بـرنـامـه بـرای انـجـمـن انـقـلاب بـیـن‌الـمـلـلـی ( طـرح ) – مـیـخـائـیـل بـاکـونـیـن

برگردان تـوفـان آراز

بـرنـامـه بـرای انـجـمـن انـقـلاب بـیـن‌الـمـلـلـی ( طـرح ) – مـیـخـائـیـل بـاکـونـیـن
Text Size

بـرگـردان: تـوفـان آراز
اسـاس بـرگـردان:
Michel Bakounine, Œuvres, volume 5, Paris, 2010

 

I: نـفـی خـدا و اصـل قـدرت، انـسـانـی و خـدایـی، نـیـز هـر گـونـه قـیـمـومـیـت انـسـان هـایـی بـر انـسـان هـای دیـگـر، حـتـی در مـواردی کـه ایـن قـیـمـومـیـت بـر کـسـانـی اِعـمـال گـردد، کـه بـه سـن بـلـوغ رسـیـده، امـا فـاقـد امـکـان آمـوزش و تـعـلـیـم خـویـش بـاشـنـد، یـا بـر تـوده هـای نـاآگـاه – بـه نـام عـقـل والا یـا حـقـیـقـت عـلـمـی، بـه نـمـایـنـدگـی گـروهـی از روشـنـفـکـران یـا اشـخـاص مـمـتـاز، یـا بـه وسـیـلـۀ ایـن یـا آن طـبـقـه، در هـر دو مـورد بـه تـشـکـیـل یـک اصـل شـخـصـی اشـرافـیـت مـعـنـوی، بـیـزار کـنـنـده تـریـن و مـضـرتـریـن امـر بـرای آزادی، مـنـجـر مـی گـردد.

تـفـسـیـر 1: دانـش مـثـبـت و مـعـقـولانـه یـگـانـه روشـنـایـی هـادی بـشـر بـه شـنـاخـت حـقـیـقـت و تـعـیـیـن مـلاک رفـتـار شـخـصـی انـسـان و رابـطـه اش بـا جـامـعـه مـی بـاشـد. امـا دانـش دارای انـگـیـزۀ خـطـاکـاری اسـت؛ و حـتـی درصـورتـی کـه خـطـاکـار نـیـز نـبـاشـد، نـبـایـد حـق حـکـومـت بـر مـردم، بـر بـاور و بـر ارادۀ آن هـا را صـاحـب گـردد. یـک جـامـعـۀ مـطـلـقـاً آزاد تـنـهـا مـی تـوانـد بـه دانـش حـق دوجـانـبـگـی را اعـطـاء نـمـایـد، و مـحـقـق سـاخـتـن ایـن هـمـزمـان وظـیـفـۀ آنـسـت: اولاً فــرهـیـخـتـن و آمـوزش انـسـان هـا از هـر دو جـنـس، بـه انـدازۀ بـرابـر و ضـروری بـرای کـودکـان و جـوانـان زیـر سـن بـلـوغ، بـا رسـیـدن بـلـوغ بـایـد هـمـاد قـیـمـومـیـت سـد شـود. – دومـاً، تـوسـعـه و شـمـول نـتـیـجـه گـیـری هـا و اصـول عـلـمـی، و – بـه یـاری تـبـلـیـغـات کـامـلاً آزاد – وارد کـردن آن هـا بـه بـاور انـسـان.
تـفـسـیـر 2: رد بـلاشـرط قـیـمـومـیـت بـر انـسـان هـا(در هـر شـکـل تـظـاهـرش) – قـیـمـومـیـتـی کـه دانـشـمـنـدان، عـامـلان و آزمـودگـان مـایـل بـه اِعـمـال بـر تـوده هـای نـاآگـاهـنـد – بـه هـیـچ وجـه بـه مـفـهـوم نـفـی نـفـوذ طـبـیـعـی و نـیـکـوکـارانـۀ دانـش و آزمـون بـر تـوده هـا نـمـی بـاشـد، الـبـتـه بـه شـرطـی کـه ایـن نـفـوذ راه بـر هـنـایـش طـبـیـعـی خِـرَد بـالاتـر بـر پـایـیـن تـر را بـه گـشـایـد، و بـا بـعـضـی اشـکـال رسـمـی سـبـک گـردانـده نـشـود و امـتـیـازات ویـژه ای – نـه سـیـاسـی و نـه اجـتـمـاعـی – را بـه دنـبـال نـیـآورد، زیـرا ایـن دو بـه طـور اجـتـنـاب نـاپـذیـر از یـک طـرف مـوجـد انـقـیـاد تـوده هـای کـارگـر، و از طـرف دیـگـر – ویـرانـی و کُـنـدفـهـمـی اصـطـلاح درایـت و دانـش مـی گـردنـد.

II: نـفـی ارادۀ آزادانـۀ جـامـعـه و حـق آن بـرای مـجـازات، بـه ایـن دلـیـل کـه هـر انـسـانـی بـدون اسـتـثـنـاء چـیـزی مـگـر تولـیـد غـیـرآزادانـۀ مـحـیـط طـبـیـعـی و اجـتـمـاعـی نـیـسـت کـه در آن زاده شـده و بـارآمـده، و در آن مـی زیـد. اخـلاق نـاپـسـنـد انـسـان دارای چـهـار عـلـت اسـت: 1) فـقـدان بـهـدا شـت مـعـقـولانـه و فـرهـیـخـتـگـی مـعـقـولانـه، 2) شـرایـط نـابـرابـر اقـتـصـادی و اجـتـمـاعـی، 3) نـادا نـی تـوده هـای مـردم، کـه بـرآیـنـد طـبـیـعـی شـرایـط اقـتـصـادی و اجـتـمـاعـی مـی بـاشـد، 4) بـرآیـنـد اجـتـنـاب نـاپـذیـر شـرایـط مـذکـور – بـنـدگـی.
فـرهـیـخـتـن، آمـوزش و سـازمـان دهـی جـامـعـه بـرطـبـق مـطـالـبـات آزادی و عـدالـت بـایـد جـایـگـزیـن مـجـازات گـردنـد.

III: انـکـار ارادۀ آزاد مـطـلـقـاً یـکـسـان بـا انـکـار آزادی نـیـسـت. آزادی، بـرعـکـس، پـی رو اجـتـنـاب نـاپـذیـر و بـرآیـنـد شـرایـط طـبـیـعـی و اجـتـمـاعـی اسـت.

