سلسله مصاحبه های سایت عصرآنارشیسم با قدیمی ترین آنارشیستهای ایران در چند دهه گذشته – مصاحبه دوم با سیروس شاملو قسمت اول

گپ‌و‌گفتی با سیروس شاملو

« بخش اول »

• قرابت و نزدیکی شما با ایده‌ی آنارشیسم  از کجا شروع شد؟
• ایده؟ بله. اما ایدئولوژی نع خیر! …از کودکی با طبقه‌ی روشن‌فکران مملکت در کل‌کل بودم. پدرم صبح‌ها با سمفونی شماره‌ی نُه بتهون از خواب بر می‌خاست و مادرم با صدای خروس سحرگهی. از همان زمان بود که دوست داشتم صفیر بلندِ شیپورهای تهاجم و انتقام را با نغمه‌گی‌های عارفانه بیامیزم. جیم موریسون و اعتراض اش به پدرسالاری و جنگ و جدل جاذبه می‌آفرید و یا روح سرخ‌پوستی که در جان هر دوی ما حلول کرد، هم‌سنخی داشت؟ پینک فلوید، رولینگ استونز، باب مارلی تا ۱۹۸۱و هیپیزم و دآرک و… در آتش دهه‌ی هفتاد غلتیدن. آتشِ ویتنام در ۲۴ ساله‌گی من آذرخش افکند. فروپاشی اقتصاد کمونیستی و فروریزی دیوار برلن عصر نو در سرزمین امیدهای قدیمی یعنی شکست دو ایده‌ی متقابل هم‌زمان. کشته شدن چه‌گوآراو لوتر کینگ و لنون و سرنوشت آلنده و بحث تغییر محاصره‌ی شهرها از دهات به جنبش‌های شهری(اوربان) که میوه‌ی خشونت‌های قرن بیستم بود. تأثیر این گروه‌ها و عصیان به‌حق ِ موسیقی اعتراضی‌اش و راک اواخر دوره‌ی پهلوی کم‌نظیر بود؛ اما به‌طور تراژیک شکل‌گیری این اندیشه‌ی اقتدارستیز نه فقط توسط دولت‌های راست، بلکه از طرف چپ‌های رادیکال هم سرکوب می‌شد! روزی با آن موهای بلند به دانشکده‌ی هنرهای زیبا رفتم، کراوات پهن مخمل تیره‌ای زده بودم که روی آن نوشته شده بود «جنگ نکن عشق بورز»؛ آن روز کتک مفصلی نوش جان شد! آشنایی با اعتراضات آنتی میلیتاریست و اقتدارستیز برای گروه موسیقی ما آغاز این قرابت بود. این نزدیکی با اندیشه‌های باکونین و کروپوتکین، مالاتستا، هربرت مارکوزه و اندیشه‌های مبارزاتی غرب شدت یافت. ایرج آرتیموس خواننده و نوازنده‌ی گیتار و عاصی شماره‌ یک گروه در آمریکا خودکشی کرد. چالش‌هایی هم با سازمان‌های چریکی که به سکتاریسم روی آورده بودند در میان بود و نتیجه‌ی تصویری‌اش در تصور ِ پادگانی از انقلاب بود و کشیک دادن شبانه با اسلحه‌ی بدون قنداق روی پشت‌بام؛ درست در زمانی که نیاز به هویدایی بود و طراحان ِ جابه‌جایی آرام در میان مردم هاج و واج  مانور می‌دادند. نیازی به این انزوا احساس نمی‌شد. چپ باید به میان مردم می‌رفت به‌جای این که چون ژنرال‌های ناتو با سرعت محوطه‌ی دانشگاه را تا ستاد طی کند و به مردم کنجکاو لبخندی نزند. درحالی‌که طرح آنارشیستی تمیزکردن اتوبوس‌های عمومی با یک بازوبند کوچک بود که مشخص کننده‌ی ایده بود. ایده‌ای که مورد پوزخند دانایان کل قرار می‌گرفت.