چرا ۲۱ فوریه روز جهانی زبان مادری است ؟

(برای بهتر دیده شدن تصویر روی آن کلیک کنید)

روز ۲۱ فوریه از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده‌است. نامگذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده‌است. یونسکو جهت حفاظت و حراست از زبان‌هایی که به هر نحوی تحت فشار هستند از دولت‌ها می‌خواهد که به حقوق این زبان‌ها احترام بگذارد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اهمیت زیاد آن، سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبان‌ها اعلام کرد.
دلیل نامگذاری روز جهانی زبان مادری از زمانی آغاز شد که در سال ۱۹۵۲ تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاههای مختلف شهر داکا پایتخت امروزی کشور بنگلادش که در آن زمان پاکستان شرقی نامیده می‌شد و هنوز مستقل نشده بود، از جمله دانشجویان دانشگاه داکا و دانشکده پزشکی آن در اعتراض به تحمیل زبان اردو به عنوان زبان رسمی ، اداری ، دیوانی و در تلاش جهت ملی کردن زبان بنگالی به عنوان دومین زبان پاکستان (در کنار زبان اردو) تظاهرات مسالمت آمیزی در این شهر براه انداختند. به دنبال این حرکت دانشجویان، پلیس به آنها تیر اندازی کرده و عده‌ای از آنها را کشت.

دانش‌جویان تنها یک خواسته داشتند و آن این بود که بتوانند به زبان مادری ِ سرزمینشان که همان زبان «بنگلا» یا «بنگالی» بود بخوانند و بنویسند و حرف بزنند. اعتراضات گسترده شد و اساتید دانش‌گاه به هم‌راه دانش‌جویان خود در روزهای ۲۱ و ۲۲ فوریه سال ۱۹۵۲ دست به تظاهرات زدند. در این سرکوب گشترده‌ی دولت پاکستان تعدادی دانش‌جو و استاد از جمله «ابوالبرکت»، استاد دانش‌گاه داکا و «رفیع‌الدین احمد» از دانش‌جویان کشته شدند. در این میان «شوفر رحمان»، کارمند عالی‌رتبه‌ی دادگاه عالی بنگلادش نیز جانش را از دست داد. مقاومت‌ها ادامه یافت تا در نهایت در سال ۱۹۵۶ بار دیگر زبان بنگالی به رسمیت شناخته شد.

پس از جدایی بنگلادش از پاکستان که در سال ۱۹۷۱ اتفاق افتاد مراسم «روز ملی زبان مادری» همه ساله در همان ۲۱ فوریه در بنگلادش برگزار می‌شود. در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۹۹ سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، پیشنهاد رسمی کشور بنگلادش برای انتخاب ۲۱ فوریه به عنوان «روز جهانی زبان مادری» را پذیرفت و ۱۸۸ کشور عضو یونسکو از جمله جمهوری اسلامی به آن رای دادند و آن را پذیرفتند. پس از این انتخاب اولین بار در سال ۲۰۰۰ میلادی در شهر پاریس در کشور فرانسه مراسم روز جهانی زبان مادری با حضور نمایندگان ِ کشورهای مختلف و هم‌چنین زبان‌شناسان کشورهای مختلف و همین‌طور دبیر کل سازمان ملل برگزار شد.

در سال ۲۰۱۰ و در آستانه‌ی فرا رسیدن روز جهانی زبان مادری در گزارش «مرکز پژوهش‌های مجلس جمهوری اسلامی» آمده است که در ۶ سال اخیر نزدیک به ۵ میلیون نفر از دانش‌آموزان مردود شده‌اند که کارشناسان تایید می‌کنند بیش‌ترین میزان مردودی‌ها در مناطقی از کشور بوده است که زبان مادری آنها فارسی نیست. شیرزاد عبداللهی، کارشناس مسائل آموزش و پرورش با اشاره به میزان بالای مردودی‌ها در این مناطق به سایت «خبرآنلاین» می‌گوید: « کودکانی که در این مناطق به مدرسه می‌روند به دلیل عدم آشنایی به زبان فارسی و مواجهه با آن، دچار شوک وحشتناکی می‌شوند و خود را نمی‌توانند تطبیق دهند.»

سعید پیوندی استاد دانش‌گاه و پژوهش‌گر مسائل فرهنگی و اجتماعی گفت‌وگو به زبان خود را حق هر ملتی می‌داند و در مورد دلیل نام‌گذاری این روز از سوی یونیسف می‌گوید: «هدف‌شان جلب توجه درباره‌ی یک پدیده‌ای است که جامعه بشری امروزه به طور حاد با آن درگیر است. یعنی هیچ زبانی فقط در یک کشور صحبت نمی‌شود و در هیچ کشوری فقط با یک زبان سخن گفته نمی‌شود. این سبب می‌شود که با توجه به اینکه در اکثر کشورها یک زبان اصلی به رسمیت شناخته می‌شود، چه در سطح رسانه‌ها و چه در سطح نظام آمورشی و کارهای اداری، این توجه باید جلب شود به اینکه زبان‌های دیگر هم جزو میراث فرهنگی بشریت و بخشی از حقوق یک ملت و یا یک گروه اجتماعی محسوب می‌شود. یک ملت حق دارد که نه تنها به زبان خودش حرف بزند، بلکه این حق را هم دارد که آن زبان توسط دیگران هم به رسمیت شناخته شود و در رسانه‌ها و نظام آموزشی هم بتواند از آن استفاده کند. به خصوص برای زبان‌هایی که زبان رسمی یک کشور نیست و بخشی از مردم با آن صحبت می‌کنند و اکثرا در بسیاری از کشورهای دنیا این زبان‌ها نه در رسانه‌ها و نه در نظام آموزشی و نه در فعالیت‌های اداری به رسمیت شناخته نمی شوند. این مسئله یک نوع محرومیت برای آنهایی است که زبان‌شان با زبان رسمی متفاوت است، شناخته می‌شود.»

