ایدآل و واقعيت – اریکو مالاتستا

نویسنده:‌ اریکو مالاتستا
سال انتشار۱۹۲۴

ترجمه: جمال صوفی

بیاید از آن معنی فلسفی مطالبه گر، سردرگم کننده وبی نتیجه بگذریم. ایدەآل یعنی آنچه که مطلوب است. واقعیت یعنی هر چیزی که وجود دارد.
نارضایتی از آنچه که هست، و اشتیاق دائمی برای چیزی بهتر، آرزوی آزادی بیشتر، توانایی بیشتر و زیبایی بیشتر ویژگی خاص انسانی است.
کسی که فکر میکند همه چیز خوب پیش میرود و هر آنچه وجود دارد همانطور است که باید باشد، چیزی نباید و نمی‌تواند تغییر کند، با خونسردی و بدون هیچ اعتراضی، بدون رفتار سرکشانه، خود را به آسانی با موقعیت و شرایطی که بر او تحمیل می شود هماهنگ می کند، بی شک کمتر از یک انسان خواهد بود.
باید گفت که او زیستی مشابه به عَلَف دارد، البته اگر چنین توصیفی توهین به گیاهان به حساب نیاید .
اما از طرفی دیگر، او نمی‌تواند که هرآنچه باشد و انجام دهد که خود می خواهد ، چون نه فقط توسط طبیعت وحشی بلکه به واسطه اعمال دیگران محدود و مکلف می شود و خواه ناخواه همبستگی اجتماعی، وجود هر کسی را به سرنوشت تمام نسل بشر گره میزند .
از این‌ رو هر کسی باید برای چیزی تلاش کند که در توان دارد.

همانطور که گفته شد کسی که خود را با هر شرایطی تطبیق میدهد فرومانده خواهد بود و از لحاظ شیوه زیست وضعیتی شبیه به گیاهان دارد، از سوی دیگر، کسی که فکر می کند که می تواند هر کاری را بدون در نظر گرفتن خواسته طبیعت از جمله آرزوهای دیگران انجام دهد و همه را به عنوان ابزاری برای رسیدن به هدف و موقعیت شخصی خود استفاده کند چیزی بجز یک خیالباف نیست که به دنبال اَبر می دود و همیشه نقش یک قربانی را ایفا می کند، بدون حتی یک قدم پیش بردن هدفی که احیاناً برایش اهمیت زیادی هم دارد.
( از جایی که هدف این نشریه اینست که حدالامکان بر جنبش آنارشیستی تاثیرگذار باشد) بنابراين مسئله پیش روی ما آنارشیستها اینست، کسانی که به آنارشیسم گرایش دارند نباید آنرا صرفا مانند یک رویای زیبا در امتداد نورِماه دنبال کنند، بلکه به آن مانند یک شیوه عملی و متُد زندگی فردی‌_ اجتماعی بنگرند که برای همه تاثیر خوب و خیر داشته باشد .
مسئله این است که در هر شرایطی از تاریخ که قرار گرفته ایم می‌بایست فعالیت‌های خود را بگونه‌ای به انجام برسانیم که بیشترین تاثیرات مفید را بگذارند.
نباید واقعیت ها را نادیده گرفت. اما اگر واقعیت مضر است، باید با آن به مبارزه برخاست، و در این جهت هم بایستی به هر وسیله ای که خود واقعیت در اختیار ما قرار داده است متوسل شد.
پس از آغاز جنگ جهانی، که پیامدهای زیانبار آن هنوز مشهود است، محله های خاصی وجود داشت، که ادعا می‌شد ممکن است روزی برانداز بوده باشند، صحبت در مورد «واقعیت» بسیار است.
اشخاصی با ضمیرهای خام، همه آنهایی که برای مقداری کسب اعتبار و جایگاه فردی هرکجا نقشی ایفا کرده بودند تا بگونه‌ای خطاهای کودکانه خود را وارونه جلوه دهند و از این راه زندگی روزمره خود را تامین کرده باشند… در ادامه به دلیل خستگی و رخوت ناشی از فقدان صداقت و نداشتن شجاعت قبول هر آنچه که بودند، تن به کناره گیری از زندگی اجتماعی داده بودند.
(تعدادی از آنها از جمع سوسیالیست ها و چندین نفر از افراد آنارشیست ) که صرفاً خواستار جنگ مسلحانه بودند و با تکیه بر دوش اندک تعدادی افراد از جان گذشته اعلام جنگ کرده بودند، افرادی از خود گذشته و با حسن نیت که با یک دیدگاه تحریف شده از تاریخ و همه پروپاگانداهای براساس دروغ گمراه شده بودند، “چون این یک واقعیت بود” آنها با ایمان به اینکه این جنگ برای رهایی است، در آن شرکت کردند و بهای آن را نیز پرداختند.
کم نیستند کسانی که امروزه از فاشیسم حمایت می کنند. «چون این یک واقعیت است» آنها بر باورهای فاشیستی یشان سرپوش می گذارند یا فکر می کنند که می توانند با استدلال‌ بر فاشیسم خیانت خود را توجیه کنند مانند زمانی کە در جنگ به نوعی وانمود می کردند کە گويي اهداف انقلابی را پیش می‌برند.