در یک جامعه‌ی ایستا نه فقط مدرنیزم حتا گذشته‌گرایی هم مورد تعرض قرار خواهد گرفت و نمایش‌های خیابانی هم در مورد عدم نیاز به ارتش سنتی راه به جایی نبرد که نبرد. جامعه‌یایران چند قرن است در تخریب زادگاه مادی و معنوی‌اش می‌کوشد؛ چیزی که مهرداد بهار آن را دیسپوتیزم اورینتال می‌خواند. دو سال پیش از انقلاب بعد از سیری در «فتح ِ نان» ، «خداوند و دولت» ، «آزادی نزد ِ برابران» و..با اورول ، کامو، نیچه، فروید، کیرکگارد، شوپنهاور و سارتر و داستان دست‌های آلوده‌ی عادل‌ها آشنا شدیم: جنگ و صلح، دولت و اختیار، تورگنیف، چابک و …. اینجا باید به نکته‌ای اشاره کنم. روشن است آنارشیسم که مترادف اقتدارستیزی است هم‌زمان با پدید آمدن اقتدار،ظهور کرده  و حضورش بسته به حضور تحکم است. نستر مخنو رهبر افسانه‌ای سبزها در اوکراین، آنتونف شورشی اهل تامبوف، منشویک‌های گرجستان و آنارشیست‌های باکو حتا شخصیت گرگوری در رمان شولوخوف، دوررتی در جنگ‌های اسپانیا حتا میرزای جنگلی؛ این‌ها قهرمانان ایدئولوژیک (اتوپیک) نیستند، این‌ها قهرمانان افسانه‌ای حماسی ( اپیک) هستند و در مرز پایان ایدئولوژی‌ها و جزم‌ها به سر می‌برند. آنچه از  اقتدارستیزی مفهوم است، تن زدن از اندیشه‌ی ماکیاولیستی اقتدار است؛ در جایی که قدرت می‌کوشد از اخلاق و احساس انسانی و ترحم چشم پوشد و برای این فاصله، منطقی دست و پا کند تا کشتار را توجیه کرده باشد. ادبیاتی که این اقتدار را به ضرب احساس بشری پوزه‌بند می‌زند ادبیات آنارشیستی (اقتدارستیز) خوانده می‌شود. این اختراع غرب نیست. مثلا شاهنامه فردوسی یک متن آنتی ماکیاولیستی ِ ناب، یک اندرزگوی اپیک پیر و سرسخت استکه در گوش سنگین دولت‌های مدرن پژواک می‌کند و عظیم‌ترین گوهر ادبیات آنارشیستی این سرزمین که به پادشاهان و قلدران آئین داد و دهش و عدالت اجتماعی می‌آموزاند. ادبیات آنارشیستی به فردوسی هم وام‌دار است. لازم نیستاین رؤیای اپیک را در لابه‌لای رمان‌های تحریف شده توسط ممیزان یوسف استالین جست‌وجو کنیم:

