رمان «اولیس» جیمز جویس، گزارش ابتذال و ملال جامعه بورژوایی

آرام بختیاری-

اولیس، مشکل ترین رمان قرن بیست.

جیمز جویس (۱۸۸۲-۱۹۴۱٫م)، نویسنده وشاعر ایرلندی از نظر منتقدین ادبی چپ، نماینده افراطی سبک و هنر تحولات “ضمیرآگاه و ناخودآگاه”  بجای رئالیسم عینی در رمان مدرن است.

او زیر تاثیر علم روانشناسی به نمایش تغییر و تحولات ضمیر درونی اندیشه پرداخت. جویس از داستان کوتاه ناتورالیستی به رمان درونگرای روانشناسانه رسید.

وی در کنار” مارسل پروست” پایه گذار رمان مدرن دکادنس در اویل قرن بیست بود. جویس سبک روان گرایانه را بجای ساختار واقعیت عینی بکار برد و از طریق مونولوگ های درونگرایانه قهرمان داستان، خواننده را به کشف فن تداعی منظور در روایت میرساند.

او از این طریق تاثیر مهمی روی ادبیات پایانی نظام و فرهنگ بورژوایی گذاشت و خواهان انحلال فرم رمان دکادنس از طریق ترک رئالیسم عینی و روشنفکرگرایی صوری شد. ساختار ژانر رمان مدرن او در اوایل قرن ۲۰ بر اساس مونولوگهای درونگرایانه افراد رمان است.

دو رمان مشهور جویس یعنی” اولیس” در سال ۱۹۲۲ میلادی و رمان “بیداری فینگانس” در سال ۱۹۳۹ منتشر شدند. وی از طریق این ۲ رمان فرم مرسوم رمان و زبان روایت را منحل نمود. پیش از آن، او در سال ۱۹۱۴ میلادی مجموعه داستانهای کوتاه “دوبلینی ها” را منتشر نموده بود، ولی مقدمه اولیس یعنی شاهکار او، کتاب اتوبیوگرافیک “تصویر جوانی” در سال ۱۹۱۶ بود. در رمان اولیس، جویس به شرح و توصیف  یک روز زندگی  سه فرد دوبلینی میپردازد.

آخرین اثر جویس، “بیداری فینگانس” نتیجه انحلال خودسرانه زبان است که دیگر قابل فهم نمی باشد. رمان اولیس یک روایت و حماسه مدرن است. مونولوگ درونگرایانه در این رمان اهمیت خاصی دارند. بعد از جنگ حهانی اول، این رمان خوانندگان فراوانی داشت. جویس در این رمان پایه گذار موازی سازی اسطوره ای کتاب “اودیسه، اثر هومر”  است.

جویس یکی از بنیادگذاران رمان مدرن در اوایل قرن بیست جهان است. او را مهم ترین شاعر قرن گذشته نیز بشمار می آورند. جویس غیر از تحصیل در یک مدرشه مذهبی مسیحی در سالهای نوجوانی، بعدها به تحصیل فلسفه،زبان شناسی، و پزشکی نیز پرداخت.

در رمان اولیس جویس، شباهتهای شخصیتی با شعر-رمان ادیسه هومر وجود دارد؛ مثلا “لئوپولد بلوم” شبیه ادیسه، و “استفن ددالوس” شبیه تلاخونس اند. ددالوس دارای عناصر بیوگرافیکی از خود جویس نیز میباشد. لئوپولد بلوم یک یهودی ۳۸ ساله ایرلندی که مسئول بخش آگهی های یک روزنامه است، نوعی ادیسه سرگردان مدرن است؛ یک خرده بورژوا که در تاریخ ۱۶ یونی سال ۱۹۰۴ میلادی در شهر دوبلین علاف است.

خانم “مولی بلوم” یا ماریون بلوم، متولد جبرالطارق اسپانیا، همسر آقای بلوم، شکل طنز یک زن لیبرال، شباهتی با” پنولوپ” در کتاب ادیسه هومر دارد. وی از طریق مونولوگهای طویل مشهور اش به روابط عاشقانه با چند مرد اشاره میکند گرچه همسرش” لئوپولد” نیز هنوز حی و حاضر است.

