فرونشست زمین در نقاط مختلف ایران که سالانه ۳۶ سانتی‌متر زمین تهران نشست می‌کند

خبرگزاری “ایلنا” درگزارشی با عنوان “چاله‌ها تهران را می‌بلعند” به پدیده فرونشست زمین در ایران پرداخته است. در این گزارش آمده هر روز یک میلی‌متر و سالانه ۳۶ سانتی‌متر زمین تهران نشست می‌کند. برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی باعث خالی شدن بسیاری از آبخوان‌ها و به دنبال آن فرونشست زمین در نقاط مختلف ایران شده است.

برداشت نامتعارف آب از چاه‌های غیرمجاز علاوه بر خشک شدن دیگر چاه‌ها و مشکل در تامین آب شرب باعث فرونشست زمین در دشت ورامین، دشت تهران، کرج، شهریار و بسیاری از نقاط ایران شده است شده است.

بنا بر این گزارش طی سال‌های اخیر در ایران، برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی، خشکسالی و عوامل دیگر موجب آسیب‌های جدی به زمین‌های کشاورزی، ساختمان‌های مسکونی، جاده‌ها و دیگر سازندها و بروز خسارت‌های زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی شده است.

نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و لوله زائی چاه‌ها می‌گردد. لوله زائی به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن به دلیل نشست زمین قسمتی از لوله چاه به خارج از سطح زمین رانده می‌شود

فرونشست‌ها عمدتا در نواحی آهکی و کارستی (پدیده خوردگی و انحلال توده سنگ‌های کربناته) یا در نواحی با برداشت بیش از حد مجاز از آب‌های زیرزمینی اتفاق می‌افتد و رشد جمعیت همراه با گسترش بى‌رویه بهره‌بردارى از آب در مقاصد کشاورزى و صنعت، با اثرات نامطلوب زیادى درجنبه‌هاى کمى و کیفى منابع آب همراه بوده است.

در بین شهرهایی که دچار کم آبی و بروز پدیده فرونشست هستند وضعیت تهران و شهرهای اطراف آن به دلیل میزان بالای جمعیت و تراکم ساختمان و سازه وخیم‌تر است.

به گفته محمدرضا بختیاری مدیر عامل آب منطقه ای تهران تنها در منطقه دشت ورامین سالانه حدود یک متر و سی سانتیمتر افت آب زیرزمینی و حدود ۱۶ سانتیمتر فرونشست زمین رخ می‌دهد. سالیانه حدود ۳۷۰ میلیون متر مکعب از منابع آب زیرزمینی در دشت ورامین برداشت می‌شود که از این میزان ۳۴۰ میلیون متر مکعب مربوط به چاه‌های مجاز و ۳۰ میلیون متر مکعب مربوط به چاه‌های غیرمجاز است.

پیش از این حمید چیت‌چیان وزیر نیرو جمهوری اسلامی ایران گفته بود: «مسئله فرونشست زمین به دلیل مصرف بیش از حد آب‌های زیرزمینی یک پدیده شناخته شده و یکی از خطراتی است که ایران را تهدید می‌کند که البته این مسئله تنها مختص دشت‌های تهران نمی‌شود.» به گفته وزیر نیروی جمهوری اسلامی ایران اگر برداشت در چاه‌های غیرمجاز ادامه یابد، مسئله فرونشست قظعا به تجهیزات شهری آسیب‌های جدی وارد می‌کند.

برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی باعث خالی شدن بسیاری از آبخوان‌ها و به دنبال آن فرونشست زمین در نقاط مختلف ایران شده است.

تغییرات اقلیمی یا آب و هوایی به آن گروه از تغییرات اطلاق می‌شود که بطور مشخص الگوهای مورد انتظار برای وضعیت میانگین آب و هوایی را در طولانی مدت در یک منطقه خاص یا در تمامی اقلیم جهانی تحت تاثیر قرار دهد.

افزایش متوسط دمای کره زمین، بارش‌های ناگهانی و سیل‌آسا و بارش برف در نقاط گرم و خشک، خشکسالی، کاهش بارش در مناطق مرطوب و کوهستانی، از جمله نمونه‌های تغییرات محسوس آب و هوایی در جهان است که اثرات عمیقی بر اقلیم و الگوهای بارندگی در مناطق آسیب‌پذیر در سراسر جهان برجای ‌گذاشتند.

ایران نیز از جمله کشورهایی است که تحت تاثیر شدید آثار ناشی از تغییرات آب و هوایی قرار گرفته است. بطور نمونه، بنا بر گزارش‌های رسمی، طی ۶ دهه اخیر، بطور متوسط حدود دو و نیم درجه سانتیگراد دمای هوای شهر تهران افزایش یافته است. که دست‌کم حدود یک و نیم درجه این افزایش دما طی دو دهه اخیر رخ داده است.

محققان پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با توجه به لرزه‌خیز بودن ایران و کاهش منابع آب زیرزمینی نسبت به پدیده فرونشست زمین در تهران هشدار دادند. این امر به گفته محققان موجب خطرپذیری مناطق آسیب‌پذیر در زمان وقوع زمین‌لرزه می‌شود.

آیا بحران فرونشست زمین در تهران تنها به عوامل طبیعی ارتباط دارد؟

هر چند کاهش بارندگی به میزان حدود بیست درصد، شهر تهران و شهرستان‌های همجوار آن را با تغییرات اقلیمی شدید روبرو ساخته است اما افزایش جمعیتی شهری تهران و شهرستان‌های همجوار آن و الگوی مصرف آب تاثیر جدی‌تری در کاهش منابع آبی زیرزمینی دارد.

فرونشست زمین علاوه بر آسیب جدی بر زیرساخت‌های منطقه‌ای از جمله خطوط راه‌آهن، سایر تاسیسات و حتی ساختمان‌ها و بناهای شهری را نیز آسیب‌پذیرتر می‌کند.

در برابر تغییرات اقلیمی که بعنوان یک پدیده جهانی و دراز مدت، بخش‌های بزرگی از جهان از جمله ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد، نقش تاثیرات انسانی به مراتب از نقش تغییر اقلیم در بازه زمانی کوتاه مدت پررنگ‌تر است.

ایران بعنوان کشوری در حال توسعه، به ویژه کلانشهرهای آن، اثرات انسانی بسیار مخرب ناشی از توسعه ناپایدار را بر اقلیم تحمیل نموده است.

ایران و کلانشهرهای آن همچون تهران بیشتر از آنکه در معرض آسیب‌های طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی قرار گرفته باشند تحت تاثیر اثرات تخریبی حضور جمعیت گسترده در این منطقه قرار گرفته است.

برای تغییر شرایط کنونی نه تنها مطالعات مهندسی برای ساخت و توسعه شهرنشینی ضروری است بلکه مطالعات جامعه شناسی و جغرافیایی محل از جمله ضروریات محسوب می شود. درک صحیح ارتباط میان تخریبهای زیست محیطی با تغییرات توسعه ای و کاربری اراضی، ریشه یابی مشکلات زیست محیطی را دقیقتر می سازد.
الگوهای شهرنشینی نامناسب و تصمیم‌های غیرعلمی در توسعه شهرنشینی می توانند میزان آسیب پذیری محیطی را در برابر تغییرات اقلیمی افزایش دهند.

——————————————–

عصر آنارشیسم در اینستاگرام

https://instagram.com/asranarshism/

عصر آنارشیسم در تلگرام

https://telegram.me/asranarshism

——————————————————————————————————————————————————————————————————–

آدرس و اسامی صفحات مرتبط با مجموعه عصر آنارشیسم The names and addresses that related to anarchism era website