در جُغرافیای سیاسی سوریّه چه می گذرد؟

By Hasse-Nima Golkar

در جُغرافیای سیاسی سوریّه چه می گذرد؟

سوریه، کشوری در خاورمیانه، با تاریخی طولانی و تَمدُنی کُهن می باشد. در دوران معاصر، این کشور پس از فروپاشی امپراتوری عُثمانی و پس از جنگ جهانی اول زیر قیمومیت فرانسه قرار گرفت. در سال ۱۹۴۶، سوریه به استقلال رسید و دوران پُرتلاطمی از کودتاها و تغییرات سیاسی را تا کنون پُشت سر گذاشت است.

حافظ الأسد، یک افسر نظامی از حزب بعث، از طریق کودتائی که به “جنبش اصلاحی” شهرت یافت، در سال ۱۹۷۰ میلادی به قدرت رسید. او توانست “ثباتی نسبی” در کشور برقرار کند و به مدت سه دهه به عنوان “رئیس‌جمهور” حکومت نماید. حکومت او به دلیل سرکوب شدید و قتل عام مخالفان و ایجاد دولتی أمنیتی-مُتمرکز شناخته می شود.

پس از مرگ حافظ الأسد در سال ۲۰۰۰ میلادی، پسرش “بَشّار الأسد” (زاده سپتامبر ۱۹۶۵) جانشین او شد. او که ابتدا با وعده اصلاحات سیاسی و اقتصادی آغاز کرد، به تدریج همان سیاست‌های اقتدارگرایانه پدرش را از آن زمان تا کنون ادامه داده است. دولت او در جریان جنگ داخلی سوریه، از سوی “سازمان ملل متحد” نیز مُتهم اِرتکاب به جنایات جنگی گردیده است.

در ماه مِی ۲۰۲۱، بشار الأسد بار دیگر در “انتخابات ریاست جمهوری” (مادام العُمر) شرکت کرد و طبق معمول در کشورهای دیکتاتوری، با کسب بیش از ۹۵٪ آرا به “پیروزی” رسید. این انتخابات از سوی کشورهای غربی و سازمان‌های حقوق بَشری به شدّت مورد انتقاد قرار گرفت و “غیرآزاد و ناعادلانه” خوانده شد. بنابراین، سوریه تحت تحریم‌های شدید آمریکا و اتحادیه ی اروپا قرار گرفت که همچنان ادامه دارد. این تحریم ها اقتصاد کشور را فلج کرده و باعث افزایش نرخ تورّم، کمبود سوخت و کالاهای اساسی، دُشوارتر شدن زندگی روزمرّه مَردم گردیده و در نتیجه؛ به دامن زدن بُحران اجتماعی کومک نموده است.

در سال ۲۰۱۱ میلادی و با آغاز “بهار عربی”، جامعه ی سوریه نیز دستخوش اعتراضات مردمی شد. این اعتراضات که با درخواست‌های اصلاحات و آزادی‌های بیشتر آغاز شده بود، به سُرعت با سرکوب شدید مُواجه شد و به جنگ داخلی که مُنجر به دخالت بازیگران سیاسی منطقه‌ای و بین‌المللی از یک سو، مورد پُشتیبانی نظامی – اقتصادی دولت های دیکتاتوری-فاشیستی حاکم بر روسیه و ایران قرار گرفت و از جانب دیگر، دولت حاکم بر ایالات متحده آمریکا و دولت فاشیستی حاکم بر تورکیه، همچنین برخی کشورهای عربی از گروه‌های مخالف بشارالأسد حمایت کردند. بدین ترتیب، جنگ داخلی سوریه باعث ویرانی گسترده، بُحران انسانی و پدید آمدن گروه‌های اسلامگرای افراطی مانند “دولت اسلامی عراق و شام” (د.ا.ع.ش) شد.

در سال ۲۰۱۶ میلادی، مخالفان با شعار «ما مردم می خواهیم نظام حاکم را سرنگون کنیم!» قیام بزرگی را علیه رژیم فاشیستی بشار اسد به راه انداختند که نتیجه ی آن قتل عام حدود ۷۰۰ هزار انسان و فرار و آواره شدن حدود ۱۲ میلیون از سوریه گردید. در آن زمان، نیروی هوائی حکومت فاشیستی ولادیمیر پوتین در روسیه و نیروی نظامی فاشیستی علی خامنه ای (“سپاه پاسداران انقلاب اسلامی”) در ایران نقش تعیین کننده ای در این فاجعه ی انسانی داشتند.

