابع معدنی و طبیعی به ارزش ۳ تریلیون دلار به شکل  اقتصاد بازار آزادآینده روشنی را برای نسل حال و آینده خود نوید می دهد.

بی شک ژئوپلیتیک مغولستاناین کشور را به سمت پل استراتژیکدر میان دو قدرت بزرگ جهان متمایل می کند و یک حلقه ارتباطی را بوجود آورده که به شکل گذرگاهی برای بازار مصرف تولیدات چین و روسیهتبدیل شده است و از سوی دیگر مازاد تولید صنایع پیشرفته غرب را که بازدهی مالی فراوانی دارد را به خود جذب می کند. بحران در اوکراین باعث نزدیکی اقتصادی میان چین و روسیه شد و مغولستان محور مذاکرات این دو کشور برای همکاری های انرژی و ترانزیت قرار گرفت. رشد اقتصادی سریع ناشی از رونق بخش معدن در این کشور به سرعت در حال انجام است و پتانسیل های لازم را برای مشارکت خارجی در بخش انرژی های تجدید پذیر مانند انرژی بادیو خورشیدیو انرژی هایتجدید ناپذیر مانند نفت و گاز دارا می باشد.علیرغم اینکه مغولستان به پل استراتژیک میان دو ابرقدرت تبدیل شده  اما یک کشور محصور در خشکی محسوب می شود و ایننقطه ضعفی برای تجارت و بازرگانی به حساب می آید چون همواره نیازمند کمک همسایگان قدرتمند خود استهمچنین قلمرو گسترده کشور همراه با جمعیت کم آن باعث عدم توسعه از نظر اداری، اقتصادی و زیربنایی شده است که این مسئله می تواند مغولستان را به شدت آسیب پذیر کند.

اما نقطه قوت مغولستان در بخش اقتصادی می تواند جذب سرمایه گذاری خارجی در مورد همکاری در بخش استخراج معادن و ترانزیت انرژی باشد و به احتمال زیاد دارای نقش بارزتری هم خواهد شد. با چنین ویژگی های  مغولستان می تواند دسترسی رو به رشد اقتصادی و تجاری برای دستیابی به بازارهای جهانی داشته باشد.تاکنون نقش مغولستان صرفا همکاری در زمینه انرژی با دو همسایه قدرتمند خود بوده است اما در سال۲۰۱۳کنفرانسی توسط اتحادیه خط لوله گاز آسیای شمال شرقدر اولان باتور پایتخت مغولستان برگزار شدو به مشکلات خط لوله انرژی درکشورهای ژاپن،کره شمالی و مغولستان و بررسی کریدور حمل و نقل در مغولستان و همچنین مسئله خطوط لوله انرژی در آسیای شمال شرقی با توجه به بحرانهای جدید در سطح بین الملل بخصوص کشورهای دارای ذخایر انرژی پرداختند. در این کنفرانس مزایای استفاده از گاز طبیعی بدلیل کاهش آلودگی های زیست محیطی برای تولید برق و حرکت چرخ کارخانجات صنعتی مورد توجه قرار گرفت و بر نقش مغولستان برای ترانزیت این انرژی تاکید شد.

مغولستان در سالهای گذشته برای اکثرکشورهای جهان گمنام بود اما در حال حاضر از نگاه استراتژیستهای چین و روسیه بدلیل موقعیت گذرگاهی و ترانزیتی جایگاه ارزنده ای پیدا کرده است. این کشور به علت محصور بودن در خشکی و نبود شبکه های ارتباطی موثر به عنوان دایره نفوذ دو همسایه قدرتمند خود همواره نیازمند حمایت و کمک آنها خواهد بود و به ناچار باید خود را با الگوههای اقتصادی- تجاری و در نهایت فرهنگی آنها تطبیق دهد.بی شک مغولستان در آینده نه چندان دور به کشوری مهمدرآسیای شمال شرق تبدیل خواهد شد و شانس خوبی در بعضی از طرح های همکاری انرژی در منطقه خواهد داشت که باعث یکپارچگی اقتصادی و بهتر شدن روابط بین المللی اش میشود و از سوی دیگر این کشور دروازه ورود روسیه به بازارهای اقتصادی آسیای شمال شرقی و جنوبی به حساب می آید.افزایش همکاری ها با چین و روسیه بخصوص در زمینه معدن و انرژی می تواند این کشور را وارد پروسه بازیگری در آسیای شمال شرق کند نقشی که رئیس جمهور روسیه تاکید دارد با حضور کشور چین و روسیه در زمینه زیرساخت های معدن و انرژی مغولستان انجام شود.

