“آنارشیسم” به چه معناست؟

منبع ترجمە: جبھە نجات حیوانات

به نقل قول از Peter Kropotkin، آنارشیسم «سوسیالیزم بدون دولت است.» [Anarchism، p. ۴۶] به عبارت دیگر، «آنارشیسم به معنای منسوخ کردن استثمار و ستم انسان به انسان که‌‌ همان لغو مالکیت خصوصی (همچون کاپیتالیسم) و حکومت است، می‌باشد.» [Errico Malatesta، Towards Anarchism، p. ۷۵]
بنابراین، آنارشیسم نظریه‌ای سیاسی است که هدفش ایجاد جامعه‌ای است بدون سلسله مراتب سیاسی، اقتصادی و اجتماعی. آنارشیست‌ها ادعا می‌کنند که آنارشی — بدون حکمران — نوع قابل اجرایی از سیستم اجتماعی است که برای نهادینه کردن آزادی فردی و برابری اجتماعی کار می‌کند. آن‌ها آزادی و برابری را در یک رابطهٔ متقابل وتنگاتنگ می‌بینند. و یا آنچنان که Bakunin در جملهٔ مشهور خود می‌گوید:
«ما به این باور رسیده‌ایم که آزادی بدون سوسیالیزم یعنی ستم و بی‌عدالتی، و سوسیالیزم بدون آزادی یعنی بردگی و بیرحمی.» [The Political Philosophy of Bakunin، p. ۲۶۹]
تاریخ جوامع انسانی این مسئله را ثابت می‌کند که آزادی بدون برابری آزادی برای قدرتمند است. و برابری بدون آزادی غیرممکن بوده و توجیهی برای بردگی است.
اگرچه انواع مختلفی از آنارشیسم وجود دارد (از Individualist Anarchism تا Communist Anarchism) اما تمام آن‌ها دو نکته را در بطن خود در اشتراک دارند؛ مخالفت با حکومت و مخالفت با کاپیتالیسم. به نقل قول از Individualist Anarchist (آنارشیست فردگرا) — Benjamin Tucker — آنارشیست‌ها «بر منسوخ کردن دولت و برانداختن رباخواری، حکومت انسان بر انسان و استثمار انسان توسط انسان پافشاری می‌کنند.» [Native American Anarchism، p. ۱۴۰] تمام آنارشیست‌ها سود، بهره و کرایه را به چشم رباخواری (یا استثمار) می‌بینند و با آن و شرایطی که آن را به وجود می‌آورد به اندازهٔ دولت و حکومت مخالفت می‌کنند.
آنچنانکه Susan Brown «زنجیرهٔ اتحاد» آنارشیسم می‌نامد» محکومیت همگانی سلسله مراتب و سلطه گرایی و میل به مبارزه برای آزادی یکایک انسان هاست.» [The Politics of Individualism، p. ۱۰۸] برای آنارشیست‌ها، انسان نمی‌تواند به آزادی برسد اگر در چنگال حکومت و یا قدرت کاپیتالیست باشد. چنانچه Voltairine de Cleyre در خلاصهٔ خود می‌آورد:
«آنارشیسم… امکان جامعه‌ای را آموزش می‌دهد که نیازهای یکایک افراد در آن تامین شده وپرورش کامل ذهن و جسم سرلوحهٔ زندگی همگان است… [آنارشیسم] می‌آموزد که دستگاه غیرعادلانه و ستمگر تولید و توزیع کنونی عاقبت بایستی نابود شده و توسط سیستمی جایگزین شود که آزادی کار کردن را برای همگان– بدون نیاز به اربابی که کارگر باید قمست عمده‌ای از تولید خود را به او بفروشد — ضمانت می‌کند. آنارشیسم از انسان مطیع وغافل یک ناراضی می‌سازد و ازشورشی اطلاع یک ناراضی هوشیار… آنارشیسم به دنبال بیدار کردن حس آگاهی انسان نسبت به ستم و بیداد بوده، خواستار جامعه‌ای بهترو حسی برای ادامهٔ جنگ پایان ناپذیر بر علیه کاپیتالیسم و حکومت است.» [Anarchy! An Anthology of Emma Goldman «s Mother Earth، p. ۲۳-۴]