دکتر احمد امید یزدانی زیان‌های روان شناسی و فرهنگی ِ بسیاری بر عدم تدریس به زبان مادری در ایران مترتب می‌داند که هزینه‌ی بسیاری را بر کشور متحمل می‌کند. او در این‌باره چنین می‌گوید: “به نظر من ایران نه تنها یک کشور چند زبانی است، بلکه یک کشور کثیرالملله نیز هست. در ایران اتنیک‌های مختلفی زندگی می‌کنند که طبیعتا برای خودشان زبان‌های مختلفی هم دارند. متاسفانه ابتدایی‌ترین حقوق ملی و زبانی این اتنیک‌ها غیر از اتنیک فارس در ایران زیر پا گذاشته می‌شود و این مسئله سبب ضررهای روانشناسی، فرهنگی و زبانی سنگینی شده است. به عبارت دیگر عدم تدریس به زبان مادری سبب می‌شود که زبان و ادبیات این اتنیک‌ها شکوفائی پیدا نکند و در خود این اتنیک‌ها این تصور بوجود می‌آید که ما انسان‌های دارای حقوق برابر با انسان‌های دیگر نیستیم و ما انسان‌های درجه دوم در جامعه به حساب می‌آییم. و اما از لحاظ ضررهایی که به خود زبان و فرهنگ ما وارد می‌آید باید به این مسئله اشاره کرد که در صورت نبود شرایط برای شکوفایی زبان‌ها ممکن است در طی سال‌ها این زبان‌ها تغییر فرم بدهند، یعنی از لحاظ دستور زبان تغییر پیدا بکنند و واژه‌های اصلی زبان از بین برود و به جای آن لغات و واژه‌های فارسی جایگزین گردد و این هم ضربه بزرگی است به وجود و هویت یک زبان. این‌ها سبب نارضایتی‌های به حق این اتنیک‌ها می‌شود و عاقبت خوشی را به نظر من برای آن‌هایی که اجرا کننده این سیاست فرهنگی هستند، نخواهند داشت.” امروزه در سطح جهان بیش از ۶ هزار گونه‌ی زبانی مختلف وجود دارد که هر کدام طی یک تاریخ و جغرافیای خاص پدید آمده‌اند و البته این تنوع و تکثر زبانی نشانه‌ای از توانایی انسان برای ایجاد ارتباط با دیگری است. بر اساس گزارش‌های یونسکو «نیمی از ۶ هزار زبانی که مردم جهان بدان سخن می‌گویند در حال نابودی است.»،«حدود ۳۰۰۰ زبان به طور جدی در معرض نابودی قرار داشته و شمار گویندگان برخی زبان‌ها به کم‌تر از ده‌هزار نفر و در مواردی به کم‌تر از هزار نفر تقلیل سافته است.»

پاکستان شرقی در میان سال‌های ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۱ میلادی یکی از ایالت‌های پاکستان بود که در منطقهٔ بنگال در شمال خاوری شبه‌جزیره هند قرارداشت.