مغولستان پس از استقلال از یک سو به دلیل نگرانی از بازگشت سلطه روسیه و نیاز به کمک‌های مالی و اقتصادی تمایل به تعامل با قدرت‌ها و سازمان‌ها و تشکل‌های چندجانبه غربی داشت و از سوی دیگر زیرساخت‌های اقتصادی این کشور که میراثی از دوران شوروی بود به شدت به روسیه وابسته بود و مسائل امنیتی و قومی مشترک و وجود برخی از بحران‌ها موجب شد که این کشور نتواند همکاری با چین و روسیه را نادیده بگیرد. دیدارهای که میان سران روسیه،چین و مغولستان  انجام شد و به موضوع بسط و گسترش روابط دو جانبه در زمینه های گوناگون نظیرسرمایه گذاری، همکاری در زمینه انتقال فناوری، همکاری در زمینه صنعت نفت و گاز، همکاری در زمینه فرهنگ و آموزش و بحث و گفتگو پیرامون اوضاع و شرایط منطقه و جهان می پرداخت نشان دهنده اهمیت جایگاه مغولستان در استراتژی های اقتصادی و سیاسی این دو قدرت در آینده نزدیک است. با این حال رقابت پنهان میان چین و روسیه در صحنه ژئوپلیتیک مغولستان در حال پیگیری و اجراست.

مغولستان به دلیل اهمیت ترانزیت همواره مورد توجه دو همسایه قدرتمند خود یعنی چین وروسیه قرار داشته و حضور این دو قدرت در آن را اجتناب ناپذیر ساخته استتا این کشور را تبدیل به کریدور مدرنیزه ترانزیت برای مقاصد تجاری و اقتصادی و انرژی خودکنندازاین رو در اواخر سال۲۰۱۴ در پکن مذاکرات دو جانبه انجام شد و به شرکتهای چینی اجازه سرمایه گذاری برای زیرساختهای حمل و نقل در مغولستان داده شد زیرا چین از توان زیادی برای سرمایه گذاری در این کشور برخوردار است.از سوی دیگر چین و روسیه به دلیل وجود منابع عظیم معدنی در مغولستان و آگاهی از وجود مشکلاتی زیاد در زمینه نبود زیرساختهای تجاری-اقتصادی در آن کشور تمایل زیادی به ایجاد روابط اقتصادی و سیاسی گسترده با مغولستان دارند.

شرکت های چینی و روسی سرمایه گذاری گسترده ای در زمینه انرژی داشته اند. چین و روسیه به دنبال ایجاد یک فضای اقتصادی مشترک و یک منطقه تجاری آزاد و بازار مشترک در مغولستان هستند و به همین دلیل روسیه علاقمند به مشارکت شرکت های خود برای سرمایه گذاری بخش انرژی در مغولستان و ترانزیت نفت و گاز از طریق آن کشوربه بازارهای آسیای شمال شرقی و جنوبی است،همچنین این کشور توان بالقوه برای ساماندهی به اقتصاد مغولستانرا داراست و از طرف دیگر نفوذ در بازارهای جدید حوزه آسیای جنوبی از استراتژیشرکتهای فعال حوزه انرژی روسیه محسوب می شود. با این حال پس از امضای قرارداد صادرات گازی معادل ۴۰۰ میلیارد دلار(۴-۲تریلیون یوان) از طریق خط لوله شرق سیبری(۴۰۰۰کیلومتر-۴۸۵/۲مایل) از روسیه به سمت چین،طرح های توسعه ای دیگری نیز مورد بررسی قرار گرفته است.در مراسم آغاز پروژه خط لوله شرق سیبری ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و الکسی میلر مدیر عامل شرکت گازپروم آمادگی خود را برای توسعه این طرح که موسوم به خط لوله آلتایی است به سمت استان سین کیانگ ابراز داشتند. خط لوله آلتای قرار است از غرب سیبری به سمت چین کشیده شود و دسترسی به منابع انرژی در چین را تسهیل بخشد(لیلیولد).بی شک بحران اوکراین و نیازهای گازی چین باعث شده تا این کشور گزینه خط لوله آلتایی را در اولویت برنامه های اقتصادی خود قرار دهد.

اما به طور خلاصه اهداف اقتصادی و تجاری چینو روسیه در مغولستان با توجه به موارد عنوان شده می توان به ترانزیت منابع انرژی به بازارهای مصرف در کشورهای چین، کره جنوبی، ژاپن، آسیای جنوبی از طریق خطوط انتقال نفت و گاز روسیه، تقویت جایگاه خود به عنوان یکی از تامین کنندگان اصلی نیاز اقتصادی یعنی تامین انرژی این کشورها، جلوگیری از همگرایی کشورهای این منطقه با ساختارهای غربی،ترانزیت بخشی از کالاها و تولیدات منطقه به سمت جنوب آسیا،استفاده از مسیرهای منطقه برای ارتباط تجاری با کشورهای جنوب آسیا، حفظ بازار مصرف منطقه برای تامین بخشی از نیازمندیهای اقتصادی و تجاری خود،دستیابی به بازارهای منطقه و گسترش تجارت در آن، تقویت نهادهای کشورهای منطقه در راستای اهداف درازمدت خود و تحیکم مناسبات امنیتی با کشورهای منطقه،اشاره کرد.

