«برنامه‌ای برای سازمان آنارشیستی» (قسمت اول)

اریکو مالاتستا

«… برای من قابل فهم است. ذهن رفقای روس بیش از حد انباشته از موفقیت هائی است که بلشویک‌ها در کشورشان داشته‌اند و آنان می‌خواهند بلشویک وار، آنارشیست‌ها را در ارتشی منظبط (؟) متحد کنند…»

به طور اتفاقی جزوه‌ای به زبان فرانسوی – بدیهی است که نشریات غیر فاشیستی در ایتالیا توقیف هستند – به دستم رسید، تحت عنوان: ((طرحی برای برنامه سازمان آنارشیستی)) که در نوامبر ۱۹۲۶ از جانب «آنارشیست‌های روس» خارج از کشور منتشر شده است. تصور می‌کنم که مخاطب اصلی آن رفقای روس باشند. اما این طرح به مسائلی می‌پردازد که همانسان شامل همه آنارشیست‌ها است. به علاوه آشکار است – از زبان نوشته – که نیت آن گردآوردن رفقای همه کشور‌ها است. بهرحال خوب است روس‌ها و نیز همه افراد بررسی کنند که آیا این پیشنهاد با اصول آنارشیستی همآهنگ است؟ آیا در عمل واقعا کمکی به اهداف آنارشیستی می‌کند؟
آنارشسیم و سازمان
انگیزه رفقائی که این پلاتفرم (طرح) را پیشنهاد می‌کنند؛ عالی است. آنان به درستی گلایه دارند که آنارشیست‌ها به نسبت ارزش نظری و عملی آئینشان – صرفنظر از کثرت، شجاعت و روحیه فداکاریشان – نفوذ و تاثیری بر رویداهای سیاسی – اجتماعی نداشته و ندارند و نیز بر این باورند که علت اصلی این عدم توفیق نسبی همانا نبود سازمانی وسیع، جدی و موثر است…. تا اینجا بطور کلی موافقم!
سازمان چیزی جز آزمون تعاون و همبستگی نیست. شرط طبیعی و ضروری زندگی اجتماعی است. واقعیت گریز ناپذیری که دربر گیرنده هر انسانی است. چه جامعه انسانی به طور عام و چه گروهی از مردم که هدف مشترکی دارند. از آنجا که انسان نه میل و نه توان زیستن در انزوا را دارد. از آنجا که در واقع نمی‌تواند به انسان واقعی تبدیل شود و نیازهای مادی و اخلاقی خود را ارضا کند… مگر با ورود در جامعه و در تعاون با همگنان خویش.
به ناچار آنهائی که امکانات یا هوشیاری کافی ندارند که سازمان آزاد در کنار دیگرانی که هم خواست و هم احساس او هستند؛ بیآفریند. باید به سازمان دیگران – معمولا طبقه با گروه حاکم – که منافشان در استثمار کار بقیه است، گردن نهند. ستم معدودی ممتار بر توده‌ها، همواره نتیجه ناتوانائی اکثریت مردم در توافق میان خود و ایجاد سازمان هائی با دیگر کارگران برای تولید و لذت و بالطبع دفاع از خود در مقابل بهره کشان و ستمگران بوده است.
آنارشیسم برای چاره جوئی این قبیل امور سر برآورده است. اصل بنیادین آن، سازمان آزاد است که با اراده آزاد همه سازندگانش به دور از قدرتمداری، یعنی به دور از تحمیل خواست‌های فردی بر دیگران خلق و حراست شده است. بنابراین طبیعی است که آنارشیست‌ها باید هم در زندگی خصوصی و هم در زندگی سازمانی خود،‌‌ همان اصولی را به کار بندند که از نظر آن‌ها مبنای جوامع انسانی است.
از برخی مباحثات ممکن است چنین برمی آید که هستند آنارشیستهائی که با هرگونه سازمان مخالفند. اما در واقع بسیاری از بحث هائی که میان ما بر سر این موضوع در می‌گیرد – که گا‌ها زیادی نیز هست – در اساس بر سر شکل است نه اصل سازمان. حتی اگر از ابهامات ناشی از تعریف اصطلاحات یا از فضای مسموم تفاوت‌های شخصی آکنده باشند. لذا در عمل حتی رفقائی که بر اساس گفته‌های خودشان مخالف سرسخت سازمان‌اند. هنگامیکه واقعا بخواهند کاری انجام گیرد، خود نیز خویش را چون دیگران و اغلب حتی بهتر، سازمان می‌دهند… تکرار می‌کنم مسئله تنها بر سر شیوه است!
به این دلیل تنها می‌توانم از پیش قدمی رفقای روس هواداری کنم. چرا که بر این اعتقادم که سازمانی وسیع‌تر، همآهنگ‌تر و استوار‌تر از آنچه تاکنون آنارشیست‌ها برایش تلاش کرده‌اند؛ بی‌گمان می‌تواند عامل مهمی در توانمندی و موفقیت و ابزاری قدرتمند برای ترویج آرمان‌هایمان باشد – حتی اگر موفق به برطرف کردن همه اشتباهات و ضعف‌ها نباشند – که شاید در جنبشی همانند جنبش ما که در موقعیت زمانی عالی قرار گرفته و از این روی مجبور است علیه عقب افتادگی و بی‌تفاوتی و اغلب خصومت اکثریت مبارزه کند که اجتناب ناپذیر است.