بله، جنگ جهانی و بە اصطلاح صلحی که از آنهم بیرون آمد واقعیت بودند ، همانطور که هر جنگی پیش ترو کشتارها و تجارت با جان انسانها همه واقعيت بودند.
آیا ما باید هر واقعیتی را بپذیریم و در هر چیزی تعلل بخرج دهیم چون تاریخ ما را در این وضعیت قرار داده است؟
در حالیکه تمام پیشرفت نسل بشر، نتیجه نبرد بی وقفه اوعلیه واقعیت های طبیعی و اجتماعی بوده است.
وما کسانی هستیم که می خواهیم حداکثر ترقی و نهایت شادی ممکن را برای هر انسانی ببینیم، انسان‌هایی که از هر طرف تحت محاصره و هجوم واقعیت های خصمانه قرار گرفته اند، و ما باید با این واقعیت ها بجنگیم. اما قبل از اینکه بتوانیم با آنها مبارزه کنیم، باید آنها را به خوبی بشناسیم و به طور حساب شده عمل کنیم.

اگر قرار است پیروزمندانه ظاهر شویم یا صرفاً به سوی پیروزی گام برداریم، آنارشی را باید نه صرفاً به عنوان یک چراغ درخشان و جذاب، بلکه به عنوان یک اندیشه امکان پذیر شناخت که نه با گذشت قرن ها بلکه در کوتاه مدت و بدون نیاز به معجزه قابل دستیابی است.
ما آنارشیست ها به شدت به ایده آل ها فکر کرده ایم.
ما نقدی بر تمام رفتارهای باطل و همه نهادهایی که جامعه را فاسد و سرکوب می‌کنند مطرح کرده‌ایم و با هر شعر و فصاحتی که هر یک از ما داشته‌ایم، مشتاقانه جامعه‌ای آزاد و هماهنگ را ترسیم کرده‌ایم که ریشه در مهربانی و عشق دارد.
اما نمی توان انکار کرد که ما به ندرت خود را در مورد راه ها و روش های تبدیل ایده آل هایمان به واقعیت به اذیت انداخته ایم.
ما معتقد بودیم که نیاز به یک تحول انقلابی – یا بهتر بگوییم شورشی – است که هرگونه مانع ماتریالیستی ، اقتدار سیاسی و تسخیر ابزار تولید را از بین ببرد، هرچیزی که با گسترش و عملی شدن آرمان‌های ما مقابله می‌کند را از سر راه برداریم – یا از آن طرف دیگر به نوعی رفتار کنیم که گویی همه چیز بدون هیچ برنامه ریزی از پیش طراحی شده به شیوه ای خود به خودی و با خودانگیختگی در جای خودشان قرار می گیرند و پاسخ ما به مشکلات احتمالی فرمول های انتزاعی و خوش بینانه ایست که برخلاف واقعیت های قابل پیش بینی و فعلی است.
به طور خلاصه، ما همه چیز را با این نظریه حل کردیم که ما همان چیزی را می‌خواهیم که همه مردم می‌خواهند و امورات دقیقاً همانطور که ما می‌خواهیم پیش خواهند رفت.
آیا همه دولت ها مضر هستند؟ خُب، “ما باید همه آنها را از بین برده واز شکل گیری موارد جدید جلوگیری کنیم.” اما چگونه؟ با چه منابعی؟ “مردم یا پرولتاریا به این امر رسیدگی خواهند کرد.” اما اگر این کار را نکنند چه؟
« هر کسی هر عملی که بتواند را انجام خواهد داد.»