از مغولستان به عنوان ساندویچ میان روسیه و چین یاد میشود زیرا از یک سو حضور و نفوذ چین و روسیه در آن می تواند موجب ارتقاءموقعیت منطقه‌ای آن کشور شود و از طرف دیگر در آینده نه چندان دور منافع اقتصادی و تجاری دو قدرت در همگرایی اقتصادی، سیاسی، امنیتی و استراتژیک با مغولستان خواهد بود. امروزه فعالیت شرکتهای اقتصادی و انرژیچین و روسیه در مغولستانفرصت مناسب را ایجاد کرده تا از طریق سرمایه گذاری به شکل مستقیم و غیر مستقیم در آن کشور اعمال نفوذ کنند و شرکتهای غربی مستقر در مغولستان را کنترل نمایند.اما غرب هم با ارائه کمک‌های مالی و اقتصادی و سرمایه‌گذاری در بخش معدن سعی در تثبیت حضور خود در مغولستان دارد تا تحرکاتچین و روسیهرا زیر نظر داشته باشد. این در حالیست که افزایش پیوند میان دو کشور چین و روسیه از طریق همکاری های اقتصادی با توجه به رشد سریع اقتصادی در کشورهای آسیای جنوبی و آسیای شمال شرقی و اینکه اقتصادهای این بخش از جهان مکمل یکدیگرند و همچنین برپایی پیمان شانگهای که در بر گیرنده بزرگترین قدرتهای جمعیتی و اقتصادی و هسته ای جهان است، میسر شده است. با این تفاسیر می توان اینطور نتیجه گیری کرد که رقابت اصلی نه بین چین و روسیه بلکه بین این دو قدرت و غرب در حال انجام است.بی شک اقتصادهای چین و روسیه تا حد زیادی مکمل یکدیگرند و این امر موجب تداوم مبادلات کالا و خدمات بین دو کشور شده است. چین در دو دهه اخیر در تولید کالاهای مصرفی و سرمایه ای مورد نیاز روسیه به جایگاه قابل توجه ای دست یافته و از طرفی به واردات انرژی از روسیه نیز نیازمند شده است لذا موقعیت جغرافیایی مغولستان زمینه مناسب را برای سرمایه گذاری در بخش های ترانزیت انرژی و صنعت و بازرگانی برای چین و روسیه بوجود خواهد آورد تا همکاری های گسترده تری را انجام دهند.

مریم وریج کاظمی

———————————————————————————————–

آدرس و اسامی صفحات مرتبط با اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان

Anarchist Union of Afghanistan and Iran, May 24, 2018

P.S:The possibility of joining new people and groups of anarchists will be permanent

The Union has many social media and other communication channels. You will find them at the bottom of this page

۱- آدرس عصر آنارشیسم در اینستاگرام https://instagram.com/asranarshism/

—————————————-

۲- آدرس عصر آنارشیسم در تلگرام

https://telegram.me/asranarshism —————————-
۳- عصر آنارشیسم در توئیتر https://twitter.com/asranarshism ———————————– ۴ – فیسبوک عصر آنارشیسمhttps://www.facebook.com/asranarshism ————————————— ۵ – فیسبوک بلوک سیاه ایرانhttps://www.facebook.com/iranblackbloc

————————————————–

۶ – فیسبوک آنارشیستهای همراه روژاوا و باکورAnarchists in solidaritywiththeRojava https://www.facebook.com/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%DA%98%D8%A7%D9%88%D8%A7-%D9%88-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%B1-Anarchists-in-solidarity-with-the-Rojava-434646579975914

———————————————————-

۷ – فیسبوک دفاع از زندانیان و اعدامیان غیر سیاسی https://www.facebook.com/sedaye.bisedayan

————————————————————

۸ – فیسبوک کارگران آنارشیست ایران https://www.facebook.com/irananarchistlabors

——————————————————

۹- فیسبوک کتابخانه آنارشیستی https://www.facebook.com/anarchistlibraryfa

————————————————–

۰ ۱– فیسبوک آنارشیستهای همراه بلوچستان https://www.facebook.com/anarchistinsupportbaluchistan