از اینرو، آنارشیسم نظریه‌ای سیاسی است که طرفدار ایجاد آنارشی — جامعه‌ای استوار بر قائدهٔ «بدون حکمران» — است. برای دست یافتن به این هدف «آنارشیست‌ها نیز همچون تمام سوسیالیست‌ها باور دارند که زمان مالکیت خصوصی زمین، سرمایه و ماشین آلات به سر آمده و محکوم به ناپدید شدن است. و اینکه ابزار تولید بایستی دارایی مشترک جامعه باشد و مشترکاتوسط تولید کنندگان ثروت اداره گردد. و… آن‌ها متذکر می‌شوند که تشکیلات سیاسی ایده آل دریک جامعه زمانی رخ می‌دهد که اختیارات و کار دولت به حداقل خود برسد…و اینکه هدف نهایی جامعه کاهش اختیارات دولت به صفر است. و این‌‌ همان جامعهٔ بدون دولت — آنارشی — است.» [Peter Kropotkin، Op. Cit.، p. ۴۶]
آنارشیسم جامعهٔ امروز را تجزیه و تحلیل کرده و نقد می‌کند. اما در عین حال تصویری از پتانسیل جامعهٔ جدید را ارائه می‌دهد؛ جامعه‌ای که نیازهای بخصوص انسان که جامعهٔ کنونی آن‌ها راانکار می‌کند راتکمیل می‌سازد. این نیاز‌ها به طور بسیار ساده آزادی، برابری و اتحاد هستندکه در قسمت دوم این FAQ به بحث گذارده خواهند شد.
آنارشیسم تجزیه و تحلیل انتقادی را با امید به هم آمیخته، و یاآنچنان که Bakunin در روزهای ابتدایی خود اشاره می‌کند، «انگیزه برای ویران کردن، انگیزه‌ای آفریننده و خلاق است.» هیچکس نمی‌تواند جامعه‌ای بهتر بسازد بدون اینکه درک درستیاز نقایص و مشکلات جامعهٔ کنونی داشته باشد.
اما باید تاکید کنیم که آنارشیسم فرا‌تر از تجزیه و تحلیل وارائهٔ تصویریاز جامعهٔ جدید است. آنارشیسم ریشه در مبارزه دارد؛ مبارزهٔ ستمدیده برای آزادی خود. به عبارت دیگر، آنارشیسم راه جدیدی را به جامعه‌ای استوار بر نیازهای مردم — و نه قدرت — ارائه می‌کند وزمین خاکی مانرا به سود و منفعت ترجیج می‌دهد. به نقل قول از آنارشیست اسکاتلندی — Stuart Christie:
«آنارشیسم جنبشی است برای آزادی مرد… واقعی، دموکراتیک و طرفدارمساوات بشر است … آنارشیسم به عنوان مبارزه‌ای مستقیم از سوی ستمدیده وبر علیه ظلم، ستم و استثمار آغاز شد و همچنان نیز ادامه دارد. آنارشیسم بافزونی یافتن دسیسه آمیز قدرت حکومت و عادات و صفات مهلک مالکیت فردی مخالفت می‌کند. این دو — با هم و یا به تنهایی — فقط منافع عده‌ای خاص رابه قیمت منافع دیگران تامین می‌کنند.
«آنارشیسم هم تئوریک و هم عملی است. از نظر فلسفی، آنارشیسم قصد ایجاد بالا‌ترین درجه ی اتحاد، هماهنگی و مصالحه بین افراد، جامعه و طبیعت را دارد. از نظر کاربردی، هدف آنارشیسم بدینگونه است که ما خود را آنچنان سازمان دهیم و به نوعی زندگی کنیم که سیاستمداران، دولت‌ها، حکومت‌ها و صاحب منصبان آنان را به امری غیر لازم و اضافی تبدیل سازیم. در یک جامعهٔ آنارشیست، افراد با احترام متقابل در اجتماعات غیر اجباری (بدون رابطه ی رئیس و مستخدم) سازمان داده خواهند شد و ابزار تولید و توزیع در مالکیت عموم خواهد بود.
