شهروندان ایرانی دومین جمعیت پناهجو در افغانستان با نگاهی به وضعیت همایون زارعان پناهجوی ایرانی در افغانستان

یورونیوز : نام افغانستان در فهرست کشورهای مهاجرفرست جهان در بالاترین رده‌ها قرار دارد. با این حال افغانستان بدون داشتن قانونی برای پذیرش پناهجویان، خود پذیرای صدها تبعه خارجی است که از این کشور تقاضای پناهندگی کرده‌اند.

وزارت مهاجران وعودت‌کنندگان افغانستان می‌گوید که پس از پاکستانی‌ها، پناهجویان ایرانی دومین جمعیت پناهجویان در افغانستان را تشکیل می‌دهند. طبق آمار دفتر نمایندگی سازمان ملل در افغانستان، در حال حاضر ۸۲۱ پناهجو در افغانستان زندگی می‌کنند. «تعداد ۴۲۳ تن از اتباع پاکستان در افغانستان متقاضی پناهندگی هستند که بیشترین جمعیت پناهجویان افغانستان را تشکیل می‌دهند. بیش از صد ایرانی با خانواده‌هایشان در افغانستان منتظر پناهندگی هستند و بقیه پناهجویان نیز از کشورهای عراق، ترکیه، تاجیکستان، چین و اردن هستند.»

طبق آمار سازمان ملل متحد، افغانستان در ۷۵ کشور جهان پناهنده دارد. پاکستان و ایران بیشترین آمار مهاجران افغانستان را دارند. این دو کشور به دلیل اجرا نشدن قانون پناهندگی به شهروندان افغانستان، اتباع این کشور را به عنوان مهاجر در کشور خود جای داده‌اند.

سید عبدالباسط انصاری، مشاور مطبوعاتی وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان می‌گوید که در افغانستان قانونی برای دادن تابعیت به پناهجویان خارجی وجود ندارد و از ۵ سال پیش، وزارت مهاجرین قانون تابعیت به پناهجویان را به وزارت عدلیه فرستاده و هنوز این قانون در وزارت عدلیه تصویب نشده است.

به گفته وی، وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان افغانستان ضرورت تصویب چنین قانونی را درک می‌کند، در کشورهای همجوار افغانستان، دولت‌ها وضعیت مناسب سیاسی و اقتصادی ندارند و درخواست پناهندگی از سوی شهروندان این کشورها به افغانستان قابل پیش‌بینی بوده است اما به خاطر این که چنین قانونی هنوز تصویب نشده، این وزارت، مسئولیتی در برابر پناهجویان خارجی ندارد و این پناهجویان در زیر چتر حمایتی سازمان ملل هستند.

همایون زارعان هنرمند ایرانی که به افغانستان پناهنده شده بود، به خاطر بی‌سرنوشتی‌اش، پیش روی دروازه کمیشنری سازمان ملل در کابل دست به اعتصاب زده است. https://t.co/r6MC36fk5c

— aryanaroon (آرین آرون) (@aroonaryan) October 11, 2019

#پانزدهمين روز اعتراض به نقض حقوق بشر به سازمان #unhcrدر كابل پايتخت افغانستان
شب در كمپ گاهي سرد ميشه البته بقيه ميگن،وقتي مبارزه ميكني ديگر سختي معنايي ندارد.سيگاري روشن ميكنم و بر شكست ميخندم.
به نام انسان و به نام آزادي#ايستاده_ايم_تا_آخر #همايون_زارعان_دگرانديش_ايراني

— Homayoon zarean (@homayoon_zarean) October 23, 2019

تحصن در برابر سازمان ملل برای یافتن مکان زندگی

همایون زارعان شهروند ایرانی است که از شش سال پیش در افغانستان زندگی می‌کند. لیسانس موسیقی دارد و استاد این رشته هنری است. او ایران را به خاطر عقایدش در مخالفت با نظام سیاسی ایران و آنچه «دگراندیشی» می‌نامد، ترک کرده است. متولد اصفهان است و پدر و مادر و همسرش چند سال پیش درگذشته‌اند.