این منطقه تا ۱۹۴۷ میلادی بخشی از مستعمرهٔ بریتانییی راج انگلیس بود که توسط این دولت به دو منطقهٔ مسلمان‌نشین بنگال شرقی و هندونشین بنگال غربی تقسیم شده‌بود. در ۱۹۴۷ و با چندپارگی هند، بخش‌های مسلمان‌نشین بنگال به حاکمیت پاکستان پیوستند. تا ۱۹۵۴ این ایالت خودمختار بود و کنترل آن در دست مسلم لیگ پاکستان به رهبری نورالامین بود. در ۱۹۵۵ پاکستان شرقی با مرکزیت داکا بنیاد نهاده‌شد. در انتخابات پس از تأسیس بنگلادش شرقی، مسلم لیگ از ائتلاف حزب‌های کمونیست، حزب سوسیالیست کارگران کشاورزان و عوامی لیگ شکست‌خورد و عوامی لیگ بر سر کار آمد و حسین سهروردی به نخست‌وزیری رسید. در ۱۹۵۸ ژنرال ایوب خان -که مورد پشتیبانی آمریکا بود- با خشونت به حکومت سوسیالیست‌ها پایان داد و حزب‌های سیاسی را منحل نمود. در انتخابات ۱۹۶۵، مردم پاکستان شرقی همصدا با بخش غربی کشور به فاطمه جناح رای دادند، ولی به ظاهر با دستکاری رای‌ها باز ایوب‌هان به پیروزی رسید. در ۱۹۶۶ میل به استقلال در پاکستان شرقی سبب‌ساز جنبش شش‌هدف گردید. در انتخابات ۱۹۷۰ عوامی لیگ توانست در این سرزمین به اکثریت آرا دست‌یابد. پس از انتخابات ژنرال یحیی خان رئیس جمهور وقت پاکستان کوشید تا با عوامی لیگ برای تقسیم قدرت وارد مذاکره‌شود، ولی مذاکره به جایی نینجامید. در نتیجه یحیی خان اقدام به عملیات نظامی برای سرکوب عوامی لیگ زد؛ در پاسخ عوامی لیگ در ۱۹۷۱ استقلال پاکستان شرقی را اعلام نمود و جنگ آزادی‌بخش بنگلادش با پاکستان آغاز گردید. در این جنگ هندوستان از پاکستان شرقی پشتیبانی نمود. جنگ ۹ ماه به طول انجامید تا سرانجام پاکستانی‌ها در ۱۶ دسامبر ۱۹۷۱ در شهر داکا تسلیم شدند و بنگلادش رسماً به استقلال دست‌یافت.

جمهوری خلق بَنْگِلادِش کشوری است که در جنوب قاره آسیا و در شبه قاره هند قرار گرفته‌است. این کشور از شمال و شرق و غرب به هندوستان و قسمتی از جنوب شرقی به کشور برمه محدود بوده و در قسمت جنوبی آن خلیج بنگال قرار دارد. پایتخت آن داکا و جمعیت آن ۱۴۸ میلیون نفر است. واحد پول بنگلادش تاکا نام دارد و زبان رسمی آن بنگالی است.  ۹۸ درصد از مردم این کشور بنگال هستند.

۸۹٫۷ درصد از مردم بنگلادش مسلمان و اکثریت آن‌ها سنی‌مذهب هستند. ۹٫۲ درصد از بنگلادشی‌ها نیز پیرو آیین هندو است.

——————————————————————————————————————————————————————————————————–

آدرس و اسامی صفحات مرتبط با مجموعه عصر آنارشیسم  The names and addresses that related to anarchism era website

 

۱- سایت عصر آنارشیسم

https://asranarshism.com

 

آدرس و اسامی صفحات ما در فیسبوک

 

۲- فیسبوک عصر آنارشیسم

https://www.facebook.com/asranarshism

 

۳- فیسبوک بلوک سیاه ایران

https://www.facebook.com/iranblackbloc

 

۴ – فیسبوک آنارشیستهای همراه روژاوا و باکورAnarchists in solidaritywiththeRojava

https://www.facebook.com/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%DA%98%D8%A7%D9%88%D8%A7-%D9%88-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%B1-Anarchists-in-solidarity-with-the-Rojava-434646579975914

 

۵- فیسبوک دفاع از زندانیان و اعدامیان غیر سیاسی

https://www.facebook.com/sedaye.bisedayan

 

۶ – فیسبوک کارگران آنارشیست ایران

https://www.facebook.com/irananarchistlabors

 

۷- فیسبوک کتابخانه آنارشیستی

https://www.facebook.com/anarchistlibraryfa

 

۸ – فیسبوک آنارشیستهای همراه بلوچستان

https://www.facebook.com/anarchistinsupportbaluchistan

 

۹ – فیسبوک  هنرمندان آنارشیست

https://www.facebook.com/anarchistartistss

 

۱۰ – فیسبوک دانشجویا ن آنارشیست

https://www.facebook.com/anarchiststudents

 

۱۱ – فیسبوک شاهین شهر پلیتیک

https://www.facebook.com/shahre.shahin

 

۱۲ – فیسبوک آنتی فاشیست

https://www.facebook.com/ShahinShahrPolitik

 

۱۳ – فیسبوک صدای زندانیان سیاسی

https://www.facebook.com/SupportPoliticalPrisoners

 

۱۴- صدای زندانیان سیاسی در تلگرام

telegram.me/VoiceOfPrisonersOfConscience

 

۱۵ – عصر آنارشیسم در تلگرام

https://telegram.me/asranarshism

 

۱۶- عصر آنارشیسم در اینستاگرام

https://instagram.com/asranarshism/ 

 

۱۷ – عصر آنارشیسم در توئیتر

https://twitter.com/asranarshism

 

۱۸ – بالاچه عصر آنارشیسم در بالاترین

https://www.balatarin.com/b/anarchismera

 

۱۹- فیسبوک میتینگ دهه هفتاد و هشتادی ها

https://www.facebook.com/%D9%85%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86%DA%AF-%D8%AF%D9%87%D9%87-%D9%87%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%87%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%87%D8%A7-505093803031731/

۲۰- گوگل پلاس عصر آنارشیسم

https://plus.google.com/u/0/114261734790222308813

۲۱ –  ساوندکلاود رادیو آنارشی