بیش از ۲ هزار انفجار اتمی از سال ۱۹۴۵ تا کنون رخ داده است

از سال ۱۹۴۵ تا کنون بیش از دو هزار انفجار اتمی صورت گرفته است. ایالات متحده آمریکا پس از پایان جنگ جهانی دوم ۱۰۳۹ بمب اتمی، شوروی سابق (روسیه) ۷۱۸ بمب، فرانسه ۱۹۸ بمب، بریتانیا و چین هر یک ۴۵ بمب، هند و کره شمالی هر یک سه بمب و پاکستان ۲ بمب اتمی به انفجار رسانده‌اند. ده‌ها هزار انسان تا کنون بطور مستقیم تحت آلودگی اشعه‌های رادیواکتیو آلوده قرار گرفته‌اند.

پنج سال پس از فاجعه هسته‌ای فوکوشیما کشورهای جهان همچنان در پی انرژی اتمی هستند. در قاره آسیا، از چین و هند تا ایران و تایوان به دنبال برپایی نیروگاه‌های تازه هستند. دولت‌ها به مخاطرات نیروی هسته‌ای توجه چندانی ندارند. دولت چین در آستانه کنگره سراسری خلق اعلام کرده است که آن کشور همچنان در جهت گسترش نیروی هسته‌ای تلاش می‌کند. یکی از دو کنسرن اتمی بزرگ چین قصد دارد ۳۰ نیروگاه هسته‌ای بسازد، درحالی که امروزه ۳۱ نیروگاه در این کشور بزرگ فعال هستند و ۲۴ نیروگاه در دست احداث.

بین ۱۴۰ هزار تا ۳۵۰ هزار نفر جان خود را در نخستین ماه‌های پس از انفجار بمب اتمی در هیروشیما از دست دادند. در سال‌های پس از این فاجعه نیز میزان سرطان، بیماری‌های قلبی و کبد و همچنین تغییرات هورمونی و کروموزمی در هیروشیما افزایش یافت. امروزه نیز میزان ابتلا به سرطان خون در بین ساکنان هیروشیما بیشتر از ساکنان دیگر شهرهای ژاپن است.

آزمایش‌های اتمی که بین‌ سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۲ در مرکوری (صحرای نوادا) انجام گرفت، آلودگی بسیاری از مناطق آمریکا به تشعشات رادیواکتیو را به دنبال داشت. در دندان‌های شماری از کودکان حتی استرانسیم رادیواکتیو کشف شد و موارد ابتلا به سرطان نیز افزایش یافت. در سال‌های ۱۹۶۳ تا ۱۹۹۲ آزمایش‌ها بشکل زیرزمینی صورت می‌گرفتند، اما بروز سوانح سبب می‌شد که غبارهای آلود به تشعشعات رادیواکتیو به بیرون رخنه کند.

از سال ۱۹۵۲ به بعد بود که اولین راکتورهای مجتمع اتمی سلافیلد پلوتونیوم مورد نیاز بریتانیا برای ساخت بمب اتمی را تامین کردند. از سال ۱۹۵۶ از این مجتمع هسته‌ای برای تولید برق استفاده شد. در سال ۱۹۵۷ یکی از راکتورهای مجتمع مزبور دچار آتش‌سوزی شد. سوانح بیشماری که بعدها روی داد نیز سبب آلودگی خاک و آب دریای منطقه به رادیواکتیو شد. میزان ابتلای کودکان کارگران این مجتمع به سرطان خون نیز بالاست.

منطقه ویسموت که در شرق آلمان قرار دارد، در سال‌های ۱۹۴۶ تا ۱۹۹۰ سومین معدن بزرگ اورانیوم و تامین‌کننده برنامه هسته‌ای شوروی سابق محسوب می‌شد. طبق آمار اداره حفاظت از آلودگی به تشعشعات خطرناک، از هر ۸ کارگر این معدن یکی بر اثر تشعشعات رادیواکتیو جان خود را از دست داده است. به این ترتیب شمار قربانیان بر ۷ هزار نفر بالغ می‌شده است. موارد ابتلا به سرطان ریه نیز در این منطقه بالاست.

