گزارش آماری – تفصیلی نقض حقوق بشر در شرق کوردستان «ماه دسامبر سال ۲۰۱۶»

این گزارش وضعیت حقوق بشر در ماه دسامبر سال ۲۰۱۶ مصادف با یازده آذر ماه تا ‌یازدهم دی ماه، در شرق کوردستان است که به کوشش جمعیت حقوق بشر کوردستان با استناد به گزارش‌های متعدد این سازمان حقوق بشری گردآوری‌شده است. شایان‌ذکر است این گزارش به دلیل عدم اجازه حکومت ایران به سازمان‌ها و گروه‌های حقوق بشری گزارش کاملی نیست و تنها بخشی از نقض سامانمند حقوق بشر در شرق کوردستان را به تصویر می‌کشد.

حکومت جمهوری اسلامی ایران با بازداشت شهروندان کورد توسط نیروهای امنیتی و انتظامی با نقض حقوق مدنی و سیاسی، نقض آزادی عقیده و بیان، نقض حق حیات و امنیت شخصی، تبعیض‌های حکومتی، هتک حرمت شهروندان و همچنین شکنجه زندانیان سیاسی و نادیده گرفتن حقوق بنیادین زندانیان سیاسی، ماه موردبررسی را به پایان رساند.

طبق ماده ١٩ اعلامیه جهانی حقوق بشر هر فردی حق آزادی عقیده و بیان دارد. همین‌طور دربند یکم ماده ۹ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی آمده است: هر کس حق آزادی و امنیت شخصی دارد: هیچ‌کس را نمی‌توان بە مناسبت عقایدش مورد مزاحمت و ترس قرارداد.

بند دوم ماده ١٩ می‌افزاید: هر کس حق آزادی بیان دارد: این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سرحدات خواه شفاهاً یا به‌صورت نوشته یا چاپ یا به‌صورت هنری یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خود است.

همچنین در مادهٔ ٢٢ آمدە است کە هرکسی به‌عنوان عضوی از جامعه حق دارد از امنیت اجتماعی برخوردار بوده و از راه کوشش در سطح ملی و همیاری بین‌المللی با سازمان‌دهی منابع هر مملکت، حقوق سلب ناپذیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش را برای حفظ حیثیت و رشد آزادانه شخصیت خویش، به دست آورد؛ و طبق ماده ۵ هیچ‌کس را نمی‌توان شکنجه کرد یا مورد عقوبت یا روش وحشیانه و غیرانسانی یا اهانت‌آمیز قرارداد.

مطابق با کنوانسیون‌های به رسمیت شناخته‌شده جهانی در رابطه با حقوق بشر و حقوق سیاسی و اجتماعی اجتماع‌های بشری، هر فرد و جامعه‌ای حق دارد حقوق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خود را مطالبه و جهت احقاق آن تلاش نماید، هیچ جماعت یا گروهی برتر بر دیگری نیست و همه باید از حقوق طبیعی و به رسمیت شناخته‌شده بهره‌مند شوند.

اعدام

متأسفانه در این ماه توسط حکومت جمهوری اسلامی تعدادی زندانی کورد که هویت آنان مشخص گردیده اعدام شدند؛ که خبرهای آن منعکس‌شده است؛ اما طبق گزارش‌های رسیده به جمعیت حقوق بشر کوردستان، گاهی زندانیان کورد به جرائم متفاوت در زندان‌های ایران اعدام‌شده که این اعدام‌ها رسانه‌ای نمی‌شود و حکومت جمهوری اسلامی ایران این اعدام‌ها را اعلام نمی‌کند.

روز چهارشنبه ۱۷ آذرماه علی چارطاق اهل روستای قزل شهرستان سلماس و بامداد روز سه‌شنبه ۱۶ آذرماه علی‌اکبر کرمی اهل کنگاور بە ترتیب  در زندان مرکزی سلماس  و زندان دیزل آباد اعدام شدند.

روز دوشنبه ٢٢ آذرماه یک زندانی کورد در زندان مراغه به دار آویخته شد. این زندانی اعدام‌شده سلیمان کاکه الله نژاد ٣٣ ساله فرزند هاشم اهل سقز کە در سال ٩١ دستگیر و در مهر ماە ٩٢  در شعبە دوم دادگاە انقلاب جمهوری اسلامی ایران در مراغە  به اتهام نگهداری مواد مخدر در دادگاه انقلاب مراغه به اعدام محکوم‌شده  بود.