«آنارشیست هاانسان هایی خیالباف با قوائد و تفکرات انتزاعی نیستند… آنارشیست‌ها بسیار خوب می‌دانند که یک جامعهٔ کامل وعالی همین فردا به دست نخواهد آمد. در واقع این مبارزه برای همیشه ادامه خواهد داشت!
«سرانجام، این مبارزه است که نتیجه را تعیین می‌کند. و پیشرفت به سوی یک اجتماع معنی دار بایدبا مخالفت کردن و ایستادن در مقابل هر نوع بی‌عدالتی و ستم آغاز شود. به طور عامیانه‌تر، این به معنای مخالفت کردن باهر نوع استثمار وبه مبارزه طلبیدن حقانیت هر نوع حاکمیت اجباری است. آنارشیست‌ها اگر تنها یک اعتقاد غیرقابل تغییر داشته باشند، این است که زمانی که عادت تسلیم شدن به سیاستمداران و ایدوئولوژی پردازان از بین برود، و زمانی که مقاومت در برابر سلطه گرایی و استثمار پدیدار شود، آن زمان است که مردم عادی قادر خواهند بود تاتمام جنبه‌های زندگی خود را در هر زمان و هر مکانی — آزادانه و عادلانه — اداره کنند.
» آنارشیست‌ها نه جدا از مبارزات مردمی هستند و نه قصد تسلط بر آن را دارند. آنان تلاش می‌کنند تا آنچه را که می‌توانند به صورت عملی انجام داده و در بالا بردن حس خودسازی فردی و همبستگی و انسجام گروهی مساعدت و همکاری کنند. این مسئله بسیار مهم است که ماتفکرات و ایده‌های آنارشیست‌ها در مورد روابط داوطلبانه، تساوی و برابری در تصمیم گیری‌ها، یاری متقابل و انتقادات آنان از تمام اشکال تسلط و تحکم در جنبش‌های فلسفی، اجتماعی و انقلابی را در نظر داشته باشیم.» [My Granny made me an Anarchist، p. ۱۶۲-۳]
آنارشیست هاباور دارندکه آنارشیسم به طور ساده بیانی تئوریک از توانایی ما برای سازمان دادن خود و ادارهٔ جامعه بدون نیاز به اربابان و سیاستمداران است. آنارشیسم اجازه می‌دهد تا طبقهٔ کارگر و دیگر مردم ستمدیده از قدرت خود به عنوان طبقه آگاه شده، از منافع خود دفاع کرده و برای تغییر دادن اساسی جامعه مبارزه کنند. فقط با انجام این است که ما می‌توانیم جامعه‌ای مناسب را برای انسان به وجود آوریم.
آنارشیسم یک فلسفهٔ انتزاعی نیست. ایده‌ها و نظریات آنارشیست هر روزبه مرحلهٔ اجرا گذارده می‌شوند. هر زمان که انسان ستمدیده برای حقوق خود به پا می‌خیزد، برای آزادی خود اقدام می‌کند، همبستگی و تعاون را به مرحلهٔ اجرا می‌گذارد، و خود را بدون ارباب و رهبر سازمان می‌دهد، آنجاست که روح آنارشی متبلور می‌شود. آنارشیسم تنها سعی می‌کند تا این تمایلات آزادیخواهانه را قدرت بخشیده و آن رابارور سازد. همانطور که در قسمت‌های آینده در مورد آن بحث خواهیم کرد، آنارشیست‌ها تفکرات و ایده‌های خود را به راه‌های گوناگون در درون سیستم کاپیتالیست به کار می‌برند تا اندکی آن را تغییر دهند تا زمانی که به طور کامل از آن رهایی یابند.