تـفـسـیـر 1: انـسـان در رابـطـه بـا قـوانـیـن طـبـیـعـت آزاد نـیـسـت، کـه تـشـکـیـل دهـنـدۀ شـرط لازم و قـریـنـۀ هـسـتـی او هـسـتـنـد. او وابـسـتـه بـه قـوانـیـن طـبـیـعـت اسـت، کـه بـر انـسـان چـون هـر مـو جـود دیـگـری حـاکـمـیـت دارنـد. هـیـچ چـیـز در ایـن وضـعـیـت نـمـی تـوانـد انـسـان را از [ گـزنـد مـسـلـمـاً ] چـاره نـاپـذیـر ایـن قـوانـیـن بـه رهـانـد؛ هـر گـونـه سـعـی انـسـان جـهــت سـرکـشـی در بـرابـر ایـن قـوانـیـن تـنـهـا بـه نـابـودی او مـنـتـهـی مـی گـردد. امـا در اثـر خـصـایـص طـبـیـعـت انـسـان، کـه بـه طـور اجـتـنـاب نـاپـذیـر او را بـه تـنـازع بـقـاء وامـی دارنـد، انـسـان مـی تـوانـد و بـایـد تـدریـجـاً خـود را از انـقـیـاد سـخـت، از دشـمـنـی سـتـم پـیـشـۀ طـبـیـعـت و دنـیـای مـادی – هـم مـحـیـط خـالـصـاً مـادی و هـم مـحـیـط اجـتـمـاعـی – بـه یـاری مـعـقـولـیـت عـلـمـی، بـه یـاری دانـش بـه کـاررفـتـه، یـعـنـی بـه یـاری ارادۀ مـعـقـولانـۀ خـویـش بـه رهـانـد.

تـفـسـیـر 2: انـسـان واپـسـیـن جـزء، بـالاتـریـن مـرحـلـۀ تـکـامـل مـداوم مـوجـودات اسـت، کـه از سـاده تـریـن عـنـاصـر تـا خـود انـسـان تـشـکـیـل دهـنـدۀ دنـیـای مـا هـسـتـنـد. انـسـان جـانـوری اسـت کـه در اثـر تـکـامـل عـالـی سـاخـتـمـان آلـیـش، بـه ویـژه مـغـز، دارای خـصـایـص انـدیـشـیـدن و حـرف زدن مـی بـاشـد. ایـن کـل فـرق انـسـان بـا انـواع دیـگـر جـانـوران – بـرادران قـدیـمـی از حـیـث زمـان، جـوان از حـیــث اسـتـعــدادهــای عـقــلـی – اسـت. امـا ایـن فــرق بــس بــزرگ مـی بـاشـد. ایــن اسـاس و دلـیـل آن چـیـزی اسـت کـه مـا تـاریـخ مـان مـی نـامـیـم، و مـفـهـوم آن را بـه کـوتـاهـی چـنـیـن مـی تـوانـیـم بـیـان کـنـیـم: انـسـان حـیـاتـش را بـا زنـدگـی جـانـوری مـی آغـازد، و بـه انـسـانـیـت مـی رسـد، از طـریـق: سـازمـان دهـی جـامـعـه بـه یـاری دانـش، کُـنـش انـدیـشـه ای آگـاهـانـه، کـار مـعـقـولانـه و آزادی.

تـفـسـیـر 3: انـسـان یـک جـانـور اجـتـمـاعـی اسـت، بـه مـانـنـد بـسـیـاری دیـگـر از جـانـورانـی کـه پـیـشـا او روی زمـیـن یـافـت مـی شـده انـد. انـسـان جـامـعـه ای را از راه پـیـمـان هـای آزادانـه نـمـی سـا زد؛ او در هـسـتـۀ جـامـعـه زاده مـی شـود و قـادر بـه زیـسـتـن بـه صـورت انـسـان در بـیـرون از جـا مـعـه نـیـسـت، نـه حـتـی مـی تـوانـد بـه انـسـان تـبـدیـل گـردد، بـیـنـدیـشـد، حـرف بـه زنـد، مـعـقـولانـه عـمـل کـنـد. نـظـر بـه ایـن کـه جـامـعـه شـکـل دهـنـده و تـعـیـیـن کـنـنـدۀ هـسـتـی انـسـانـی اسـت، انـسـان خـود را در چـنـیـن وابـسـتـگـی مـطـلـق بـه جـامـعـه مـی یـابـد، هـمـان گـونـه کـه بـه طـبـیـعـت مـادی، و هـیـچ نـابـغـۀ بـزرگـی یـافـت نـمـی شـود، کـه یـارای مـصـونـیـت کـامـل از نـفـوذ جـامـعـه را داشـتـه بـاشـد.

IV: هـمـبـسـتـگـی اجـتـمـاعـی نـخـسـتـیـن قـانـون انـسـانـی، آزادی دومـیـن قـانـون اسـت. ایـن هـر دو قـانـون بـه حـد اعـلـی مـکـمـل یـکـدیـگـر، جـدانـاپـذیـرنـد، و هـمـاد هـسـتـی انـسـان را تـشـکـیـل مـی دهـنـد. بـه ایـن تـرتـیـب آزادی نـفـی هـمـبـسـتـگـی نـیـسـت، بـرعـکـس، آن مـعـرف یـک تـکـامـل، شـایـد بـه تـوان گـفـت، انـسـانـی سـازنـدۀ مـورد اخـیـر اسـت.

V: آزادی عـبـارت از غـیـروابـسـتـگـی انـسـان بـه قـوانـیـن نـقـض نـاپـذیـر طـبـیـعـت و جـامـعـه نـیـسـت. آزادی پـیـش از هـمـه اسـتـعـداد انـسـان اسـت بـرای آزادسـازی تـدریـجـی خـود از دنـیـای مـادی بـیـرونـی، بـه یـاری دانـش و کـار مـعـقـولانـه؛ آزادی، بـالاخـره، حـق انـسـان اسـت بـرای خـوداداری و کُـنـشـگـری در سـازگـاری بـا دیـدگـاه هـای نـظـری و اعـتـقـادش؛ حـقـی در تـضـاد بـا مـطـالـبـۀ سـتـم گـرانـه و قـدرت جـویـانـۀ انـسـان هـای دیـگـری، یـا گـروه دیـگـری از مـردم، یـا جـامـعـه در هـمـاد آن.

تـفـسـیـر 1: نـبـایـد قـوانـیـن عـلـم اجـتـمـاعـی – یـا بـه اصـطـلاح قـوانـیـن عـلـم وظـایـف الاعـضـاء اجـتـمـاعـی، کـه بـه هـمـان انـدازه بـرای هـر انـسـانـی ضـروری و اجـتـنـاب نـاپـذیـرنـد کـه قـوانـیـن طـبـیـعـت مـادی(یـا قـوانـیـنـی کـه در اسـاس بـه نـظـر مـی رسـد بـه هـمـیـن تـرتـیـب مـادی بـاشـنـد) -، را بـا قـوانـیـن سـیـاسـی، بـورژوایـی و کـیـفـری مـخـلـوط سـاخـت، کـه در درجـات زیـاد یـا کـم مـبـیـن اخـلاقـیـات، عـادات، عـلایـق و دیـدگـاه هـای نـظـری هـسـتـنـد، کـه در هـر عـصـر مـشـخـصـی، در جـامـعـه یـا در بـخـشـی از جـامـعـه حـاکـمـنـد. کـامـلاً طـبـیـعـی اسـت کـه ایـن قـوانـیـن، کـه از سـوی اکـثـریـت مـردمـی یـا حـتـی از سـوی طـبـقـۀ حـاکـمـه پـذیـرفـتـه شـده انـد، دارای نـفـوذ زیـادی – مـفـیـد یـا مـضـر – بـر هـر انـسـان، بـسـتـه بـه شـخـصـیـت او هـسـتـنـد. ولـی بـرای نـفـس جـامـعـه بـه هـیـچ وجـه نـیـک، عـادلانـه و مـفـیـد نـیـسـت، کـه ایـن قـوانـیـن بـا قـدرت یـا خـشـونـت بـه هـر کـسـی، در ضـدیـت بـا اعـتـقـادات او تـجـویـز شـونـد. زیـرا چـنـیـن امـری در نـهـایـت سـوء قـصـد بـه آزادی، وقـار شـخـصـی و هـسـتـی انـسـانـی اعـضـای جـامـعـه خـواهـد بـود.