مجتمع اتمی Tmosk-7 در سیبری که به شهری اتمی می‌ماند و تا سال ۱۹۹۲ نیز وجود آن مخفی نگاه داشته شده بود، در سال ۱۹۹۳ دستخوش انفجار گردید. تشعشات پلوتونیوم و سزیم رادیواکتیو سبب آلودگی مناطقی از سیبری شد. در مجتمع‌های اتمی Tmosk-7 و Majak تا کنون دست کم ۳۸ سانحه بزرگ روی داده و سبب شده که در طول سال‌ها، صدهاهزار تن از کارگران و اعضای خانواده‌های آن‌ها به تشعشعات رادیواکتیو آلوده شوند.

ذوب شدن سوخت هسته‌ای در نیروگاه اتمی Three Mile Island در آمریکا در سال ۱۹۷۹ نخستین فاجعه بزرگ در راکتوری هسته‌ای پیش از فجایع چرنوبیل و فوکوشیما محسوب می‌شود. مقادیر زیادی از تشعشعات رادیواکتیو سبب آلودگی محیط زیست شد. تحقیقات از بالا بودن میزان سرطان در این منطقه سخن می‌گویند. تحقیقات متقابلی که از سوی صنایع اتمی انجام گرفته، این نکته را رد می‌کنند.

وزیر طبیعت اوکرایین، حنا فرونسکا، نوشته است که “انسان هرگز نمی‌تواند در این مناطق زندگی کند. ناممکن است. حتا در ۲۴هزار سال آینده”.

در سال ۲۰۱۱ بود که ذوب شدن سوخت هسته‌ای در نیروگاه فوکوشیما شدیدترین آلودگی آب‌های اقیانوس‌های جهان به تشعشعات رادیواکتیو را به دنبال داشت. افزون بر قربانیان مستقیم این سانحه، گفته می‌شود که بین ۲۲ هزار تا ۶۶ هزار نفر دیگر بر اثر ابتلا به سرطان و پیامدهای فاجعه فوکوشیما جان خود را از دست داده‌اند. موارد ابتلا به سرطان تیروئید در بین کودکان نیز پس از این فاجعه افزایش یافته است.

تشعشعات رادیواکتیو زباله اتمی میلیون‌ها سال برجا خواهد بود. انباری نهایی که بتوان زباله اتمی را تا ابد در آنجا نگهداری کرد، وجود ندارد. آلمان انبارهای اتمی خود را همواره مورد بازسازی قرار می‌دهد و در این راه نیز میلیاردها یورو هزینه می‌کند.

در جنگ خلیج فارس در آغاز دهه ۹۰ میلادی مهماتی مورد استفاده قرار گرفتند که در آن‌ها اورانیوم رقیق‌شده بکار رفته بود. این امر سبب شد تا مردم عراق تحت تاثیر تشعشعات اتمی قرار گیرند. در شهر بصره شمار نوزادان معلول و همچنین میزان ابتلا به سرطان از آن زمان افزایش داشته است. میزان ابتلای کودکان به سرطان حتی سه‌برابر شده است.

۳۰ سال پس از فاجعه نیروگاه اتمی چرنوبیل در شوروی سابق، مناطق وسیعی اطراف این نیروگاه که اکنون بخشی از اوکرایین و بلاروس است، به دلیل تشعشعات رادیواکتیو خالی از سکنه‌اند. در عوض، خانه‌ها و ساختمان‌های این مناطق، محل زندگی گرگ‌‌ها، گوزن‌ها، پرندگان و دیگر حیوانات شده‌اند.

تیموسی موسه، یک زیست‌شناس که سال‌ها به نمونه برداری از اطراف چرنوبیل و فوکوشیما مشغول بوده می گوید: «بسیاری از مناطق قرن‌ها و حتی هزاران سال سمی باقی می‌مانند.»

روز ۲۶ آوریل ۱۹۸۹، یک آزمایش ناموفق منجر به انفجار در راکتور شماره ۴ نیروگاه چرنوبیل شد و بلافاصله مقدار زیادی مواد رادیواکتیو نشت کرد. بیش از ۳۵۰ هزار نفر خانه و زندگی خود را ترک کردند .