۲۵ آذرماه سال جاری یک زندانی کورد به نام «بهزاد سلیمی کورد» فرزند عثمان در زندان مرکزی بندرعباس به دار آویخته شد.

یک زندانی کورد اهل شهر ایلام در شرق کوردستان صبح روز دوم دی‌ماه سال ۱۳۹۵ در چهارراه مقاومت شهر ایلام درملأعام به دار آویخته شد.

صبح روز سه‌شنبه ٧ دی‌ماه  یک شهروند کورد اهل دیواندره از توابع شرق کوردستان بنام خالد جوهری فرزند نامق به اتهام مربوط به مواد مخدر در زندان مرکزی بندرعباس اعدام شد.

بازداشت و زندان

“بازداشت، احضار، صدور حکم، پرونده‌سازی، تهدید، نقض حقوق زندانیان ”

اقدام به مصادره و حراج کردن وثیقه‌ی صد و پنجاه میلیون تومانی زندانى سیاسی کورد «خالد امین پور» فرزند عبدالله توسط دادگستری شهر سقز.

١٣آذرماه ساعت ١١ با یورش به منزل مسکونی ئاسو رستمی فعال مدنی توسط نیروهای امنیتی و لباس شخصی جمهوری اسلامی ایران دستگیر و وی را به مکان نامعلومی انتقال دادند.

یک دانشجوی کورد به نام «هژار مام عزیزی» ۲۴ ساله از سوی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در شهر بوکان بازداشت شد.

از بامداد روز شنبه ۱۳ آذرماه، حسن رستگاری‌مجد، زندانی سیاسی کورد محبوس در بند ۱۲ زندان مرکزی ارومیه در اعتراض به تشکیل سه پرونده جدید در داخل زندان و صدور ۱۸ سال حبس اقدام به اعتصاب غذا کرد.

روز یکشنبە ۱۴ آذرماە حوالی ساعات ٩ صبح طاها حمزەایی ١٧ سالە توسط نیروهای اطلاعات سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران در شهر سقز بازداشت شد.

از روز چهارشنبە ١٠ آذرماه از سرنوشت و محل نگهداری سالار سوفی خبری در دست نیست. سالار سوفی از سوی دادگاە عمومی جمهوری اسلامی ایران در شهر دیواندرە احضارمی شود کە روز چهارشنبە سالار با در دست داشتن برگە احضاریه بە این دادگاە مراجعە می‌کند. همچنین آمدە است کە بە محض وارد شدن وی بە دادگاە نیروهای امنیتی انتظامی وی را با ضرب و شتم دستگیر کردە و بە مکانی نامعلوم انتقال دادند.

تهدید خانواده یک زندانی سیاسی کورد، یکی از بستگان  ئاسو رستمی گفت  پس از اطلاع‌رسانی در مورد چگونگی دستگیری ئاسو  بە خبرگزاری‌ها.  یک‌نهاد امنیتی بە آن‌ها ‌صورت تلفنی بە خانوادە وی گفتە است کە این مسئله برای فرزندش دردسر خواهد شد. به گفته وی  خانواده این زندانی  در حال حاضر به‌شدت نگران سرنوشت فرزندشان هستند، چراکه ئاسو در تماسی که با خانواده داشته گفته است او را تهدید کرده و گفته‌اند  تو را جایی می‌فرستیم که جای قبلی برای تو هتل محسوب شود.

حسین دانشمند براثر شکنجەهای بازجویان ادارە اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در سنە بر او واقع شدە است دچار خون‌ریزی داخلی معده شده است و اداره‌ی زندان سنه از مداوای وی جلوگیری بە عمل میاورد.

صبح یکشنبە ۱۴ آذرماە سال جاری، نیروهای امنیتی اطلاعاتی شهر قروە در شرق کوردستان با یورش بە منزل مادری مهندس صابر نادری، مدیر شرکت شهیر نرم‌افزار پویا در شهر قروە، او را بازداشت و بە مکان نامعلومی منتقل کردند. بە گفتە شاهدان عینی، نیروهای امنیتی ابتدا تمامی اطراف خانە را بە محاصرە درآوردە و سپس حدود ۲۰ نیروهای امنیتی بە طور هم‌زمان بعد از باز شدن درب منزل بە داخل خانە یورش بردە و تمامی اسباب و اثاثیە منزل مادری ایشان را بە هم‌ریختە و مورد بازرسی قرار می‌دهند. این نیروها برخلاف قوانین و ادعاهای خویش، بدون همراە داشتن نیروی زن بە بازرسی بدنی زنان خانوادە و وسایل شخصی آن نیز پرداختە و در مقابل اعتراضات اعضای خانوادە با تهدید اسحلە آنان را ناچار بە سکوت کردەاند.