—————————————————–

۱۱ – فیسبوک  هنرمندان آنارشیست https://www.facebook.com/anarchistartistss

————————————————-

۱۲ – فیسبوک دانشجویا ن آنارشیست https://www.facebook.com/anarchiststudents

——————————————-

۱۳ – فیسبوک شاهین شهر پلیتیک https://www.facebook.com/shahre.shahin

———————————————–

۱۴ – فیسبوک آنتی فاشیست https://www.facebook.com/ShahinShahrPolitik

————————————————

۱۵ – آدرس آنارشیستهای مریوان در کانال تلگرام https://t.me/anarchyinmarivan

———————————

۱۶-آدرس تماس با ماcontact us

info@asranarshism.com

———————————

۱۷ – سایت عصر آنارشیسمhttps://asranarshism.com

——————————————–

۱۸ – آدرس کانال آنارشیستهای کردستان در تلگرام
بڵاوکردنەوەی بیرو هزری ئانارکیستی
https://t.me/kurdistananarshist

——————————-

۱۹- فیسبوک میتینگ دهه هفتاد و هشتادی ها https://www.facebook.com/%D9%85%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86%DA%AF-%D8%AF%D9%87%D9%87-%D9%87%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%87%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%87%D8%A7-505093803031731/

——————————————

۲۰ – گوگل پلاس عصر آنارشیسم https://plus.google.com/u/0/114261734790222308813

——————————————-

۲۱ –  ساوندکلاود رادیو آنارشی

——————————————

۲۲- آدرس ” دختران آنارشیست افغانستان ” در اینستاگرام https://www.instagram.com/dokhtarananarshist_afghanestan

———————————————————–

۲۳- آدرس “دختران آنارشیست افغان ” در فیسبوک https://www.facebook.com/Afghan-Anarchist-Girls-116992605591873

————————————————————–

۲۴- آدرس آنارشیستهای رشت در اینستاگرام https://www.instagram.com/anarshist.rasht

———————————————————

۲۵ –  آدرس پیج آنارشیستهای شهر بوکان (  ئانارکیسته کانی بوکان ) در اینستاگرام https://www.instagram.com/bokan_anarchy

———————————————————–

۲۶- آدرس آنارشیستهای اصفهان و شاهین شهر در تلگرام https://t.me/Anarshistsh2

————————————————

۲۷ – آدرس آنارشیستهای اصفهان و شاهین شهر در اینستاگرام https://www.instagram.com/anarshistshahinshahr

—————————————————

۲۸- آدرس آنارشیستهای شیراز در تلگرام https://t.me/ShirazAnarchist

—————————————————

۲۹ – آدرس آنارشیستهای شیراز در اینستاگرام https://www.instagram.com/anarchy_shz_ism

——————————————————

۳۰ – آدرس آنارشیستهای گیلان در اینستاگرام https://www.instagram.com/guilan_anarchism

——————————————————-

۳۱ – کانال عصیانگر در تلگرام https://t.me/AcabFai

————————————————-

۳۲ – آدرس کانال ” جوانان آنارشیست ” در تلگرام https://t.me/young_anarchists

————————————————

۳۳- آدرس آنارشیستهای مشهد در کانال تلگرام https://t.me/anarchismera

————————————————-

۳۴ -آدرس کانال آنارشیستهای تهران در تلگرام

t.me/tehran_anarchists ——————————————–

۳۵ – آدرس آنارشیستهای قم در توییتر

twitter.com/anarshist ————————————

۳۶ – آدرس پیج” آنارشیستهای جنوب “در اینستاگرام https://www.instagram.com/southanarchists

آنارشیستهای جنوب یکی از اعضای تشکیل دهنده ” اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان” می باشند که در ایران حضور دارند.

———————————————————

۳۷ – آدرس پیج” آنارشیستهای خراسان “در اینستاگرام https://www.instagram.com/khurasan_anarch

آنارشیستهای خراسان یکی از اعضای تشکیل دهنده ” اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان” می باشند که در ایران حضور دارند.

——————————————————————————

۳۸ – آدرس بالاچه عصر آنارشیسم در بالاترین https://www.balatarin.com/b/anarchismera

———————————————————————-

۳۹ – آدرس وبلاگ اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان https://tauai.wordpress.com

————————————————————————

۴۰ – آدرس اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان در فیسبوک https://www.facebook.com/TAUAI/?modal=admin_todo_tour

————————————————————————————–

۴۱ – آدرس اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان در اینستاگرام https://www.instagram.com/union9387

—————————————————————————————

۴۲ – آدرس پیچ آنارشیستهای اهواز در فیسبوک https://www.facebook.com/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2-2021321021440113

—————————————————————————–

۴۳ – آدرس پیچ آنارشیسم سبز در فیسبوک https://www.facebook.com/Green-Anarchism-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D8%B3%D8%A8%D8%B2-229749814516765

—————————————————————————

۴۴ – آدرس پیج جوانان آنارشیست در اینستاگرام https://www.instagram.com/javanane_anarshist