اما اگر همه این افراد، که با هم توده‌ها را تشکیل می‌دهند، برعکس آنچه ما انتظار داریم، بخواهند در مقابل یک حکومت ظالم زانو بزنند، یا اجازه بدهند که خود به عنوان ابزاری علیه ما استفاده شوند، چه؟
اگر آن دهقانان از تأمین شهرها امتناع می‌کردند چه می‌شد؟
« آن دهقانها احمق نیستند، آنها عجله خواهند کرد تا مواد غذایی را به شهرها بفرستند و درازای آن کالاهای صنعتی دریافت کنند… یا از کارخانه ابزار مورد نیاز خود را سفارش دهند. »
یا اگر مردم از کار کردن امتناع کنند چه؟
« کار یک لذت است و هیچ کس نمی خواهد آن لذت را از خود دور کند. »
و یا اگر جنایتکارانی باشند که به جان و آزادی دیگران تجاوز کنند؟
« دیگر مجرمی وجود نخواهد داشت. »
و غیره و غیره، پاسخ دادن به هر پرسشی با ادعاها و انکارهای سهل انگارانه، رد کردن همه چیزهای بد، و بدیهی گرفتن همه چیزهای خوب! .
حتی عده ای بوده‌اند که با شور و شوق زیاد به قرنهای آینده چشم دوخته بودند و پیش بینی می کردند که احتمالا جامعه‌ بشری تحت تاثیر نتایج مورد انتظار آموزش و پرورش و اصلاح نژادی (فرضیه نازیستی در قرن بیستم، علم و تولیدمثل انتخابی ) در فردای یک قیام موفق ، از افرادی تشکیل خواهد شد که مملو از مهربانی، باهوشی، سلامتی، توانایی و خوش تیپی خواهند بود!

حقیقت این است که همیشه گرفتار یک دور باطل بوده ایم، در حالی که از یک سو استدلال می‌کردیم که توده‌ها تا زمانی که شرایط فعلی سیاسی و اقتصادی بر آنها اعمال می‌شود نمی‌توانند به رهایی واقعی دست یابند، از سوی دیگر فرض کرده‌ایم که وقایع به گونه‌ای پیش خواهند آمد که گویی آن توده‌ها از قبل وجود دارند. یا در بیشتر موارد، افراد آگاه و آینده نگر که به آزادی خود حسادت می ورزند و به آزادی دیگران احترام می گذارند.
حتی همانطور که ما در مورد آنارشیسم بحث می‌کردیم، که آزادی آن، همان آزادی سهام در تجارت را نمی‌توان به زور تحمیل کرد، «با تناقض منع مطلق»، هرگز به ذهنمان خطور نکرد که باید در مقابل احتمال تسلط دیگران بر خود آماده شویم.
به طور خلاصه، ما فاقد یک برنامه عملی هستیم که بتواند در فردای یک قیام پیروزمندانه اجرا شود، برنامه‌ای که در عین اینکه آزادی کسی را نقض نمی‌کند، ما را قادر می‌سازد تا به پیاده کردن ایده‌های آنارشیستی خود جامه عمل بپوشانیم یا شروع به اجرای آنها کنیم و توده ها را از طریق برتری آزموده شده و عملی شده روش ها و مثال هایمان در کنار خود قرار دهیم.

بنابراین، آن دسته از مردمی که آرزوی رهایی دارند و در صدد رقم زدن تاریخ جدیدی هستند، ما را درک نکرده و عمدتاً یا کمونیسم اقتدارگرا و ستمگر یا سندیکالیسم ترکیبی را پذیرفته اند.
درست زمانی که به نظر می رسید شرایط بیشتر به نفع ما بود، خود را ناتوان دیدیم.
وقت آن است که این کاستی های خود را برطرف کنیم تا برای فرصت های آینده که مطمئناً در پیش رو هستند آماده باشیم.
و ما از همه رفقای خود می خواهیم که خود را موظف بدانند و بی وقفه برای اجرای برنامه عملی سهیم شوند.

اریکو مالاتستا

ترجمه جمال صوفی