روز دوشنبە ۱۵ آذرماە آرام فتحی فعال مدنی در شهرستان مریوان توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران در این شهر بازداشت شد.

شب ۱۶ مهر سال ۱۳۹۴ شمسی نیروهای اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در شهر مهاباد در شرق کردستان با یورش به خانه‌ی پدری «شهلا محمدیان» بدون اینکه هیچ مجوزی و یا حکم بازداشتی از سوی دادگاه به ایشان نشان داده شود. با فحاشی به پدر ایشان، شهلا محمدیان را با ضرب و شتم بازداشت و به مکان نامعلومی انتقال دادند.

همین قهرمانی از استادان دانشگاە آزاد بوکان بە علت فعالیت‌های هنری از جملە راەاندازی  کارگاه طراحی و نقاشی  در سالن دانشگاه آزاد از کار برکنار شد.

روز شنبە ٢٠ آذر ماە نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران  در روستای چشمە گل در حوالی شهرستان شنو  چهار شهروند کورد را بازداشت کردند. اهوند پیروتی ۲۵ سالە فرزند رسول، شهرام تایی ٢٣ سالە  فرزند اسماعیل، محمد تایی ۴۰ سالە فرزند رحمان و سلیم تایی ۵۰ سالە فرزند عبدالله توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران در روستای چشمە گل  بدونە در دست داشتن  برگە  دادگاە مبنی بی دستگیر کردن آن‌ها بازداشت شدند.

روز پنج‌شنبه ۲۵ آذرماه سال ۱۳۹۵ خورشیدی آرام فتحی فعال مدنی کورد از سوی دادستانی شهرستان مریوان به دادگستری فراخوانده شده و ایشان بعد از یک روز آزادی دوباره بازداشت شدند.

به دلیل بد شدن وضعیت جسمانی حسن رستگاری پزشک زندان به سلول انفرادی وی مراجعه و وی را مورد معاینه قرار داده بود. گفته‌شده است حال جسمانی وی بعد از ۱۵ روز اعتصاب غذا رو به وخامت می‌رود.

فرزاد پورمرادی روزنامه‌نگار و فعال سیاسی روز سه‌شنبه هفتم دی ماە در دادگاه انقلاب جمهوری اسلامی ایران در کرماشان بە اتهام تبلیغ علیه نظام و اقدام علیه امنیت داخلی و خارجی محاکمە شد.

سامان کریمی فرزند عباس فعال مدنی کورد اهل شهر مریوان در شرق کوردستان طی ابلاغیه‌ای به شعبه ۱۰۱ کیفری دادگستری مریوان احضار شد.

حوالی ساعت یک و سی دقیقه بامداد  سە شنبە ٣٠  آذر ماە آرش دادخواە جوان اهل بوکان توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران در شهر مهاباد  در منزل شخصی خود دستگیر و بە مکان نامعلومی انتقال دادە شد.

دانا لنج آبادی دانشجوی سال آخر کارشناسی رشته اقتصاد کشاورزی  دانشگاه پیام نور مریوان بعد از  پایان دوره محکومیت ٢٠ ماه از ادامه تحصیل وی  ممانعت می‌شود.

شهلا محمدیانی بر اساس مادەی ۲۲۱ آئین‌نامه اجرائی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی ایران، از حق مرخصی ممنوع است.

لاوین کریمی  زندانی سیاسی در اعتراض به مخالفت مقامات قضایی جمهوری اسلامی ایران  با صدور مرخصی و محرومیت از حق درمان  از روز چهار شنبە ١ دی ماە دست بە اعتصاب غذا زد.

روز دوشنبه ۶ دی‌ماه سال ۱۳۹۵ خورشیدی کمال حسن رمضان، زندانی سیاسی کورد به دفتر نگهبانی زندان ارومیه احضار شده و به وی اعلام‌شده که با دستور دادستانی برای انجام بازجویی به یک‌نهاد امنیتی انتقال داده می‌شود.