VI: یـک جـامـعـۀ طـبـیـعـی، کـه در آغـوشـش هـر انـسـانـی زاده مـی شـود، و در بـیـرون از آن انـسـان هـرگـز قـادر نـیـسـت مـوجـودی مـعـقـول و آزاد بـاشـد، در نـفـس خـود صـرفـاً تـا درجـه ای انـسـانـی اسـت کـه مـردم تـشـکـیـل دهـنـدۀ جـامـعـه بـه صـورت فـردی و جـمـعـی آزاد بـاشـنـد.

تـفـسـیـر 1: آزاد بـودن بـه صـورت فـردی بـرای انـسـان زنـدگـی کـنـنـده در مـحـیـط اجـتـمـاعـی بـد یـن مـعـنـاسـت، کـه نـه در انـدیـشـه و نـه بـه اخـتـیـار خـود بــه هـیـچ نـوع قــدرتـی تـسـلـیـم نـگـردد، بــه اسـتـثـنـاء عـقـل خـود و اسـتـنـبـاط خـود از عـدالـت، در یـک کـلـمـه: تـنـهـا چـیـزی را حـقـیـقـت تـلـقـی کـنـد، کـه خـود بـه آن بـاور دارد، و خـود را مـطـیـع هـیـچ قـانـونـی نـسـازد مـگـر قـانـونـی کـه وجـدانـش مـی پـذیـرد. یـک چـنـیـن conditio sine qua[=condicio sine qua non ] (شـرط تـغـیـیـرنـا پـذیـر) جـهـت نـگـاهـداشـت وقـار انـسـانـی، حـق بـی چـون و چـرای انـسـان، نـشـان بـارز انـسـانـیـت او اسـت.
آزاد بـودن بـه صـورت جـمـعـی بـدیـن مـعـنـاسـت: زیـسـتـن در مـیـان انـسـان هـای آزاد و آزاد بـودن در نـتـیـجـۀ آزادی آنـان. انـسـان، چـنـان کـه گـفـتـه ایـم، در بـیـرون از جـامـعـه و بـدون دسـت انـدرکـاری آن نـمـی توانـد بـه یـک مـوجـود مـعـقـول بـا تـسـلـط بـر ارادۀ آگـاهـانـه اش تـبـدیـل گـردد، و در نـتـیـجـه نـمـی تـوانـد آزادی فـردیـش را کـسـب کـنـد. آزادی هـر فـردی بـرآیـنـد هـمـبـسـتـگـی یـا مـسـئـولـیـت مـشـتـرک عـمـومـی اسـت. بـا بـه رسـمـیـت شـنـاخـتـن ایـن هـمـبـسـتـگـی یـا مـسـئـولـیـت مـشـتـرک بـه صـورت اسـاس و بـا نـگـرش بـه آن بـه گـونـۀ شـرط مـطـلـق آزادی هـر فـردی، کـامـلاً روشـن مـی گـردد، انـسـانـی کـه در مـیـان بـردگـان مـی زیـد، بـه طـور اجـتـنـاب نـاپـذیـر بـه بـرده از ایـن بـردگـی بـدل مـی شـود، و او تـنـهـا از طـریـق آزادی از ایـن وضـع مـی تـوانـد کـامـلاً آزاد گـردد.
در نـتـیـجـه آزادی هـمـه بـرای آزادی مـن مـطـلـقـاً ضـروری اسـت؛ بـنـابـرایـن ادعـای نـادرسـتـی اسـت ایـن کـه آزادی هـمـه حـد و مـحـدودیـت آزادی مـن اسـت، زیـرا ایـن بـه مـعـنـای نـفـی کـامـل اخـیـرالـذکـر مـی بـاشـد. بـرعـکـس، آزادی مـشـتـرک هـمـه تـأکـیـد اجـتـنـاب نـاپـذیـر تـوسـعـۀ آزادی شـخـصـی اسـت.

VII: آزادی شـخـصـی هـر انـسـانـی تـنـهـا در نـتـیـجـۀ آزادی جـمـعـی جـامـعـه تـحـقـق پـذیـر و مـمـکـن مـی گـردد؛ انـسـان در اثـر قـوانـیـن طـبـیـعـی و مـسـلـم جـزیـی از جـامـعـه اسـت.

تـفـسـیـر 1: آزادی – بـرابـر بـا انـسـانـیـت، یـا بـیـان خـالـص ایـن – بـه خـودی خـود تـشـکـیـل دهـنـدۀ آغـاز تـاریـخ نـیـسـت، امـا بـرعـکـس، لـحـظـۀ اکـمـال آنـسـت. جـامـعـۀ بـشـری بـا زنـدگـی جـانـوری آغـاز مـی یـابـد. اولـیـن انـسـان هـا و مـردان وحـشـی دارای شـنـاخـت چـنـان انـدکـی از وسـایـل انـسـانـی و حـق طـبـیـعـی انـسـان هـسـتـنـد، کـه شـروع بـه بـلـعـیـدن یـکـدیـگـر مـی کـنـنـد؛ مـتـأسـفـانـه مـردان وحـشـی زمـان کـنـونـی هـنـوز ایـن کـار را تـرک نـکـرده انـد. – دومـیـن دوره در سـیـر تـکـامـل تـاریـخـی جـامـعـۀ بـشـری بـرده داری اسـت. سـومـیـن دوره، کـه مـا در مـیـان آن زنـدگـی مـی کـنـیـم، دورۀ اسـتـثـمـار اقـتـصـادی، کـار اجـاره ای اسـت. چـهـارمـیـن دوره، کـه مـا بـه صـوب آن مـی شـتـابـیـم، و امـیـدواریـم نـزدیـک تـر بـاشـد، دورۀ عـدالـت، دورۀ آزادی و هـمـبـسـتـگـی و مـسـئـولـیـت مـشـتـرک خـواهــد بـود.