به دنبال اعتراض های مجدّد مخالفین حکومت دیکتاتوری خشن بشار الأسد از ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴ تا کنون؛ آتش یک جنگ ویرانگر داخلی دیگر توسط “هیئت تحریر الشام” که پیش از این “جبهه النُصره” یک گروه اسلامی وابسته به القاعده نامیده می شد از منطقه “إدلب” شُعله ور شد و به سرعت تشدید و گسترش یافت و به کُنترل منطقه های مهم از جمله  شهر “حَلَب” انجامید. در این ائتلاف همچنین ارتش ملی سوریه (شبه نظامیان ناسیونالیست – سکولار) حضور “غیر رسمی” داشته است.

جنگ جدید تا حدودی با تضعیف متحدان اصلی اسد، دولت های حاکم بر ایران و روسیه توضیح داده می شود. حملات نظامی اسرائیل به پایگاه های ایران و سوریه و همچنین تضعیف موقعیت روسیه به دلیل جنگ در اوکراین، حمایت آنها از اسد را کاهش داده است.
در شرائط کنونی حدود شصت در صدد از سوریه د ر اختیار رژیم اسد، حدود ده در صد زیر اشغال نظامی دولت فاشیستی تورکیه و حدود سی در صد دیگر نیز در اختیار کُنفدرالیسم دمکراتیک روژئاوا – شوراهای خودمدیریّت دمکراتیک بدون حضور هرگونه سیستم دولتی – است که در اصل توسط یگان های مدافع خلق و زنان ((ی.پ.گ & ی.‌پ.‌ژ ) و نیروهای سوریه دمکراتیک (اس.د.اف) پُشتیبانی می شوند. روژاوا جامعه ای با تنوّع چند فرهنگی مُتشکل از: کوردها، عَرب ها، آشوری ها، أرمنی ها و چندین جامعه های إتنیکی دیگر می باشد که ار نوامبر۲۰۱۳ در هَمزیستی مُسالمت آمیز با یکدیگر زندگی می کنند. آنها کُنترل بخشی از منابع نفت و گاز سوریه را در اختیار دارند و به دلیل مقاومتشان در برابر داعش، مورد “حمایت” آمریکا و اُروپا بوده اند.

دولت فاشیستی و اشغالگر حاکم بر تورکیه زیر رهبری رجب طیّب اردوغان همراه با دیکتاتوری – فاشیستی حاکم بر سوریه زیر رهبری بشارالأسد، از جمله در تلاش دائم برای درهم شکستن مقاومت و بازپس گیری دستاوردهای انقلابی مردم جوامع روژاوا بوده اند و هستند.

هر چند خروجی نهائی این جنگ در حال حاضر غیر مُمکن به نظر می رسد، امّا سیستم سرمایه داری جهانی از جمله در آمریکا، اسرائیل، تورکیه، روسیه، ایران و … با در اختیار قراردادن امکانات اقتصادی- سیاسی – نظامی خود به نیروهای نیابتی، هر کدام از آنها در نقشِ تَنش آفرینیِ بیش تر، به پیچیدگی و عمیق تر شدن این بُحران ویرانگر و فاجعه ی انسانی و نا امنی در آینده ی خاورمیانه می افزایند.

ما به عنوان بخشی از نیروهای آنارشیستی که برای آزادی، برابری و عدالت تلاش می کنیم، همواره یاری رسان و مُدافع خودمدیریت های دمکراتیک روژئاوا بوده و قاطعانه از دستاوردهای انقلابی و مُدرنِ این مَردم شجاع دفاع می کنیم.

با وجود شرایط دُشوار و پیچیده ی کنونی، ما همچنین بر اهمّیت مقاومت در برابر تمامی تجاوزات نیروهای فاشیستی مانند سلطان عثمانی جدید اردوغان و جبهه ی تروریستی اسلامگرای «هیئت تحریرالشام» وغیره بر علیه مردم روژاوا تأکید می نمائیم.