روستای پریپیات، نزدیک مرز اوکرایین و بلاروس به طور کلی متروک شده است. این روستا زمانی محل زندگی ۵۰ هزار نفر بود.

شواهد نشان می‌دهند هرچند که گونه‌های مختلف گیاهان و حیوانات به زندگی خود ادامه می‌دهند، اما این حیوانات کمتر از میانگین طبیعی سنشان زندگی می‌کنند. به نظر می،رسد که رادیواکتیو بر همه گونه‌های حیات تاثیر داشته است.

بلاروس از ۷۰ درصد مواد رادیواکتیو نشت کرده بر اثر انفجار نیروگاه متاثر شد. حدود ۲۰ درصد از زمین های زراعی در منطقه مرزی این کشور حالا بی حاصل و خشک هستند.

در بیست‌و‌شش ماه آوریل سال ۱۹۸۶ در پی انفجار مهیبی در راکتور چهارم نیروگاه اتمی چرنوبیل در اوکراین به دلیل خطای انسانی، مواد رادیواکتیو فراوانی آزاد شدند. حادثه‌ای که بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان نام گرفت.

در راکتور شماره ۴ نیروگاه چرنوبیل حدود ۱۹۰ تن مواد رادیواکتیو از جمله سزیوم و پلوتونیوم انبار شده بود. بخش قابل توجهی از این مواد پس از انفجار نیروگاه به خارج نشت کرد و در منطقه‌ای به وسعت ۲۰۰ هزار کلیومتر مربع پخش شد.

این منطقه شامل بخش بزرگی از خاک اوکراین، روسیه سفید و روسیه می‌شود. افزون بر این خسارت‌ها، مواد رادیواکتیو همراه باد و تود‌ه‌های ابر در منطقه گسترد‌ه‌ای از خاک اروپا پخش شد و جنوب آلمان را نیز آلوده ساخت.

نهادهای مخالف نیروگاه‌های اتمی می‌گویند که بیش از ۶۰۰ میلیون نفر از این فاجعه اتمی آسیب دیده‌اند. تا امروز، هنوز مشخص نشده که این حادثه چه تعداد قربانی گرفته است. هنوز بسیاری از کسانی که در معرض تشعشات اتمی خارج شده از این نیروگاه قرار داشتند از پیامدهای این آلودگی رادیواکتیوی رنج می‌برند.

آمار قربانیان فاجعه اتمی چرنوبیل رقمی میان ۱۵ هزار تا ۱۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود. این آمار از این رو متغیر است که پزشکان هنوز نتوانسته‌اند تأثیر مواد رادیواکتیو و بیماری یا مرگ افرادی را که در معرض تشعشعات رادیواکتیو قرار داشتند، دقیقا مشخص کنند.

اکنون ۳۰ سال پس از واقعه چرنوبیل، هنوز هم شمار ابتلا به سرطان و بیماری‌های مربوط به آن قابل توجه است. در انفجار نیروگاه ۳۱ تن کشته شدند اما بعد از آن، در نتیجه تشعشات تعداد بی‌شماری جان خود را از دست داده‌اند.

آزمایش حیوانات اطراف نیروگاه چرنوبیل نشان می‌دهد که تومور و آب مروارید بین آنها افزایش یافته و همچنان دستگاه‌های عصبی از جمله مغز آنها کوچکتر شده است و دانشمندان را به این باور رسانده که تاثیرات رادیواکتیو از طریق غذا و همچنین از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند.

گرچه دولت آلمان تصمیم گرفته تا سال ۲۰۲۲ میلادی فعالیت نیروگاه‌های اتمی خود را به‌ تدریج پایان دهد و تاکنون هفت نیروگاه اتمی قدیمی این کشور از دور خارج شده‌اند، اما در صورت فاجعه اتمی در نیروگاه‌های مناطق مرزی فرانسه، بلژیک و سوئیس، مردم آلمان نیز به شدت آسیب خواهد دید.

