در سوگِ پناهندگان   

نویسنده: رهیاب

در سوگِ پناهندگان

پس از این که جسد 18 پناهجوی افغانستانی در یک کامیون حمل چوب در بلغارستان پیدا شد؛ خبر غرق شدن کشتی حامل ۲۰۰ پناهجو در بحیره‌ی مدیترانه -فاصله بین ترکیه و ایتالیا- منتشر شد که در نتیجه آن بالاتر از ۱۰۰ نفربه شمول دوازده کودک کشته شدند.

گفته می‌شود که مسافران این کشتی غرق شده پناهجویان از کشورهای افغانستان، ایران و پاکستان،سومالی و عراق  بوده‌اند.

سال‌هاست که هزاران انسان افغانستانی و کشورهای آسیایی و مسلمان‌نشین، سیل‌آسا به طرف‌ کشورهای غربی در مهاجرت اند. اما این مهاجرت‌ها از راه‌های دشوارگذر با خطرهای فراوان جانی و مصارف گزاف مالی به همراه بوده است.

روایت و گزارش‌های تکراری از مسیر مهاجرت وجود دارد که از ترس «مو بر بدن راست می‌کند».

و مهاجران یا در امواج بحرها  غرق می‌شوند

و یا در دشت‌های سرد و سوزان و جنگل‌های وحشتناک، گاه قربانی خشم طبیعت می‌شوند  و گاه زیر شلاق رهزنان، قاچبران و پولیس‌های کشورهای مسیر مهاجرت، زجرکُش شده و جان می‌دهند؛ انگار همه مصیبت‌ها دست به هم داده تا موجب مرگ و شکنجه‌های جانسوز پناه‌جویان گردند که در نتیجه سیاست‌های دولت‌‌ها مجبور شده‌اند چنین خطراتی را به جان و مال بخرند.

همانطور که مردم افغانستان به خاطر فقر و تهدید به مرگ از طرف رژیم تروریستی طالبان با هزاران خطر راه مهاجرت را پیش می‌گیرند و با آن‌که می‌دانند که این راه چقدر دشوار و خطرناک است، با آن‌هم با سر و جان شان قمار ناگزیری می‌زنند؛ بی‌خبر از آن‌که فرار از مرگ، منتهی می‌شود در دام مرگ.

دولت‌هایی که حکومت تروریستی طالبان را به قدرت رسانیدند، شریک این همه جنایت و مرگ‌های تراژیک مردم هستند. طوری‌که شماری طعمه‌ی آب‌ها و تعدادی هم در بیابان‌ها از گرمی، سردی، تشنه‌گی و گرسنه‌گی جان می‌دهند و گیرماندگان در افغانستان، زندانی و گروگان طالبان اند.

از طرفی دیگر مرگ دسته جمعی پناه‌جویان غرق‌شده در بحیره‌ی مدیترانه که شهروندان جغرافیای افغانستان، ایران و پاکستان بودند، بیان‌گر واضح سرنوشت مشترک مردم این جغرافیا است و رژیم‌های حاکم بر این جغرافیاها عامل بر تیره‌روزی و سرنوشت اسفبار این مردم اند.

سربازان جمهوری اسلامی ایران بارها با مهاجران افغانستانی برخورد‌های غیرانسانی داشته و به تازه‌گی هزاران پناهنده را پس از شکنجه و تحقیر از ایران اخراج نموده است.  همچنان طبق گزارش‌ها، در طول یازده ماه گذشته، 470 جسد مربوط به مهاجران افغانستانی از ایران به طالبان سپرده شده که می‌گویند در رویدادهای مختلف کشته شده‌اند.

جمهوری اسلامی، طالبان و هیچ نهادی در این مورد حرفی نزده و دلیل چنین فاجعه‌ای را شرح نداده‌اند. این مورد در رابطه به مهاجران افغانستانی در ایران بی پیشنه و بسیار نگران کننده است زیرا اکنون مردم ایران علیه جمهوری اسلامی به پا خواسته‌اند و در این میان، مهاجران افغانستانی نیز در تجمعات حضور داشته‌اند.

همین‌گونه دولت پاکستان نیز با پناهندگان افغانستانی برخورد زشت داشته و صدها پناهنده در زندان‌های شان در حالت بد و غیرانسانی به سر می‌برند. موضوع نگران‌کننده در مورد مهاجران افغانستانی در پاکستان، حضور تعداد بسیاری از فعالین مدنی، سیاسی وافرادی است که بخاطر فعالیت سفارت‌های کشورهای مختلف به آنجا رفته‌اند تا از خطر طالبان رهایی یابند.

همچنان، بخش عمده‌ی این مهاجران را «پای‌وازان بیماران» یا مریض‌داران، تشکیل می‌دهد که به دلایل مختلف اسناد شان دچار مشکل شده و در پاکستان غیر قانونی بشمار می‌روند.

بخش زیادی از زندانیان مهاجر در این کشور را همین افراد و حتی خود بیماران در بر می‌گیرد؛ طوری که چندی پیش خبر مرگ فیض محمد منتشر شد که بخاطر تداوی به این کشور رفته بود اما زندانی شد تا این که به علت عدم توجه و نبود امکانات صحی برای مهاجران زندانی، همانجا- در زندان کراچی- جان سپرد. و این در حالی است که پیش از این نیز اخبار مشابه بسیاری در رابطه به مهاجران افغانستانی در زندان‌های پاکستان منتشر شده است.

علاوه بر حکومت‌های همسایه و هم مرز، حکومت ترکیه و حاکمان سایر کشورهای مهاجرگذر و مهاجرپذیر، با رفتارهای خشونت‌آمیز، تحقیر کننده و کشنده با پناهندگان چهره‌ی زشت و قبیح‌شان را به نمایش می‌گذارند و این مصیبت تکراری روزانه جان ده‌ها مهاجر را می‌گیرد.

کشورهایی که از آن‌ها نام برده شد، همه در به قدرت رساندن دوباره طالبان نقش داشتند و اکنون نیز بیشترین حمایت را از این گروه انجام می‌دهند. جمهوری اسلامی پاکستان و ایران، ترکیه و بسیاری دیگر، کلیدی‌ترین نهادهای دیپلماتیک افغانستان را در اختیار این گروه گذاشته‌اند و خودشان نیز از سفارت تا کنسلگری‌ها را در زیر اداره طالبان و در تعامل با آنان، پیش می‌برند.