VIII: انـسـان بـدوی تـنـهـا بـه ایـن صـورت بـه انـسـان آزاد، بـشـری و اخـلاقـی تـبـدیـل مـی گـر دد، تـدریـجـاً هـسـتـی بـشـریـش را بـه وجـود مـی آورد، هـم چـنـیـن آغـاز بـه پـذیـرش حـقـوق انـسـانـی بـرای انـسـان هـای دیـگـر مـی نـمـایـد. – در نـتـیـجـه بـایـد هـر انـسـانـی، بـا نـظـر بـه شـخـصـیـت خـویـش، اخـلاقـیـت خـویـش و آزادی شـخـصـیـتـش در تـلاش جـهـت تـحـقـق بـخـشـیـدن بـه آزادی، اخـلاقـیـت و انـسـانـیـت هـمـۀ انـسـان هـا سـهـیـم بـاشـد.

IX: احـتـرام بـه آزادی انـسـان نـتـیـجـتـاًعـالـی تــریـن وظـیـفـۀ هــر انـسـان اسـت. عـشـق ورزیــدن بـه ایـن آزادی و خـدمـت بـه ایـن – یـگـانـه فـضـیـلـت مـی بـاشـد. ایـن اسـاس هـر اخـلاقـی اسـت؛ چـیـز دیـگـری نـمـی تـوانـد وجـود داشـتـه بـاشـد.

X: هـمـان گـونـه کـه آزادی بـرآیـنـد و عـالـی تـریـن بـیـان هـمـبـسـتـگـی، یـعـنـی مـتـقـابـلـیـت مـنـافـع اسـت، آن تـنـهـا از طـریـق بـرابـری کـامـلاً تـحـقـق پـذیـر مـی بـاشـد. آزادی سـیـاسـی صـرفـاً مـی تـوانـد بـر آزادی اقـتـصـادی و اجـتـمـاعـی مـبـتـنـی بـاشـد. اکـمـال آزادی از طـریـق بـرابـری – دقـیـقـاً ایـنـسـت عـدالـت.

XI: نـظـر بـه ایـن کـه کـار یـگـانـه مـنـبـع جـمـیـع ارزش هـا، نـیـکـی هـا، فـوایـد و ثـروت هـای اجـتـمـاعـی اسـت، بـایـد انـسـان، کـه در اصـل مـوجـودی اجـتـمـاعـی مـی بـاشـد، بـرای زنـدگـی کـار کـنـد.

XII: تـنـهـا کـار اشـتـراکـی – یـعـنـی کـار سـازمـان یـافـتـه، بـرطـبـق اصـول مـتـقـابـلـیـت و هـمـکـاری – مـی تـوانـد در خـدمـت روی پـا نـگـاه داشـتـن جـامـعـۀ بـزرگ و نـسـبـتـاً مـتـمـدن بـاشـد. هـر چـه نـام تـمـدن بـر خـود دارد نـمـی تـوانـسـتـه بـه شـکـل دیـگـری مـگـر از طـریـق کـار اشـتـراکـی شـکـل گـرفـتـه بـاشـد. تـعـهـدپـذیـری بـی نـهـایـت هـمـاد کـار بـشـری پـیـش از هـمـه در کـاربـری عـقـل تـکـامـل یـافـتـه کـم و بـیـش بـه صـورت عـلـمـی(کـه خـود تـولـیـد کُـنـشـگـری و هـنـایـش نـسـل پـیـشـیـن و امـروزیـن اسـت)، و سـپـس در تـقـسـیـم کـار، امـا بـه شـرط تـرکـیـبـی و اشـتـراکـی، تـغـیـیـرنـا پـذیـری ایـن تـقـسـیـم کـار بـودن قـرار دارد.

XIII: اسـاس و هـدف اصـلـی هـمـاد بـی عـدالـتـی هـای تـاریـخـی، هـمـاد جـنـگ هـا، هـمـاد امـتـیـازات سـیـاسـی و اجـتـمـاعـی عـبـارت بـوده اسـت از: تـصـرف و کـاربـری هـر کـار اشـتـراکـی مـمـکـن بـه سـود اقـویـاء: مـلـل فـاتـح، طـبـقـات یـا اشـخـاص واحـد. ایـن عـلـت حـقـیـقـی تـاریـخـی بـرده داری، مـمـلـوکـی و نـظـام دسـتـمـزدی، کـلام کـوتـاه – عـلـت بـه اصـطـلاح حـق ثـروت شـخـصـی و مـوروث اسـت.

XIV: از لـحـظـه ای کـه حـق مـالـکـیـت خـصـوصـی خـود را بـه صـورت پـذیـرفـتـه شـده و قـوت یـافـتـه نـشـان داده، جـامـعـه بـه دو بـخـش تـقـسـیـم گـردیـده اسـت: از یـک طـرف اقـلـیـت مـالـک و صـا حـب امـتـیـازات، کـه بـه اسـتـثـمـار کـار سـازمـان یـافـتـه و اجـبـاری تـوده هـای کـارگـر مـی پـردازنـد – و از طـرف دیـگـر مـیـلـیـون هـا پـرولـتـار مـطـیـع گـردانـده شـده، بـه صـورت بـردگـان، مـمـلـوکـان یـا کـارگـران مـزدبـگـیـر. هـمـاد نـعـمـات تـمـدن، فـرهـیـخـتـگـی و آمـوزش در یـد نـخـسـت هـا قـرار گـرفـتـه؛ و بـقـیـه، چـنـد مـیـلـیـون، بـه لـعـنـت کـار اجـبـاری، نـادانـی و نـیـازهـای اجـتـنـاب نـاپـذیـر وابـسـتـه گـشـتـه انـد.

XV: تـمـدن اقـلـیـت بـه ایـن تـرتـیـب بـر پـایـۀ بـربـریـت جـبـری اکـثـریـت غـالـب پـدیـد آمـده اسـت. اشـخـاص صـاحـب امـتـیـازات گـونـاگـون سـیـاسـی و اجـتـمـاعـی، هـمـاد مـالـکـان، در اثـر مـو قـعـیـت شـان بـه دشـمـنـان تـوده هـای مـیـلـیـونـی مـردم اسـتـثـمـار و سـرکـوب شـده تـبـدیـل گـشـتـه انـد.

XVI: از آن جـا کـه قـریـحـه، ایـن گـنـج گـران بـهـای طـبـقـات حـاکـمـه، بـه هـمـان انـدازه بـرای تـکـامـل مـوضـوعـات ضـروری اسـت کـه بـرای تـکـامـل رفـاه آشـنـا و بـه صـورت نـوعـی آزادی بـرای تـکـامـل شـخـصـیـت، کـامـلاً طـبـیـعـی اسـت، کـه طـبـقـات حـاکـمـه از بـدو امـر خـود را مـتـمـدن تـر، آمـوزش یـافـتـه تـر، انـسـانـی تـر و تـا درجـه ای حـتـی اخـلاقـی تـر از تـوده هـای مـردم نـمـایـانـده انـد. – ولـی از آن جـا کـه کُـنـش نـاگـری و هـر نـوع امـتـیـاز مـادی و اخـلاقـی تـضـعـیـف کـنـنـدۀ نـمـایـنـد گـان اقـلـیـت مـی بـاشـد، عـقـل شـان را بـه راه دروغ مـنـحـرف مـی سـازد، آنـان را وادار بـه دفـاع از دروغ و بـی عـدالـتـی مـی نـمـایـد، لـذا کـامـلاً واضـح اسـت، کـه طـبـقـات مـمـتـاز دیـر یـا زود بـایـد ویـران، در سـسـتـی و فـسـاد تـدریـجـی سـقـوط نـمـایـنـد. ایـنـسـت آن چـه مـا در زمـان مـان واقـعـاً مـلاحـظـه مـی کـنـیـم.