در حال حاضر ۹ نیروگاه اتمی در بلژیک، فرانسه، جمهوری چک و سوئیس، در کمتر از ۱۰۰ کیلومتری مرزهای آلمان فعالیت می‌کنند؛ نیروگاهایی چون “تیانژ” و “دوول” در خاک بلژیک و نیروگاه اتمی بسیار قدیمی “فِسنهیم” در خاک فرانسه. برمبنای تحقیقات کارشناسان در صورت رخ دادن فاجعه اتمی در این نیروگاه‌ها بیشتر مناطق آلمان نیز به مواد رادیواکتیو آلوده خواهد.

کنسرن هسته‌ای چین نیروگاه‌های آینده را نه تنها در قلمرو جمهوری خلق، بلکه در طول “جاده ابریشم نوین”، از جمله در پاکستان و کشورهای آسیای میانه، احداث می‌کند.

۵ سال پس از فاجعه اتمی در فوکوشیما و ۳۰ سال پس از فاجعه چرنوبیل، روسیه، کره جنوبی، ژاپن و ایالات متحده نیز همچنان به نیروی هسته‌ای علاقه‌مند هستند. اما امروزه چین است که قصد دارد برنده اصلی در این میدان رقابت باشد.

پس از بروز فاجعه هسته‌ای در فوکوشیما، که به ویرانی ۴ نیروگاه از ۶ نیروگاه هسته‌ای منطقه انجامید، دولت چین نخست سیاست هسته‌ای خود را با احتیاط و تعقل بیشتری همراه کرد؛ اما از پاییز ۲۰۱۲ برنامه هسته‌ای این کشور با بی‌باکی و سرسختی بیشتری ادامه پیدا کرد.

چین در پی نوسازی نیروی هسته‌ای خود است، زیرا امروزه حدود دوسوم نیروی برق در این کشور پرجمعیت در نیروگاه‌هایی تولید می‌شود که تا حدی کهنه و فرسوده هستند. ناگفته نماند که به خاطر اثرات وخیم آلودگی هوا و محیط زیست، دولت قصد دارد در سال جاری به فعالیت حدود هزار نیروگاه زغالی پایان دهد.

در چین این اعتقاد رواج دارد که انرژی هسته‌ای، منبعی “تمیز” است. در کنگره سراسری حزب که این روزها جریان دارد، رهبران کشور بر ضرورت توسعه انرژی اتمی تأکید ورزیدند. گفته می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ حدود ۱۱۰ نیروگاه اتمی فعال خواهند بود. بدین ترتیب چین در این عرصه از ایالات متحده سبقت خواهد گرفت.

نارندرا مودی، نخست وزیر هند، اعلام کرده که کشورش قصد دارد در ۱۵ سال آینده چندین نیروگاه هسته‌ای تأسیس کند. به همین منظور هند در سال‌های گذشته قراردادهایی با امریکا، کانادا، فرانسه و روسیه منعقد کرده است.

در هند هم‌اکنون ۲۱ نیروگاه اتمی فعال هستند که دو نیروگاه در سواحل جنوب شرقی کشور قرار دارند یعنی مناطقی که خطر سونامی وجود دارد. برای نمونه در ۲۶ دسامبر سال ۲۰۰۴ در منطقه کالپاکام زمین‌لرزه‌ی مهیبی روی داد که زیان‌های زیادی به بار آورد اما به گفته مسئولان به نیروگاه آسیبی نرساند.

پاکستان امروزه سه نیروگاه کوچک دارد. یکی از آنها که در غرب کراچی قرار دارد، یکی از قدیمی‌ترین نیروگاه‌های اتمی دنیاست و در منطقه‌ای قرار گرفته که همیشه خطر سیلاب وجود دارد.

دو نیروگاه دیگر پاکستان در ۳۰۰ کیلومتری جنوب اسلام‌آباد قرار دارند، که همواره خطر زمین‌لرزه وجود دارد. حال دولت پاکستان قصد دارد در همان منطقه دو نیروگاه تازه احداث کند. به گفته مقامات اتمی پاکستان، این کشور به یاری چین تا سال ۲۰۳۰ روی هم ۷ نیروگاه اتمی می‌سازد.

کره جنوبی کشور چندان بزرگی نیست، اما صاحب ۲۵ نیروگاه هسته‌ای فعال است. سه نیروگاه در دست ساخت هستند و دو نیروگاه هم قرار است تا سال ۲۰۲۹ به بهره‌برداری برسند.