یکی دیگر از شخصیتهای رمان اولیس جویس، استفن ددالوس، تحصیل کرده، دوستدار هنر، همچون” تلماخ” هومر، فرزند ادیسه، در جستجوی پدر خود است. آقای بلوم برای او مانند یک پدر است و او نزد بلوم مانند پسر گم شده اش، جناب” رودی” است. خانم “مولی بلوم” شباهتهایی با همسر دوم جویس یعنی “نورا برناکله” دارد، و خانم” مارتا” با آقای بلوم ارتباط مکاتبه ای عمیقی دارد گرچه ایندو هیچگاه همدیگر را از نزدیک ندیده اند.

موضوع رمان، داستان ۱۸ ساعت شهرگردی،علافی و آوارگی یک یهودی دوبلینی،یعنی جناب “لئوپولد بلوم” است که شبیه ادیسه هومر از ساعت ۸ صبح تا بعد از نیمه شب توصیف میشود. آخرین فصل رمان اولیس در قطعه پنلوپ، مونولوگ درونی خانم” مولی بلوم” است که با یک جمله ۴۰۰۰۰ کلمه ای رکورد روده درازی را در یک رمان غیررئالیستی نشان میدهد.

این رمان بشکل رئالیستی، روزمره گی زندگی دوبلینی هایی مانند آقای” استفن ددالوس”  را در تاریخ ۱۶ یونی ۱۹۰۴ نشان میدهد. گزارش و صورت جلسه آنروز بازیگران داستان رمان، شامل مراسم خاکسپاری، صرف صبحانه، حضور در محل کار، استراحت برای صرف غذا، دیدار در قهوه خانه و مشروب فروشی، دیدار شبانه از فاحشه خانه، مهمانی های کوتاه، و سکوت شبانه است.

جناب” یولدی یا ددالوس” در این رمان، نه یک مقدس سکولار بلکه یک گناهکار مهربان است. منتقدین ادبی مدعی هستند که جناب بلوم و استفن ددالوس بشکل مشترک شخصیت خود جویس را نشان میدهند. یولدی مانند “نافلم” از نظز جنسی ناتوان است و موظف است خانم مولی را به قتل برساند.

داستان رمان را میتوان توصیف سرخوردگی روشنگرانه قهرمان داستان در یک جامعه بورژوایی طبقاتی شبه مستعمره آن زمان شهر دوبلین دانست. جویس همیشه حضور انگلیس در ایرلند را نوعی استعمار میدانست و به این دلیل در سنین جوانی کشورش را ترک کرد و در مهاجرت زیست.

در رمان اولیس جناب بلوم قهرمان نخست داستان دچار درگیری با روزمرگی و ابتذال زندگی در اطراف خود است. همسرش خانم مولی برای فرار از اوقات ملال آور زندگی و ایجاد خوشبینی مصنوعی، به روابط دوستی و عاشقانه با مردان دیگر تن میدهد.

گروهی از منقدین ادبی ولی، قهرمان رمان را مقوله زبان نویسینده میدانند و خواننده باید مدام خود را با تغیر سبک نویسنده آماده کند. گرچه رمان اولیس از مشکل ترین آثار ادبی جهان است ولی برای هر خواننده معمولی یا روشنفکر؛ با اراده وقصد و نیت مثبت، قابل فهم است. این رمان بر اساس هنر نمایش ادبی استادانه بنا نهاده شده. جویس میکوشد از طریق یک رابطه سمبلیک پیچیده نسبت به” شعر طویل ادیسه هومر” به اثر خود ساختاری مدرن و مهم بدهد. گروهی آنرا حتی مهمترین رمان بورژوایی قرن بیست نامیده اند.

جویس رمان اولیس را در آغاز، ادامه مجموعه داستان” دوبلینی ها” میدانست. در ۱۸ فصل این رمان از ژانرهای مقاله نویسی، درام، گزارش، دفاعیه در دادگاه، سبک ژورنالیسم، زبان قدیمی انگلوساکسن، تا لهجه امریکایی استفاده گردیده.

با این وجود این رمان سالها به  اتهام و بهانه پورنوگرافی، ابتذال، و غیر اخلاقی بودن، اجازه چاپ نیافت. نویسنده از طریق بازی زبانی و ساختار پیچیده، معیار و میزان جدیدی برای داستانسرایی و روایت در رمان را پایه گذاشت.

این رمان نه یک بازی ادبی و نه یک استراتژی گیج نمودن خواننده، بلکه یک وسیله تحریک اندیشه و یک اثر هنری باز چند بعدی؛ با امکان تفاسیر گوناگون است. منتقدی بنام” بروخ”  گفته بود ،این رمان روزمره گی دوران را نشان میدهد. نسبی نمودن فضا و زمان، نفی قانون علیت، انقلاب در داستانسرایی، نقطه تصادف میان ادبیات مدرن و پسامدرن، موازی سازی سنت ادبی با ادبیات تجربی و اکسپریمنت است. آنرا بهترین رمان انگلیسی زبان قرن ۲۰ نیز نامیده اند.