XVII: از سـوی دیـگـر فـقـدان کـامـل وقـت آزاد و قـریـحـه و کـار روزمـرۀ اجـبـاری تـوده هـای مـردم را بـه مـانـدن در مـرحـلـۀ بـربـریـت مـحـکـوم مـی سـازد. کـار بـه تـنـهـایـی نـمـی تـوانـسـتـه و نـمـی تـوانـد تـوانـایـی تـکـامـل دادن نـیـروی عـقـلانـی را داشـتـه بـاشـد، زیـرا – در نـتـیـجـۀ نـادانـی مـو روث اجـبـاری تـوده هـا – جـزء عـقـلانـی کـار(سـهـم بـه کـار در مـوفـقـیـت هـای عـلـمـی، تـرکـیـب و مـدیـریـت صـنـعـت) در اخـتـیـار نـمـایـنـدگـان طـبـقـۀ بـورژوازی قـرار گـرفـتـه و قـرار مـی گـیـرد؛ فـقـط جـزء عـضـلانـی، غـیـرعـقـلانـی، مـکـانـیـکـی کـار، کـه بـا کـاربـری مـاشـیـن هـا و بـر اسـاس تـقـسـیـم کـار بـیـش از پـیـش سـسـت کـنـنـده گـردیـده، بـه تـوده هـا مـحـول مـی گـردد، و بـه ایـن تـر تـیـب بـه مـفـهـوم کـامـل کـلـمـه آن هـا در کـار بـردگـی روزمـرۀ شـان بـی حـس مـی گـردنـد.
امـا، عـلـی رغـم ایـن هـمـه، در اثـر نـیـروی اخـلاقـی شـگـفـتـی کـه در ذات کـار هـسـت، هـم چـنـیـن در اثـر ایـن کـه کـارگـر بـا مـطـالـبـۀ عـدالـت، آزادی و بـرابـری بـرای خـود در عـیـن حـال طـالـب آن بـرای دیـگـران نـیـز اسـت(روی کـرۀ خـاک شـایـد بـه اسـتـثـنـاء زنـان و کـودکـان، هـیـچ مـوجـود بـشـری اجـتـمـاعـی بـا تـقـدیـر بـدتـر از کـارگـر یـافـت نـشـود)، وانـگـهـی، از آن جـا کـه کـارگـر امـروزی تـنـهـا بـه انـدازۀ کـمـی از لـذات زنـدگـی بـهـره مـنـد شـده، و هـنـوز آن هـا را بـرای خـود قـابـل پـرسـتـش نـکـرده، و چـون طـبـقـات حـاکـمـه مـورد سـوء اسـتـفـادۀ شـان قـرار نـداده اسـت، و بـالاخـره در اثـر ایـن کـه کـارگـر بـاوجـود فـقـدان فـرهـیـخـتـگـی از ایـن امـتـیـاز بـرخـوردارسـت، کـه مـنـافـع خـودخـواهـانـه و دروغ پـسـنـدانـه هـنـوز عـقـل و قـلـبـش را نـهـنـایـیـده، و بـخـشـی از نـیـروی مـصـرف نـشـده و طـبـیـعـی را هـنـوز در خـود نـگـاه داشـتـه اسـت، در حـالـی کـه طـبـقـات مـمـتـاز بـه تـبـاهـی دچـار، ضـعـیـف و فـاسـد مـی گـردنـد؛ تـنـهـا در اثـر ایـن هـا کـارگـر بـاورش بـه زنـدگـی را از دسـت نـداده، دارای تـصـور واقـعـی از حـقـیـقـت، آزادی، بـرابـری و عـدالـت اسـت و در جـهـت مـحـقـق نـمـودن شـان مـی کـوشـد؛ بـه ایـن سـبـب آیـنـده فـقـط مـی تـوانـد بـه کـارگـر مـتـعـلـق بـاشـد.

