هفتادمین سالگرد استقلال هند و پاکستان؛ نقش زنان مبارز

در ماه اوت سال ۱۹۴۷ میلادی، نزدیک به ۱۲ تا ۱۵ میلیون نفر از هند به آن سوی مرز هندوستان مهاجرت کردند. این یکی از بزرگترین مهاجرت هایی بود که بر اساس باور و ایمان مذهبی صورت گرفت. این گونه بود که مسلمانان از هندوها و سیک ها جدا شدند. چندی بعد هند از استعمار بریتانیا رهایی یافت و دو کشور مستقل هند و پاکستان شکل گرفتند.

این جدایی اما رنج زیادی را به هر دو طرف متحمل کرد. در مهاجرت مسلمانان از هند به سرزمینی که پس از استقلال، پاکستان نام گرفت، نزدیک به یک میلیون نفر کشته شدند. در میان قربانیان، هفتاد و پنج هزار زن نیز ربوده شده و به وحشیانه ترین شکل مورد تجاوز قرار گرفتند.

زنان در تاریخ شکل گیری این دو کشور و استقلال از استعمار بریتانیا تنها نقش قربانی را نداشتند. زنان بسیاری در این شبه قاره حتی پیش از آغاز مبارزه برای استقلال در راه تغییر سنت‌ها و رسوم جنگیدند.

ماهاتما گاندی یک بار گفته بود: «من درس عدم خشونت را از همسرم آموختم.» مردم هند، کاستوربا گاندی را «مادر» می خوانند. این زوج در سیزده سالگی با یکدیگر ازدواج کردند. کاستوربا گاندی که نزد همسرش آموزش دید سال‌ها در آفریقای جنوبی مبارزه کرد و سپس در بازگشت به هند نیز مبارزات خود را ادامه داد. خانم گاندی چندین بار بدلیل فعالیت‌ها و مبارزات خود به زندان افتاد. او آخرین بار به همراه همسرش محبوس شد و بدلیل مشکلا ت جسمی در سال ۱۹۴۴ در زندان درگذشت.

از جمله تلاش‌های زنان در هند می توان از مبارزه برای ریشه کن کردن سنت‌های سرکوب‌گرانه علیه زنان مانند رسم «ساتی» (سوزاندن همسر همراه با جنازه شوهر) و همچنین سنت ازدواج کودکان نام برد. رسمی که هنوز در این کشور بطور کامل از بین نرفته است.

در پاکستان نیز زنانی چون فاطمه جناح، خواهر محمد علی جناح بنیانگذار پاکستان از جمله بانوان تاثیرگذار این شبه قاره است. از او نیز در پاکستان بعنوان مادر ملت یا خاتون پاکستان یاد می کنند. او در کلکته به تحصیل در رشته دندانپزشکی پرداخت و فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی او برای حقوق زنان از زمان اقامت او در بمبئی آغاز شد.

فاطمه جناح و در سال ۱۹۶۵ در سن هفتاد و دو سالگی نامزد ریاست جمهوری پاکستان شد. بجز فعالیت سیاسی وی سالها در زمینه حمایت از مهاجران و اسکان آنان فعالیت کرد.

از دیگر زنان تاثیر گذار در تاریخ هند می توان از کامالا نهرو، همسر جواهر لعل نهرو، اولین نخست وزیر هند پس از استقلال نام برد که با تشکیل گروه های مبارز زنان در جهت استقلال هند فعالیت می کرد.

رعنا لیاقت علی خان نیز همسر اولین نخست وزیر پاکستان بود. او تشکیلاتی با نام سازمان پیشاهنگان تاسیس کرد که زنان فعال در نهضت ملی گرایی و نهضت استقلال را گرد هم آورده بود. این گروه در زمینه امداد رسانی به مهاجران و کمک به اسکان آنها فعالیت می کرد. این گروه در سال ۱۹۴۹ به نام جدید انجمن سراسری زنان پاکستان فعالیت خود را با تاسیس مدارس و مراکز امداد و کارگاه های کوچک برای زنان ادامه داد.

اما در تاریخ استقلال زنانی نیز بوده اند که بدون همراه داشتن نام های بزرگ به مبارزه پرداخته و هزینه های فراوانی داده اند. اوشا مهتا، در بیست و دو سالگی بر خلاف میل پدرش که قاضی دولت بریتانیا بود در مبارزات به رهبری گاندی شرکت کرد.

او به همراه دوستانش یک ایستگاه رادیویی تاسیس کرد و در زمانی که فعالیت رسانه ها ممنوع بود پیام مبارزه گاندی را به دورترین نقاط کشور فرستاد. اوشا مهتا در نوامبر سال ۱۹۴۲ بازداشت شد و چهار سال محکومیت خود را در زندانی در غرب هند که محل بازداشت گاندی و ۲۵۰ مبارز دیگر نیز بود گذراند.

منبع : یورونیوز