کره جنوبی هم قصد دارد بیش از پیش برای تأمین برق از نیروی هسته‌ای بهره بگیرد، هرچند با واکنش‌های منفی در میان شهروندان خود روبروست. در سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ روشن شد که سازمان انرژی هسته‌ای کشور، مصالحی را بدون رعایت موازین ایمنی در ساخت نیروگاه‌ها به کار برده است. رسانه‌ها فاش کردند که در صنایع اتمی فساد و رشوه‌خواری گسترده رواج دارد.

در نتیجه این افشاگری‌ها علاقه مردم به نیروی هسته‌ای کاهش یافت. تا پیش از فاجعه فوکوشیما ۷۰ درصد جامعه به نیروی هسته‌ای باور داشت، اما پس از آن تنها ۳۵ درصد جامعه نیروی هسته‌ای را ضروری می‌داند.

اما با وجود این اعتراض‌ها، دولت کره جنوبی همچنان به ادامه برنامه هسته‌ای خود اصرار دارد.

سایر کشورهای جنوب شرقی آسیا نیز به تولید انرژی اتمی علاقه‌مند هستند. ویتنام قصد دارد به کمک روسیه ۸ نیروگاه تأسیس کند، اما این برنامه هنوز به مرحله جدی نرسیده است.

سایر کشورهای آسیایی نیز به دنبال نیروی هسته‌ای هستند: تایلند ساخت ۵ نیروگاه در برنامه دارد، مالزی و فیلیپین نیز قصد دارند نیروگاه بسازند.

سانحه در راکتورهای فوکوشیما صرفا جنبه ظاهری زیان ناشی از استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی است. زیان و خسارت‌های ناشی از سرمایه‌گذاری‌های اشتباه در نیروگاه‌هایی که هیچ‌گاه وارد شبکه نمی‌شوند نیز به صدها میلیادر دلار می‌رسد.

سرمایه‌گذاری‌های اشتباه در تاسیسات هسته‌ای فراوان است، از نیروگاه‌هایی که تکمیل آنها در میانه راه متوقف شده یا تکمیل شده‌اند ولی هیچگاه وارد شبکه نشده‌اند.

برای مثال به دو نیروگاه در بلغارستان اشاره می‌کند که ۲۵ سال در دست احداث بودند، ولی سه سال و نیم پیش صاف و ساده بدون هیچگونه بحثی عملیات در آنها متوقف شد.

آمار دقیقی از سرمایه‌گذاری‌های به هدررفته از چنین مواردی در دست نیست، اما بیش از نیروگاه نیمه‌کاره یا رهاشده و نیز تاسیسات اتمی دیگر مثل کارخانه‌های بازفرآوری و انبارهای زباله‌های اتمی در سراسر جهان وجود دارد که یا هیچ‌گاه به بهره‌برداری نرسیده‌اند یا پس از مدتی کوتاه دوباره بی‌استفاده رها شده‌اند. به این ترتیب در عمل کمابیش رقمی معادل ۵۰۰ میلیارد دلار دور ریخته شده است. این هزینه‌ها به علاوه سایر هزینه‌های مربوط به زمان و استفاده‌های دیگری که از این سرمایه‌ها می‌توانسته بشود را که جمع بزنیم مبلغی معادل یک هزار میلیارد دلار می‌شود.

تنها تا ۲ سال پیش آلمان که به لحاظ تکنولوژی و مدیریت جزء پیشرفته‌ترین کشورهاست سرمایه‌گذاری‌های اشتباه در زمینه هسته‌ای خسارتی معادل ۱۵۰ میلیارد دلار به بار آورده است.

سوانح اتمی چرنوبیل و فوکوشیما بزرگترین سوانح اتمی در تاریخ استفاده از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای به شمار می‌آیند. این دو سانحه مجموعا زیانی به مبلغ ۴۵۰ میلیارد دلار به بار آوردند.

——————————————————————————————————————————————————————————————————–

آدرس و اسامی صفحات مرتبط با مجموعه عصر آنارشیسم