این شهروند ایرانی کشورش را به امید یافتن مکانی آرام برای زندگی و داشتن آزادی‌های «حداقلی» ترک کرده است. زارعان یک سال در شهر هرات در زندان امنیت ملی به سر برده است. او پیش از این هم به گفته خودش، سه بار در زندان‌های ایران به خاطر نوع عقیده‌اش به سر برده و زندان هرات برایش تداعی‌گر سال‌هایی است که در ایران در زندان بوده است. در زندان هرات بعد از این که امنیت ملی افغانستان مطمئن شد که همایون جاسوس ایران یا خرابکار نیست، او را رها کرد و در همین زندان به نمایندگی سازمان ملل در این شهر معرفی شد. سازمان ملل به او برگه پناهندگی سیاسی داد و گفت که یافتن کار و مکان برای زندگی بر عهده این سازمان نیست.

وزیر کار افغانستان نیز نامه‌ای به او داد مبنی بر این که حق قرارداد رسمی با هیچ نهادی را ندارد و فقط می‌تواند از طریق توافق کلامی با یک کارفرما مشغول به کار شود. به این ترتیب او در رادیو و تلویزیون هرات مشغول به کار شد اما درآمدی به وی اختصاص داده نشد. همایون از حدود بیست روز قبل به کابل آمده تا از طریق نمایندگی سازمان ملل در کابل بتواند جای مناسبی برای زندگی بیابد. اما این سازمان همکاری در این خصوص انجام نداد و همایون برای سه شبانه روز در مقابل دفتر نمایندگی سازمان ملل در کابل تحصن کرد.

در پایان روز سوم پلیس افغانستان به سراغ همایون آمد تا او را از آنجا منتقل کند. همایون می‌گوید که دفتر نمایندگی سازمان ملل بخش امنیت از پلیس افغانستان خواسته بود که او را «بزند» و از «مقابل دفتر نمایندگی سازمان ملل بیرون کند» و او را به بیمارستان روانپزشکی منتقل کند اما پلیس این کار را با او نکرد و غذا و جایی برای خوابیدن در اختیارش گذاشت.

با ادامه پافشاری‌های همایون و آمدن رسانه‌ها، دفتر سازمان ملل جلسه‌ای با وی تشکیل داد. سپس همایون به کمپ پناهندگان سازمان ملل متحد منتقل شد. همایون در ادامه می‌گوید: «من از سازمان ملل فقط یک مکان برای زندگی خواستم. من بیمار روانی نیستم و دزدی و شورشی هم نکردم که مستحق لت و کوب (خشونت فیزیکی) باشم، طبق برگه‌ای که سازمان ملل متحد در اختیار من گذاشته است، من به عنوان پناهجوی سیاسی مصونیت جانی باید داشته باشم. ولی این که من سه شب در خیابان خوابیدم، این یک سوء قصد غیرمستقیم به جان من محسوب می‌شود، چون برای پناهجوی سیاسی خطرناک است که بخواهد شب‌ها در خیابان بخوابد. هیچ رسانه‌ای در کمپ پناهجویان حق مصاحبه با مرا ندارد.»

همایون می‌گوید که به خاطر مشکلات اقتصادی و این که بودجه رفتن به کشورهای دیگر را نداشته، به افغانستان پناهجو شده است. او در ابتدا می‌خواسته تا به کشور دیگری برود، جایی که بتواند زندگی کند. اما اکنون عقیده دارد که اگر در افغانستان هم مکان برای زندگی و کار در اختیارش بگذارند، می‌خواهد در همین کشور بماند.