XVIII: بـرنـامـۀ سـوسـیـالـیـسـتی مـا مـطـالـبـه مـی کـنـد و بـایـد نـسـتـوهـانـه مـطـالـبـه کـنـد:
1) بـرابـری سـیـاسـی، اقـتـصـادی و اجـتـمـاعـی جـمـیـع طـبـقـات و مـردم سـاکـن روی کـرۀ خـاک.
2) از بـیـن بـردن مـوروث بـودن مـلـک.
3) تـحـویـل داده شـدن زمـیـن بـه اتـحـادیـه هـای کـشـاورزی، و تـحـویـل داده شـدن سـرمـایـه و هـمـاد وسـایـل تـولـیـد بـه اتـحـادیـه هـای صـنـعـتـی کـارگـران.
4) از مـیـان بـرداشـتـن قـانـون گـذاری خـانـوادۀ پـاتـریـارکـال، یـعـنـی قـدرت خـودکـامـۀ مـرد و پـدر، مـنـحـصـراً مـبـتـنـی بـر مـوروث بـودن مـلـک، و هـم چـنـیـن مـطـالـبـۀ بـرابـری زن و مـرد در حـقـوق سـیـاسـی، اقـتـصـادی و اجـتـمـاعـی.
5) نـگـاه داری، فـرهـیـخـتـن و آمـوزش کـودکـان از هـر دو جـنـس، تـا بـه سـن بـلـوغ بـه هـزیـنـۀ جـامـعـه، و در کـنـار آن یـکـسـان و اجـبـاری بـودن تــدریـس عـلـمـی و فـنـی، شـامـل هـمـۀ رشـتـه هــای آمـوزش عـالـی بـرای عـمـوم.
مـدرسـه بـایـد جـای کـلـیـسـا را بـه گـیـرد و قـرابـادیـن هـا(کُـدکـس هـا)ی جـنـایـی ضـروری، مـجـازات هـا، زنـدان هـا، جـلادان و ژانـدارم هـا بـایـد بـیـهـوده گـردنـد.
هـیـچ کـس، نـه والـدیـن و نـه جـامـعـه، مـالـک کـودکـان نـیـسـتـنـد؛ آنـان تـنـهـا بـه آزادی آیـنـدۀ خـود تـعـلـق دارنـد.
امـا آزادی هـنـوز بـرای کـودکـان درک نـاپـذیـر، و بـه صـورت نـهـفـتـه در ضـمـیـر آن هـا مـوجـود اسـت. آزادی واقـعـی، یـعـنـی آگـاهـی کـامـل و درک در هـر شـخـص، عـمـدتـاً در حـس وقـار نـفـس و در احـتـرام حـقـیـقـی بـه آزادی و وقـار انـسـان دیـگـری بـه بـیـان درمـی آیـد، – ایـن آزادی مـنـحـصـراً بـه یـاری پـرورش مـعـقـولانـۀ ادارک کـودکـان، طـبـیـعـت شـان و ارادۀ شـان تـکـامـل دادنـی اسـت. در نـتـیـجـه، جـامـعـه – کـه هـمـاد آیـنـده اش بـسـتـه بـه فـرهـیـخـتـن و آمـوزش شـایـسـتـۀ کـودکـان اسـت، و بـنـابـرایـن نـه فـقـط دارای حـق، بـلـکـه دارای وظـیـفـۀ مـراقـبـت از آن هـاسـت – بـایـد سـرپـرسـت طـبـیـعـی جـمـیـع کـودکـان از هـر دو جـنـس گـردد؛ و از آن جـا کـه جـامـعـه در اثـر نـابـودسـازی عـنـقـریـب حـق ارث شـخـصـی بـه وارث طـبـیـعـی آتـی تـبـدیـل خـواهـد گـردیـد، پـس یـکـی از اولـیـن وظـایـف آن عـبـارت خـواهـد بـود از تـعـهـد کـردن هـر گـونـه وسـیـلـۀ مـمـکـن ضـروری بـرای نـگـاه داری، فـرهـیـخـتـن و آمـوزش کـودکـان از هـر دو جـنـس، بـدون تـبـعـیـض، بـی تـفـاوت بـه اصـل کـودکـان و والـدیـن شـان.
حـقـوق والـدیـن بـه عـشـق ورزیـدن بـه کـودکـان و قـدرت طـبـیـعـی بـر آنـان کـاهـش خـواهـد یـافـت، مـشـروط بـر ایـن کـه اخـیـرالـذکـر در تـنـاقـض بـا تـکـامـل اخـلاقـی قـرار نـگـیـرد و مـانـع تـکـا مـل مـعـقـولانـۀ آزادی آتـی کـودکـان نـگـردد. ازدواج بـه عـنـوان یـک عـمـل بـورژوایـی و سـیـاسـی بـایـد نـاپـدیـد گـردد. کـودکـان بـایـد طـبـیـعـتـاً، نـه حـقـوقــاً، بـه طـور عـمـده بـه مـادر، تـحـت کـنـتـرل مـعـقـولانـۀ جـامـعـه واگـذار گـردنـد.
نـظـر بـه ایـن کـه کـودکـان، بـه ویـژه کـم سـالان، هـنـوز قـادر بـه ادارۀ اعـمـال شـان بـه صـورت کـامـلاً آگـاهـانـه نـیـسـتـنـد، اصـل قـیـمـومـیـت و قـدرت، کـه حـذف شـان از جـامـعـه اجـبـاری اسـت، در هـر حـال بـایـد دارای کـاربـرد طـبـیـعـی در فـرهـیـخـتـن و آمـوزش کـودکـان بـاشـد. امـا چـنـیـن قـدرتـی و چـنـیـن قـیـمـومـیـتـی واقـعـاً بـایـد انـسـانـی و مـعـقـولانـه و کـامـلاً بـیـگـانـه بـا تـحـمـیـلات الـهـیـات، عـلـم مـاوراء طـبـیـعـت و رویـۀ قـضـایـی بـاشـنـد. مـبـدأ آن هـا را ایـن قـضـیـه بـایـد تـشـکـیـل دهـد، کـه هـر مـوجـود بـشـری در وقـت تـولـد نـه پـلـیـد اسـت و نـه نـیـک، و عـشـق بـه آزادی، حـس عـدالـت و هـمـبـسـتـگـی، پـی روی از یـا بـهـتـر احـتـرام بـه حـقـیـقـت، عـقـل و کـار در انـسـان از طـریـق فـرهـیـخـتـن و آمـوزش پـرورش داده مـی شـود. بـه ایـن تـرتـیـب یـگـانـه هـدف قـدرت، مـا آن را در ایـن جـا تـأکـیـد مـی کـنـیـم، آمـاده سـازی کـودکـان بـرای حـد اعـلـی آزادی اسـت. ایـن هـدف تـنـهـا از طـر یـق حـذف خـود بـه خـودی تـدریـجـی قـدرت و مـکـان دادن بـه کُـنـشـگـری کـودکـان، بـا نـزدیـک شـدن مـتـدرجـانـۀ شـان بـه بـلـوغ قـابـل حـصـول مـی بـاشـد. آمـوزش بـایـد فـراگـیـرنـدۀ هـمـۀ رشـتـه هـای دانـش، فـنـی و کـار دسـتـی بـاشـد. آن بـایـد عـلـمـی و حـرفـه ای، وظـیـفـۀ عـمـومـی بـرای جـمـیـع کـودکـان و بـه ویـژه سـازگـار بـا عـلاقـه و گـرایـش شـان بـاشـد، تـا هـر دخـتـر و پـسـری، بـه هـنـگـام تـرک مـدرسـه و نـیـل بـه بـلـوغ، از تـوانـایـی کـار مـعـنـوی یـا دسـتـی بـرخـوردار گـردنـد. آنـان بـا رهـایـی از قـیـمـومـیـت جـامـعـه آزادی پـیـوسـتـن یـا نـپـیـوسـتـن بـه اتـحـادیـۀ کـارگـری را خـواهـنـد یـافـت. هـر چـنـد آنـان ضـرورتـاً بـایـد مـایـل بـه پـیـوسـتـن بـه چـنـیـن اتـحـادیـه ای بـاشـنـد، زیـرا بـا حـذف شـدن حـق ارث و بـا تـحـویـل داده شـدن هـمـۀ اراضـی، سـرمـایـه و هـمـاد وسـایـل تـولـیـد بـه اتـحـادیـۀ بـیـن الـمـلـلـی مـرکـب از اتـحـادیـه هـای صـنـفـی، چـون گـذشـتـه مـحـلـی یـا امـکـانـی بـرای رقـابـت، یـعـنـی مـحـلـی بـرای وجـود کـارگـر مـنـفـرد نـخـواهـد بـود.
هـیـچ کـس قـادر بـه اسـتـثـمـار کـار دیـگـران نـخـواهـد بـود؛ هـر کـس بـرای زیـسـتـن مـجـبـور از کـار کـردن خـواهـد گـردیـد. و هـر کـس کـه مـایـل بـه کـار نـبـاشـد چـاره اش مـرگ از گـرسـنـگـی خـوا هـد بـود، مـگـر ایـن کـه یـک اتـحـادیـه یـا شـهـرداری(= کـمـون) از سـر تـرحـم و شـفـقـت بـه او نـان بـه دهـد. هـم چـنـیـن عـادلانـه خـواهـد بـود بـه او حـقـوق سـیـاسـی تـعـلـق نـگـیـرد، زیـرا او بـا وجـود مـسـتـعـد کـار بـودن شـخـصـاً زنـدگـی شـرم آور بـه حـسـاب و خـرج دیـگـران را بـرمـی گـزیـنـد. حـقـوق اجـتـمـاعـی و سـیـاسـی تـنـهـا یـک پـایـه خـواهـنـد داشـت – کـار انـجـام شـده بـه وسـیـلـۀ هـمـه.
ولـیـکـن در دورۀ انـتـقـالـی[= از سـرمـایـه داری بـه آنـارشـیـسـتـی] جـامـعـه بـا پُـرسـمـان هـایـی از نـاحـیـۀ فـردگـرایـان روبـه رو خـواهـد گـردیـد(و مـتـأسـفـانـه شـمـار آنـان نـیـز بـسـیـار خـواهـد بـود)، کـه در نـظـام حـاکـم، سـازمـان یـافـتـه بـر بـی عـدالـتـی و امـتـیـازات ویـژه بـارآمـده انـد، و بـا شـنـاخـت ضـرورت عـدالـت و وقـار انـسـانـی حـقـیـقـی و نـیـز بـا احـتـرام و عـادت بـه کـار فـرهـیـخـتـه نـشـده انـد. در مـقـابـل ایـن فـردگـرایـان جـامـعـۀ انـقـلابـی یـا انـقـلابـی سـاز در یـک سـرگـردانـی دشـوار گـر فـتـار خـواهـد آمـد: یـا آن هـا را مـجـبـور بـه کـار نـمـایـد، امـری کـه خـودکـامـگـی خـواهـد بـود – یـا بـه بـیـکـاران ولـگـرد و مـفـتـخـور اجـازۀ سـوء اسـتـفـاده از وجـود خـود را بـه دهـد، کـه ایـن نـیـز یـک بـردگـی نـویـن و مـنـشـأ فـسـاد و ویـرانـی جـامـعـه خـوهـد بـود.