فریدون ِ فرخ فرشته نبود

به مُشک و به انبر سرشته نبود

به داد و دهش یافت آن نیکویی

تو داد و دهش کن، فریدون تویی

با این نگاه شعر و موسیقی ِعارف قزوینی و میرزاده عشقی و لاهوتی و دیوان کبیر مولوی و دیوان حافظ و خیام و تمام ادبیات فارسی از عنصر اقتدارستیز سرشاراست.

به سال‌های نو تر به کتاب هفته، مجله‌ی خوشه و حتا توفیق و کتاب جمعه می‌رسیم. رفتاری که باعث تحول فکر می‌شود، عملکردی اسارت‌گریز است. هنر اقتدار ستا در حوزه‌ی فرهنگ نیست! هرچند به‌عنوان فرهنگ در جامعه ریخته شده و از سوبسیدهای کلان اقتدار بهره‌مند شود و هزاران هوادار ِ نابینای موقت داشته باشد.

• شما تحت عنوان گروه تئاتر هم‌شهری در اوایل انقلاب نمایش‌های خیابانی به اجرا می‌گذاشتید که به مسائل روز می‌پرداخت؛ مثل گرانی پیاز و تحولات سیاسی داخل! همان سال‌ها از ایران رفتید؟

به‌محض ورود به شهر فلورانس کار نمایش پانتومیم را در میدان‌ها شروع کردم. آنجا با هنرمندانی روبه‌رو شدم که برای ادامه‌یکارشان در روند چاقی ِ ملیتاریسم مالیات نمی‌دادند!شهرام ِ عاصی و آشتی‌ناپذیر آنجا به قتل رسید. مرحله‌ی دیگر آشنایی من با این ایده‌ی آزادی در کشور ایتالیا بود که با انجمن‌های اقتدارستیز هم‌قطار شدم. حومه‌ی شهر فلورانس آنارشیست‌های رججللو، فیلو فورته، کمون فورلی، فریکتونه، گروه آنارشیست‌های سوئیس و آلمان در منطقه‌ی کازنتینو. پنج سال کار کشاورزی ارگانیک در کنار این گروه‌ها که از شهر صرفا نمک و کبریت می‌خریدند. گذشته از گروه‌های رادیکال اروپا که نام‌شان هنوز صواب نیست مثل سمپاتیزان های بریگاد و بسیاری از ایرانی‌های ساکن فلورانس به آنجا می‌آمدند و با یک شیشه مربای گیلاس و قطعه‌ای پنیر برمی‌گشتند. چند بار پلیس به منطقه حمله کرد. کوچه پس کوچه‌های شبانه‌ی فلورانس بوی ادرار میخائیل باکونین می‌دهد و عربده‌های مستانه‌ی مالاتستا و والپردآ، دادآ و ساشا… گروه‌های بیرون از محدوده که به کار کشاورزی می‌پرداختند، نه‌تنها به جنگ ایران و عراق اعتراض داشتند، اعتراض‌هایی به گسترش فرودگاه‌ها و تخریب محیط‌زیست می‌کردند.همین‌طور علیه آزمایش‌های اتمی در اروپا نمایش‌های گروهی راه می‌انداختند. چند مقاله در روزنامه‌ی رهایی به گفت‌وگو با کمونیست‌های ایرانی به چاپ رسیده که در دسترس نیست. همکاری با این گروه‌ها تجربه‌ی کم‌نظیری از تکوین دهکده‌های آلترناتیو است و هنوز فرصتی نیافته‌ام این تجربه‌ی عملی را مکتوب کنم. فعالیت دهکده‌های آلترناتیو این خصوصیت را دارد که زمستان فرصت مطالعه و تحقیق و تکثیر اندوخته‌های مکتوب باشد؛ به‌ویژه فعالیت هنری و موسیقیایی و نقاشی و کارگروهی. این تولیدات غیر سفارشی و غیر تجاری به موازات تولید محصولات کشاورزی عرضه می‌شود. کارگروه نمایش سیرک و آکروباسی به هدف تبلیغات ایده و مبادله‌ی بیشتر پایاپای است تا سود مادی. یک گروه هم‌آواز فقط در بازارهای  روستایی کارشان را عرضه می‌کنند و به فصل روغن‌کشی به‌عنوان دست‌مزد روغن زیتون و آرد و نخود می‌گیرند.

• نظر شما درباره‌ی اینکه ما مدام می‌شنویم آنارشیسم را معادل هرج‌و‌مرج قرار می‌دهند، چه از طرف راست و چه از طرف چپ، چیست؟