سازمان کارگری و سازمان ویژه
فرای همه مسائل فکر می‌کنم برای اینکه آنارشیست‌ها قادر به تاثیر بر روند می‌ارزه توده‌ها برای تعالی و رهائی از بند باشند؛ فوری و ضروری است که به توافق برسند و خود را به بهترین شکل ممکن سازمان دهند. امروز بزرگ‌ترین تحول اجتماعی، جنبش کارگری (اتحادیه کارگری) است و جهت آن وسیعا به وقایعی که در انقلاب آینده اتفاق خواهد افتاد و نیز هدفی که باید در آن انقلاب بدان دست یافت؛ بستگی دارد.
کارگران از طریق سارمان هائی که به خاطر دفاع از منافعشان ایجاد شده است از ستمی که تحمل می‌کنند و آنتاگونیسمی که آنان را از ارباباشان جدا می‌کند؛ آگاه می‌شوند. آنان آرزوی زندگی بهتری را می‌کنند و خوی به مبارزه مشترک و همبسته می‌گیرند. رشد می‌کنند و می‌توانند به پیشرفت هائی برسند که تحت ادامه رژیم دولتی و سرمایه داری قابل حصولند. بعد از اینکه کشمکش فرا‌تر رود که طبیعتا غیرقابل حل می‌شود. انقلاب با ارتجاع به وقوع می‌پیوندد.
آنارشیست‌ها باید به سودمندی و اهمیت جنبش اتحادیه کارگری آگاه باشند. آنان باید از پدیدار شده آن پشتیبانی کرده و آنرا به ابزار عمل تبدیل کنند و با همکاری سایر نیروهای مترقی همه کوشش خود را به کار بندند که این جنبش متضمن انقلابی اجتماعی گردد.
انقلاب اجتماعی که پایان جامعه طبقاتی وقرار است آغاز آزادی کامل، برابری، صلح و همبستگی میان همه انسان‌ها باشد. اما توهمی عظیم و فاجعه آمیز است که مانند بسیاری تصور کنیم: جنبش کارگری بخودی خود می‌تواند و باید به چنین انقلابی رهنمون شود. برعکس! همه جنبشهائی که بر پایه خواست‌های مادی و کوتاه مدت بنا شده‌اند (… و جنبش کارگری نمی‌تواند بر هیچ پایه دیگری بنا شود) به خاطر نبود انرژی، تحرک و تلاش آمیخته انسان هائی با ایمان که به خاطر آینده‌ای آرمانی مبارزه و جانفشانی می‌کنند. لذا آنان را ناگزیر به تن دادن به وضع موجود سوق می‌دهند. اینان مروج روحیه محافظه کاری و نیز هراس از تغییر میان آنانی هستند که برای دست یافتن به شرایط بهتری برای خود تلاش می‌کنند. که این اغلب به آفرینش طبقه ممتار جدید، تقویت و استحکام نظامی که انسان آرزوی ویرانی‌اش را دارد؛ پایان می‌پذیرد.
از این روی نیاز فوری برای سازمان‌های پالایش یافته آنارشیستی هست که هم از درون و هم از برون اتحادیه کارگری برای رسیدن به جامعه آنارشیستی و زدودن همه نطفه‌های انحراف و واپسگرائی مبارزه کنند. اما روشن است که سازمان‌های آنارشیستی برای رسیدن به اهداف نهائیشان در اساسنامه و عملکردشان باید همآهنگ با اصول آنارشیسم باشند. بدین معنی که به هیچ وجه نباید آلوده اقتدارگرائی شوند. آنان باید کنش آزاد افراد را با نیاز و خشنودی از تعاون؛ آشتی دهند. و به تکامل آگاهی و ابتکار عمل اعضایشان یاری رسانند. آنان در حوزه فعالیتشان باید خود سرمشقی باشند جهت کسب معلومات و امکان سازی اخلاقی و مادی آینده‌ای که آرزویش را داریم. آیا طرح سئوال انگیز، پاسخگوی این پیش ضرورت‌ها است؟
فکر نمی‌کنم نحوه فرمول بندی این برنامه – به عقیده من- به گونه‌ای است که به جای ایجاد اشتیاق بیشتر به سازمان میان آنارشیست‌ها، تقویت کننده تعصبات آن دسته از رفقائی است که معتقدند: سازمان به معنی اطاعت از رهبران و تعلق به دستگاهی متمرکز و اقتدار گرا است که مانع ابتکار عمل آزاد افراد است. در واقع بعضی از نیات اصلی این طرخ علیرغم اعتراضات ما، اصرار در نسبت دادن چیزی به آنارشیست‌ها دارد که خلاف حقیقت است!… ادامه دارد
*Errico Malatesta
(۱۸۵۳ – ۱۹۳۲)
ترجمه از متن انگیسی از نشریه فریدم (Freedom) شماره ۴۱-۴۰ توسط ح. ق
نشر نخست: در ماهنامه آبگون (سردبیر و مسئول: فرشید یاسائی) شماره یک – سال اول. مهرماه ۶۲ – اکتبر۱۹۸۳

——————————————————————————————————————————————————————————————————–

فدراسیون عصر آنارشیسم

«برنامه‌ای برای سازمان آنارشیستی» (قسمت اول)

اریکو مالاتستا

Text Size

Explore More

برداشت و انتشار مطالب این سایت کاملاً آزاد است