XIX: کـارگـران بـا نـظـر بـه آزادسـازی اقـتـصـادی ریـشـه ای و کـامـل شـان حـذف کـامـل و قـطـعـی دولـت بـا هـمـاد سـازمـان هـایـش را مـطـالـبـه نـمـایـنـد.

تـفـسـیـر 1: دولـت چـیـسـت؟ آن سـازمـان تـاریـخـی قـدرت و قـیـمـومـیـت، خـدایـی و انـسـانـی، اسـیـرسـاز تـوده هـای مـردم اسـت، بـه نـام ایـن یـا آن مـذهـب یـا بـه نـام اسـتـعـداد فـوق الـعـاده و مـمـتـاز ادعـایـی یـک یـا چـنـد طـبـقـۀ مـالـک، بـه زیـان تـوده هـای انـبـوه کـارگـر، کـه کـارشـان مـورد اسـتـثـمـار وحـشـیـانـۀ ایـن طـبـقـات قـرار مـی گـیـرد.
تـصـرف، کـه اسـاس حـق مـالـکـیـت و ارث اسـت، اسـاس دولـت نـیـز مـی بـاشـد. اسـتـثـمـار مـشـروعـیـت یـافـتـۀ کـار تـوده هـا بـه نـفـع شـمـاری مـالـک(مـقـدس شـده بـه وسـیـلـۀ کـلـیـسـا بـه نـام الـهـیـت پـنـجـه گـشـوده، کـه هـمـواره هـمپـیـمـان اقـویـاء و زیـرکـان بـوده اسـت) – “حـق” نـامـیـده شـده اسـت. تـرقـی روزافـزون، آسـایـش، تـجـمـل و خِـرَد حـیـلـه گــر و ظـاهــرسـاز طـبـقــات مـمـتـاز – ایـن ” تـمـدن” نـامـیـده شـده اسـت، و سـازمـانـی کـه وجـود ایـن آمـیـخـتـگـی جُـرم هـای تـاریـخـی را تـضـمـیـن مـی نـمـایـد، “دولـت” نـامـیـده شـده اسـت.
بـنـابـرایـن کـارگـر بـایـد مـایـل بـه تـخـریـب دولـت بـاشـد.

تـفـسـیـر 2: دولــت – کـه ضـرورتـاً بـا اسـتـثـمـار و بـه بـنـده کـشـانـدن تـوده هـا پـابـرجـاسـت و بـه ایـن صـورت هـمـۀ آزادی هـای مـردم و هـر شـکـل عـدالـت را سـرکـوب و لـگـدمـال مـی کـنـد – مـحـکـوم اسـت کـه در روابـط خـارجـیـش خـشـن، تـصـرفـگــر، یـغـمـاگـر و آزمـنـد بـاشـد. دولـت – هــر نـوع دولـتـی، پـادشـاهـی یـا جـمـهـوری – نـافـی انـسـانـیـت اسـت. آن نـافـی انـسـانـیـت اسـت، زیـرا بـا قـرار دادن مـیـهـن پـرسـتـی شـهـرونـدان بـه مـثـابـۀ هـدف عـالـی و مـطـلـق خـود و بـر طـبـق اصـولـش بـرتـری دادن نـفـع خـود بـرای بـقـای نـفـس بـر مـنـافـع دیـگـر در دنـیـا، بـا عـلاقـه مـنـدی بـه قـدرت در داخـل حـدود و تـوسـعـۀ آن در خـارج، بـه نـفـی هـمـاد مـنـافـع ویـژه و حـق انـسـانـی شـهـرونـدان خـود و خـارج مـی پـردازد. و بـدیـنـوسـیـلـه دولـت هـمـبـسـتـگـی بـیـن الـمـلـلـی مـردم و افـراد را بـا مـحـروم سـاخـتـن شـان از عـدالـت و انـسـانـیـت پـایـمـال مـی سـازد.