رمان اولیس را میتوان اثری طنز بشمار آورد. با این وجود شباهت و نزدیکی هایی به آثار رئالیستی دارد. جویس یک داستانسراست که واقعیات زندگی را از طریق ضمیر آگاه و ناخودآگاه انسان طرح میکند.

دانسته ها و تجربیات جویس در آموزشگاههای مذهبی مسیحی دوران نو جوانی را میتوان در آثار او نیز دید. او سرانجام تصمیم گرفت شغل و زندگی روحانی و اسقفی را کنار بگذارد و ادیب و هنرمند گردد.

مونولوگهای روانشناسانه و درونگرایانه شخصیتهای رمان کوشش برای گزارش افکار درونی آنهاست. او نشان داد که زبان یک سیستم پیچیده از معانی و مفاهیم است. وی مبلغ هنری ایستاست؛ هنری که بیننده و خواننده را فلج و سیخ کند.

امروزه ادعا میشود که سبک نویسندگی جویس؛ این مهاجر ایرلندی، روی نویسندگانی مانند- ویرجینیا ولف، ساموئل بکت، نابکوف، و سلمان رشدی، اثر گذاشته است. آثار جویس نمایش شک سکولار، تولرانس لیبرال، و هومانیسم شوخ طبع است.

جویس رابطه ای انتقادی و بیگانه نسبت به شهر محل تولدش دوبلین در آغاز قرن بیست داشت.او در رمان آخرش”بیداری فینگانس” در سال ۱۹۳۴، مرزها و امکانات زبان در ارتباطات روزانه میان انسانها را مطرح میکند.

James Joyce 1882- 1941

آرام بختیاری

———————————————————————————————–

آدرس و اسامی صفحات مرتبط با اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان

Anarchist Union of Afghanistan and Iran, May 24, 2018

P.S:The possibility of joining new people and groups of anarchists will be permanent

The Union has many social media and other communication channels. You will find them at the bottom of this page

۱- آدرس عصر آنارشیسم در اینستاگرامhttps://instagram.com/asranarshism/

—————————————-

۲- آدرس عصر آنارشیسم در تلگرام

https://telegram.me/asranarshism—————————-
۳- عصر آنارشیسم در توئیترhttps://twitter.com/asranarshism———————————–۴ – فیسبوک عصر آنارشیسمhttps://www.facebook.com/asranarshism—————————————۵ – فیسبوک بلوک سیاه ایرانhttps://www.facebook.com/iranblackbloc

————————————————–

۶ – فیسبوک آنارشیستهای همراه روژاوا و باکورAnarchists in solidaritywiththeRojavahttps://www.facebook.com/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%DA%98%D8%A7%D9%88%D8%A7-%D9%88-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%B1-Anarchists-in-solidarity-with-the-Rojava-434646579975914

———————————————————-

۷ – فیسبوک دفاع از زندانیان و اعدامیان غیر سیاسیhttps://www.facebook.com/sedaye.bisedayan

————————————————————

۸ – فیسبوک کارگران آنارشیست ایرانhttps://www.facebook.com/irananarchistlabors

——————————————————

۹- فیسبوک کتابخانه آنارشیستیhttps://www.facebook.com/anarchistlibraryfa

————————————————–

۰ ۱– فیسبوک آنارشیستهای همراه بلوچستانhttps://www.facebook.com/anarchistinsupportbaluchistan

—————————————————–

۱۱ – فیسبوک  هنرمندان آنارشیستhttps://www.facebook.com/anarchistartistss

————————————————-

۱۲ – فیسبوک دانشجویا ن آنارشیستhttps://www.facebook.com/anarchiststudents

——————————————-

۱۳ – فیسبوک شاهین شهر پلیتیکhttps://www.facebook.com/shahre.shahin

———————————————–

۱۴ – فیسبوک آنتی فاشیستhttps://www.facebook.com/ShahinShahrPolitik

————————————————

۱۵ – آدرس آنارشیستهای مریوان در کانال تلگرامhttps://t.me/anarchyinmarivan

———————————

۱۶-آدرس تماس با ماcontact us

info@asranarshism.com

———————————

۱۷ – سایت عصر آنارشیسمhttps://asranarshism.com

——————————————–

۱۸ – آدرس کانال آنارشیستهای کردستان در تلگرام
بڵاوکردنەوەی بیرو هزری ئانارکیستی
https://t.me/kurdistananarshist