این هنرمند ایرانی ادامه می‌دهد: «قبل از آمدنم به افغانستان، تصور می‌کردم که حقوق بشر در این کشور اجرا می‌شود، ولی وقتی در جریان پروسه حقوق بشری قرار گرفتم، نظرم تغییر کرده است. ما در این کشور با نقض قوانین حقوق بشری مواجه هستیم. از من می‌پرسند چرا افغانستان را انتخاب کردی؟ من می‌گویم افغانستان هم جای زندگی هست. من به عنوان دگراندیش به این نتیجه رسیدم که در اینجا هم باید در مقابل ظلم بایستم، پس در اینجا هم جان من در خطر است. من نوزده روز است که در مقابل نقض حقوق بشر در توییتر اعتراض کردم.»

به گفته وی، این که رسانه‌ها آزاد هستند و حرف خودم را می‌توانم به جایی برسانم اینها امید به من می‌دهد. اینجا با وجود انتحار، مردم وقتی صبح از خانه بیرون می‌آیند، امید به زندگی دارند. من هم اگر گوشه دنجی باشد و آرام باشم زندگی می‌کنم، حتی اگر یکساعت زندگی کنم.»

این پناهنده ایرانی هر چند در سال‌های زندگی در افغانستان بارها به خاطر ظاهر و لهجه‌اش مورد تمسخر واقع شده است، ریشه این رفتار را به خاطر نوع برخورد دولت ایران با مهاجران افغانستان می‌داند که به شکل رفتارهای اعتراضی در برابر یک شهروند ایرانی نشان داده می‌شود.

همایون در مدت حضورش در افغانستان با پناهجویان فارسی زبان از کشور پاکستان آشنا شده است که سال‌هاست در انتظار پناهندگی یا پذیرش درخواست اسکان در کشور دیگری را دارند. ظفر عباس یکی از این‌هاست که دختر کوچکش بیماری قلبی دارد و او امیدوار است که بتواند از طریق افغانستان به کشور دیگری پناهنده شود و راهی برای درمان بیماریش بیابد.

پاینوشت

منبع متن بالا قسمتی از مطلب منتشر شده در سایت یورو نیوز است

همایون زارعان می گوید : “نوزده روز است اعتراض ادامه دارد و حتی در کمپ پناهندگان سازمان ملل متحد هم قصد دارند با تضعیف روحیه من را منصرف کنند . اجازه مصاحبه نمیدهند و جواب هم نمیدهند که چرا و حتی به پلیس دستور میدهند که حتی سلام نکنید به این شخص و مشکل دفتر پناهندگان سازمان ملل با دگراندیشی است.هر روز وعده دروغین و غیر مستقیم در جلساتشان به افراد خود دستور میدهند که باید خسته اش کنید تا دست از اعتراض بردارد . در کمپ مثل یک زندانی من را تحت نظارت مخفی دارند.وقتی درخواست سرپناه کردم به من میگویند تو را به دکتر روانپزشک معرفی میکنیم.من حق خود را خواستم ولی به من دیوانه میگویند.برای انسان و آزادی میجنگم تا آخرین نفس همانطور که مختاری،پوینده و بقیه ایستادند.غیر مستقیم با کسانی که خداناباورند مبارزه میکنند وقتی به پولیس دستور لت و کوب میدهند و اجازه میدهند سه شب در کنار جاده بخوابی.این سوقصد غیر مستقیم و نقض حقوق انسان است.”

همایون می گوید : در انتها تقاضا دارم از یاران و هم اندیشان که مرا تنها نگذارند تا صدای من به تمام جهان برسد .این انسان است که خود را میسازد.پاینده انسان.

سه دهه جنگ در افغانستان، باعث شد تا میلیون‌ها شهروند افغانستان به ناچار به ایران مهاجرت کنند و این مهاجرت با واکنش‌هایی گاهی ناخشایند و حتی ضد انسانی از سوی جامعه و دولت ایران همراه با تبعیض هایی بی شمار و غیر انسانی در برابر مهاجران بوده است.