مهم این است که آنارشیست‌ها به هیچ وجه محسور و مجذوب عناوین نیستند. اگر خود را آنارشیست می‌نامند به این خاطر است که نمی‌دانند خود را چه چیزدیگری بنامند. این یک بازی کم‌اهمیت است که یک گروه چریکی برای این که به دشمن ثابت کند تروریست نیست، اسلحه را زمین می‌گذارد و سال‌ها توضیح می‌دهد که آدم با اتیکتی است! اصطلاح « هرج و مرج طلب» صرفا در زبان فارسی وجود دارد. در دیگر زبان ها «هرج‌ومرج طلب» فقط مترادف آنارشیسم است. علت این نام‌گذاری را پی خواهم گرفت. نخست باید به آنارشیست‌های ایران پیشنهاد کرد مبارزه با این عنوان شرارت‌آمیز کار بیهوده‌ای است و پافشاری بر حقانیت این نام که در جامعه با سنکپ و ترس و تب و لرز همراه است، در مقام شخصی نیست که قصد دارد نیرو و توان و انرژی‌اش را در جای مهم‌تری صرف کند تا خنثی کردن سم‌های نظم‌ستایان ِ اتهام زن. آنارشیسم چند مترادف فارسی دارد که می‌توان به‌راحتی از آن‌ها استفاده کرد. من بیشتر «اقتدارستیزی» را جای‌گزین واژه‌ی آنارشیسم می‌کنم تا به این وسیله سم‌پاشی کرده باشم. حال ببینیم این شیطنت سیاسی ِ نامنزه سرچشمه‌اش کجاست.میدانید تاریخ سیاسی ما را روس های سرخ نوشتند و دالمتچرهای توده ای مسکو هم آنها را به زبان فارسی ترجمه کردند( ادامه دارد)

———————————————————————————————–

آدرس و اسامی صفحات مرتبط با اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان

Anarchist Union of Afghanistan and Iran, May 24, 2018

P.S:The possibility of joining new people and groups of anarchists will be permanent

The Union has many social media and other communication channels. You will find them at the bottom of this page

۱- آدرس عصر آنارشیسم در اینستاگرام

https://instagram.com/asranarshism/

—————————————-

۲- آدرس عصر آنارشیسم در تلگرام

https://telegram.me/asranarshism —————————-
۳- عصر آنارشیسم در توئیتر https://twitter.com/asranarshism ———————————– ۴ – فیسبوک عصر آنارشیسمhttps://www.facebook.com/asranarshism ————————————— ۵ – فیسبوک بلوک سیاه ایرانhttps://www.facebook.com/iranblackbloc

————————————————–

۶ – فیسبوک آنارشیستهای همراه روژاوا و باکورAnarchists in solidaritywiththeRojava

https://www.facebook.com/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%DA%98%D8%A7%D9%88%D8%A7-%D9%88-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%B1-Anarchists-in-solidarity-with-the-Rojava-434646579975914

———————————————————-

۷ – فیسبوک دفاع از زندانیان و اعدامیان غیر سیاسی

https://www.facebook.com/sedaye.bisedayan

————————————————————

۸ – فیسبوک کارگران آنارشیست ایران

https://www.facebook.com/irananarchistlabors

——————————————————

۹- فیسبوک کتابخانه آنارشیستی

https://www.facebook.com/anarchistlibraryfa

————————————————–

۰ ۱– فیسبوک آنارشیستهای همراه بلوچستان

https://www.facebook.com/anarchistinsupportbaluchistan

—————————————————–

۱۱ – فیسبوک  هنرمندان آنارشیست

https://www.facebook.com/anarchistartistss

————————————————-

۱۲ – فیسبوک دانشجویا ن آنارشیست

https://www.facebook.com/anarchiststudents

——————————————-

۱۳ – فیسبوک شاهین شهر پلیتیک

https://www.facebook.com/shahre.shahin

———————————————–

۱۴ – فیسبوک آنتی فاشیست

https://www.facebook.com/ShahinShahrPolitik

————————————————

۱۵ – آدرس آنارشیستهای مریوان در کانال تلگرام

https://t.me/anarchyinmarivan

———————————

۱۶-آدرس تماس با ماcontact us

info@asranarshism.com

———————————

۱۷ – سایت عصر آنارشیسمhttps://asranarshism.com

——————————————–

۱۸ – آدرس کانال آنارشیستهای کردستان در تلگرام
بڵاوکردنەوەی بیرو هزری ئانارکیستی
https://t.me/kurdistananarshist