——————————-

۱۹- فیسبوک میتینگ دهه هفتاد و هشتادی هاhttps://www.facebook.com/%D9%85%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86%DA%AF-%D8%AF%D9%87%D9%87-%D9%87%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%87%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%87%D8%A7-505093803031731/

——————————————

۲۰ – گوگل پلاس عصر آنارشیسمhttps://plus.google.com/u/0/114261734790222308813

——————————————-

۲۱ –  ساوندکلاود رادیو آنارشی

——————————————

۲۲- آدرس ” دختران آنارشیست افغانستان ” در اینستاگرامhttps://www.instagram.com/dokhtarananarshist_afghanestan

———————————————————–

۲۳- آدرس “دختران آنارشیست افغان ” در فیسبوکhttps://www.facebook.com/Afghan-Anarchist-Girls-116992605591873

————————————————————–

۲۴- آدرس آنارشیستهای رشت در اینستاگرامhttps://www.instagram.com/anarshist.rasht

———————————————————

۲۵ –  آدرس پیج آنارشیستهای شهر بوکان (  ئانارکیسته کانی بوکان ) در اینستاگرامhttps://www.instagram.com/bokan_anarchy

———————————————————–

۲۶- آدرس آنارشیستهای اصفهان و شاهین شهر در تلگرامhttps://t.me/Anarshistsh2

————————————————

۲۷ – آدرس آنارشیستهای اصفهان و شاهین شهر در اینستاگرامhttps://www.instagram.com/anarshistshahinshahr

—————————————————

۲۸- آدرس آنارشیستهای شیراز در تلگرامhttps://t.me/ShirazAnarchist

—————————————————

۲۹ – آدرس آنارشیستهای شیراز در اینستاگرامhttps://www.instagram.com/anarchy_shz_ism

——————————————————

۳۰ – آدرس آنارشیستهای گیلان در اینستاگرامhttps://www.instagram.com/guilan_anarchism

——————————————————-

۳۱ – کانال عصیانگر در تلگرامhttps://t.me/AcabFai

————————————————-

۳۲ – آدرس کانال ” جوانان آنارشیست ” در تلگرامhttps://t.me/young_anarchists

————————————————

۳۳- آدرس آنارشیستهای مشهد در کانال تلگرامhttps://t.me/anarchismera

————————————————-

۳۴ -آدرس کانال آنارشیستهای تهران در تلگرام

t.me/tehran_anarchists——————————————–

۳۵ – آدرس آنارشیستهای قم در توییتر

twitter.com/anarshist————————————

۳۶ – آدرس پیج” آنارشیستهای جنوب “در اینستاگرامhttps://www.instagram.com/southanarchists

آنارشیستهای جنوب یکی از اعضای تشکیل دهنده ” اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان” می باشند که در ایران حضور دارند.

———————————————————

۳۷ – آدرس پیج” آنارشیستهای خراسان “در اینستاگرامhttps://www.instagram.com/khurasan_anarch

آنارشیستهای خراسان یکی از اعضای تشکیل دهنده ” اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان” می باشند که در ایران حضور دارند.

——————————————————————————

۳۸ – آدرس بالاچه عصر آنارشیسم در بالاترینhttps://www.balatarin.com/b/anarchismera

———————————————————————-

۳۹ – آدرس وبلاگ اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستانhttps://tauai.wordpress.com

————————————————————————

۴۰ – آدرس اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان در فیسبوکhttps://www.facebook.com/TAUAI/?modal=admin_todo_tour

————————————————————————————–

۴۱ – آدرس اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان در اینستاگرامhttps://www.instagram.com/union9387

—————————————————————————————

۴۲ – آدرس پیچ آنارشیستهای اهواز در فیسبوکhttps://www.facebook.com/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2-2021321021440113

—————————————————————————–

۴۳ – آدرس پیچ آنارشیسم سبز در فیسبوکhttps://www.facebook.com/Green-Anarchism-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D8%B3%D8%A8%D8%B2-229749814516765

—————————————————————————

۴۴ – آدرس پیج جوانان آنارشیست در اینستاگرامhttps://www.instagram.com/javanane_anarshist

————————————————————————-

۴۵ – آدرس کانال جامعه دگرباشان فارسی زبان در تلگرام https://t.me/IRLGBT_CO