تـفـسـیـر 3: دولـت بـرادر کـوچـک کـلـیـسـا اسـت. آن نـمـی تـوانـد دلـیـلـی بـرای هـسـتـی جـدایـش از یـک انـدیـشـۀ مـرتـبـط بـا الـهـیـات یـا مـاوراء طـبـیـعـت بـیـابـد. چـون آن در طـبـیـعـت خـود در تـضـاد بـا عـدالـت انـسـانـی اسـت، بـایـد اسـتـدلال مـنـطـقـیـش را در تـخـیـل مـربـوط بـه الـهـیـات یـا مـاوراء طـبـیـعـت دربـارۀ عـدالـت خـدایـی جـسـت و جـو کـنـد. در عـصـر مـاقـبـل تـاریـخ مـردم عـاری از درک از مـلـت یـا جـامـعـه بـودنـد، یـعـنـی آن هـا بـه طـور کـامـل بـه بـنـدگـی کـشـانـده شـده و از طـرف دولـت بـلـعـیـده شـده بـودنـد و هـر دولـتـی اصـل و حـق ویـژۀ هـسـتـیـش را اعـطـاء شـده از طـرف یـک خـدا یـا نـظـامـی از خـدایـان قـیـاس مـی کـرد، کـه بـه مـثـابـۀ ولـی انـحـصـاری آن دولـت مـلاحـظـه مـی شـد. در عـصـر مـاقـبـل تـاریـخ انـسـان بـه صـورت فـرد یـافـت نـمـی شـد؛ نـفـس انـدیـشـۀ انـسـانـیـت وجـود نـداشـت. تـنـهـا شـهـرونـدان یـافـت مـی شـدنـد. بـنـابـرایـن بـرده داری در آن تـمـدن یـک پـدیـدۀ طـبـیـعـی و اسـاس ضـروری تـولـیـدات شـهـرونـدان بـود.
زمـانـی کـه مـسـیـحـیـت شِـرک را از بـیـن بـرد و خـدای یـگـانـه را اعـلان نـمـود، دول مـی بـایـد بـه تـوسـط بـهـشـت مـسـیـحـی بـه مـقـدسـیـن تـبـدیـل گـردنـد، و هـمـاد دول کـاتـولـیـک دارای یـک یـا چـنـد حـامـی مـقـدس، مـدافـعـیـن و واسـطـیـن شـان بـا خـدا گـردیـدنـد. درضـمـن هـنـوز بـه نـظـر هـمـاد دول اعـلان ایـن کـه بـه شـکـل مـخـصـوصـی مـورد حـمـایـت قـرار دارنـد، ضـروری اسـت.
عـلـم مـاوراء طـبـیـعـت و دانـش حـقـوق، کـه انـدیـشـه اش مـبـتـنـی بـر مـاوراء طـبـیـعـت و در واقـع مـنـافـع طـبـقـاتـی طـبـقـات مـالـک اسـت، در سـعـی یـافـتـن پـایـه ای مـعـقـول بـرای مـوجـودیـت واقـعـی دولـت بـرآمـدنـد. آن هـا بـه خـیـال درخـصـوص یـک تـوافـق یـا قـرارداد عـمـومـی و کـم حـرفـا نـه، یـا بـه خـیـال درخـصـوص عـدالـت واقـعـی و رفـاه عـمـوم، کـه ادعـا شـد و مـی شـود دولـت نـمـا یـنـده اش بـاشـد، روی آوردنـد.
از دیـدگـاه دمـوکـرات هـای ژاکـوبـنـی دولـت دارای وظـیـفـۀ بـه ظـفـر رسـانـدن مـنـافـع عـمـومـی و جـمـعـی هـمـاد شـهـرونـدان در بـرابـر مـنـافـع خـودخـواهـانـۀ افـراد جـدا، شـهـرداری هـا و مـنـاطـق مـی بـاشـد. دولـت عـالـمـگـیـر و عـقـل جـمـعـی اسـت، و بـر خـودخـواهـی و حـمـاقـت افـراد غـلـبـه مـی نـمـایـد. امـا ایـن اعـلان بـی ارزشـی و بـی شـعـوری فـرد اسـت. ایـن نـفـی واقـعـیـت اسـت، یـا – چـیـزی کـه هـمـانـسـت – مـحـدود سـاخـتـن بـی نـهـایـت جـمـیـع آزادی هـای ویـژه، فـردی و جـمـعـی، بـه نـام آزادی بـرای هـمـه – آزادی جـمـعـی و عـمـومـی، کـه در حـقـیـقـت یـک اغـفـال سـتـمـگـرانـه، بـرآیـنـد نـفـی یـا مـحـدود سـاخـتـن حـقـوق افـراد جـدا و مـبـتـنـی بـر بـردگـی واقـعـی اسـت – مـی بـاشـد.
نـظـر بـه ایـن کـه هـر اغـفـالـی تـنـهـا تـا زمـانـی مـی تـوانـد وجـود داشـتـه بـاشـد کـه مـورد پـشـتـیـبـانـی امـری واقـعـاً مـوجـود قـرار گـیـرد، اصـطـلاح اغـفـال آمـیـز دولـت در حـقـیـقـت مـعـرف حـاکـمـان و مـالـکـان، اسـتـثـمـارگـران و مـنـافـع مـثـبـت بـه اصـطـلاح طـبـقـات بـافـراسـت و هـم چـنـیـن قـربـانـی شـدن مـنـافـع و آزادی تـوده هـای بـه بـنـدگـی کـشـانـده شـده بـه نـفـع ایـن طـبـقـات مـی بـاشـد.

 

 

 

آدرس و اسامی صفحات مرتبط با فدراسیون عصر آنارشیسم

Federation of Anarchism Era Social Media Pages



۱- آدرس تماس با ما 
asranarshism@protonmail.com
info@asranarshism.com
۲- عصر آنارشیسم در اینستاگرام
۳- عصر آنارشیسم در تلگرام
۴- عصر آنارشیسم در توئیتر
۵ – فیسبوک عصر آنارشیسم
۶ – فیسبوک بلوک سیاه ایران
۷ – فیسبوک آنارشیستهای همراه روژاوا و باکورAnarchists in solidarity with the Rojava
۸ – فیسبوک دفاع از زندانیان و اعدامیان غیر سیاسی
۹ – فیسبوک کارگران آنارشیست ایران
۱۰- فیسبوک کتابخانه آنارشیستی
۱۱ – فیسبوک آنارشیستهای همراه بلوچستان
۱۲ – فیسبوک هنرمندان آنارشیست
۱۳ – فیسبوک دانشجویان آنارشیست
۱۴ – فیسبوک شاهین شهر پلیتیک
۱۵ – فیسبوک آنتی فاشیست
۱۶- تلگرام آنارشیستهای اصفهان و شاهین شهر
۱۷ – اینستاگرام آنارشیستهای اصفهان و شاهین شهر
۱۸- تلگرام آنارشیستهای شیراز
۱۹ – تلگرام ” جوانان آنارشیست ”
۲۰ - تلگرام آنارشیستهای تهران
۲۱ – اینستاگرام جوانان آنارشیست
۲۲ – گروه تلگرام اتحادیه آنارشیستهای افغانستان و ایران
۲۳ –  توییتر اتحادیه آنارشیستهای افغانستان و ایران - The Anarchists Union of Afghanistan and Iran
۲۴ – فیسبوک اتحادیه آنارشیستهای افغانستان و ایران
۲۵ – اینستاگرام اتحادیه آنارشیستهای افغانستان و ایران
۲۶ – کانال تلگرام خودسازماندهی مطالب گروه اتحاديه آنارشیست‌های افغانستان و ايران
۲۷ – گروه تلگرام خودساماندهی مطالب گروه اتحادیه آنارشیستهای افغانستان و ایران
۲۸– اینستاگرام آنارشیستهای بوکان - ئانارکیستە کانی بۆکان
۲۹- کانال تلگرام کتابخانه شورشی
۳۰- کانال تلگرام ریتم آنارشی
۳۱- تلگرام آنارشیستهای اراک
۳۲- تلگرام قیام مردمی
۳۳- ماستودون عصرآنارشیسم
۳۴- فیسبوک آنارشیست‌های مزار شریف
۳۵- فیسبوک آنارشیست‌های کابل