——————————-

۱۹- فیسبوک میتینگ دهه هفتاد و هشتادی ها

https://www.facebook.com/%D9%85%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86%DA%AF-%D8%AF%D9%87%D9%87-%D9%87%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%87%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%87%D8%A7-505093803031731/

——————————————

۲۰ – گوگل پلاس عصر آنارشیسم

https://plus.google.com/u/0/114261734790222308813

——————————————-

۲۱ –  ساوندکلاود رادیو آنارشی

——————————————

۲۲- آدرس ” دختران آنارشیست افغانستان ” در اینستاگرام

https://www.instagram.com/dokhtarananarshist_afghanestan

———————————————————–

۲۳- آدرس “دختران آنارشیست افغان ” در فیسبوک

https://www.facebook.com/Afghan-Anarchist-Girls-116992605591873

————————————————————–

۲۴- آدرس آنارشیستهای رشت در اینستاگرام

https://www.instagram.com/anarshist.rasht

———————————————————

۲۵ –  آدرس پیج آنارشیستهای شهر بوکان (  ئانارکیسته کانی بوکان ) در اینستاگرام

https://www.instagram.com/bokan_anarchy

———————————————————–

۲۶- آدرس آنارشیستهای اصفهان و شاهین شهر در تلگرام

https://t.me/Anarshistsh2

————————————————

۲۷ – آدرس آنارشیستهای اصفهان و شاهین شهر در اینستاگرام

https://www.instagram.com/anarshistshahinshahr

—————————————————

۲۸- آدرس آنارشیستهای شیراز در تلگرام

https://t.me/ShirazAnarchist

—————————————————

۲۹ – آدرس آنارشیستهای شیراز در اینستاگرام

https://www.instagram.com/anarchy_shz_ism

——————————————————

۳۰ – آدرس آنارشیستهای گیلان در اینستاگرام

https://www.instagram.com/guilan_anarchism

——————————————————-

۳۱ – کانال عصیانگر در تلگرام

https://t.me/AcabFai

————————————————-

۳۲ – آدرس کانال ” جوانان آنارشیست ” در تلگرام

https://t.me/young_anarchists

————————————————

۳۳- آدرس آنارشیستهای مشهد در کانال تلگرام

https://t.me/anarchismera

————————————————-

۳۴ -آدرس کانال آنارشیستهای تهران در تلگرام

t.me/tehran_anarchists ——————————————–

۳۵ – آدرس آنارشیستهای قم در توییتر

twitter.com/anarshist ————————————

۳۶ – آدرس پیج” آنارشیستهای جنوب “در اینستاگرام

https://www.instagram.com/southanarchists

آنارشیستهای جنوب یکی از اعضای تشکیل دهنده ” اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان” می باشند که در ایران حضور دارند.

———————————————————

۳۷ – آدرس پیج” آنارشیستهای خراسان “در اینستاگرام

https://www.instagram.com/khurasan_anarch

آنارشیستهای خراسان یکی از اعضای تشکیل دهنده ” اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان” می باشند که در ایران حضور دارند.

——————————————————————————

۳۸ – آدرس بالاچه عصر آنارشیسم در بالاترین

https://www.balatarin.com/b/anarchismera

———————————————————————-

۳۹ – آدرس وبلاگ اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان

https://tauai.wordpress.com

————————————————————————

۴۰ – آدرس اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان در فیسبوک

https://www.facebook.com/TAUAI/?modal=admin_todo_tour

————————————————————————————–

۴۱ – آدرس اتحادیه آنارشیستهای ایران و افغانستان در اینستاگرام

https://www.instagram.com/union9387

—————————————————————————————

۴۲ – آدرس پیچ آنارشیستهای اهواز در فیسبوک

https://www.facebook.com/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2-2021321021440113

—————————————————————————–

۴۳ – آدرس پیچ آنارشیسم سبز در فیسبوک

https://www.facebook.com/Green-Anarchism-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D8%B3%D8%A8%D8%B2-229749814516765

—————————————————————————

۴۴ – آدرس پیج جوانان آنارشیست در اینستاگرام

https://www.instagram.com/javanane_anarshist