سعید شیرزاد زندانی سیاسی کورد بعد از بیست‌ویک روز اعتصاب غذا، دچار ضعف و درد شدیدی در ناحیه شکم گردیده و تاکنون حاضر نشده است به بیمارستان یا درمانگاه زندان گوهردشت مراجعه کند؛ و تاکنون هیچ‌گونه اقدامی از سوی مسئولین برای خواسته‌های وی صورت نگرفته است.

روز سه‌شنبه ۷ دی‌ماه سال جاری یک افسرنگهبان به نام «ترابیان» در سلول ۳۵ بند دهم، زندانیان عادی را با جملاتی مانند «شما خاک خورده‌های این زندان هستید به بهنام ابراهیم‌زاده اجازه عرض‌اندام ندهید و او را کتک بزنید مطمئن باشید من پشت شما خواهم بود.» وی زندانیان دیگر را تحریک به ضرب و شتم زندانی سیاسی کورد بهنام ابراهیم‌زاده نمود.

در تاریخ ۷ دی‌ماه ۱۳۹۵ ئاسو رستمی زندانی سیاسی کورد به دفتر حفاظت اطلاعات زندان احضار و توسط عوامل اطلاعات و مأمورین امنیتی سپاه این زندانی را مورد تهدید جانی و تحقیر قرار گرفت. این زندانی چنان مورد ضرب و شتم قرار گرفت که لباس‌هایش پاره شده و از ناحیه داخلی دچار خونریزی گردید.

صابر نادری آذرماه سال جاری در شهر قروه بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد. خانواده این شهروند همچنان از محل بازداشت و سرنوشت وی بی‌اطلاع بوده و پیگیری آنان تاکنون نتیجه‌ای در برنداشته است.

روز یک‌شنبه ۵ دی‌ماه سال جاری دو برادر زندانی به نام‌های فرامرز و مجید بی‌غم متهم به چندین فقره سرقت، به محوطه‌ی اجرای احکام اعدام زندان ارومیه منتقل‌شده و حکم قطع چهار انگشت دست راست در مورد هر دو زندانی اجرا شد. هر دو زندانی اهل ارومیه بوده و از چهار سال و نیم پیش در زندان به سر برده‌اند.

روز دوشنبه ۶ دی‌ماه خانواده‌های زانیار و لقمان مرادی برای ملاقات با این دو زندانی سیاسی به دادستانی تهران مراجعه نموده‌اند و از سوی نماینده دادستان حاجی مرادی به آن‌ها اعلام شد  که این دو زندانی حق ملاقات باکسی را ندارند.

فواد یوسفى زندانى عقیدەتی کورد محبوس در زندان رجای شهر کرج که از سال ١٣٨٩ دستگیر و به مدت ٨ سال حبس محکوم‌شده در وضعیت  وخیم جسمى و روحى روانى قرار دارد، این زندانى به دلیل شکنجه‌های جسمى و روحى و روانی که قرارگرفته بود ازلحاظ روحى و روانى و عدم تحمل کیفر از روز دوشنبه ۶ دی‌ماه دست به اعتصاب غذا زده و در شامگاه چهارشنبه به دلیل وخامت حالش به یک مرکز درمانى خارج از زندان منتقل شد اما بدون بسترى به زندان بازگردانده می‌شود نامبرده تنها ٢١ ماه به پایان حبس خود باقی‌مانده است و بارها درخواست‌های را براى آزادى و مرخصى استعلاجى تسلیم مقامات کرده اما با خواسته‌ی ایشان مخالفت  شده است. چندى  پیش قاضى ناظر بر زندان با حضور در جمع زندانیان سنى مذهب رجایی شهر کرج به آنان اعلام کرد بر اساس صلاحدید و اعلام وزارت اطلاعات هیچ‌گونه حق یا امتیازى ازجمله مرخصى، آزادى مشروط و یا انتقال به زندان‌های محل سکونت براى آنان اعمال نخواهد شد.

کارگران و اصناف

نرخ بیکاری در استان سنه، ۱۱٫۶ درصد و میزان اشتغال مردم استان را ۸۸٫۴ درصد است. جمعیت فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکار استان سنه هم‌اکنون پنجاه‌وچهار هزار و شش‌صد نفر است که شانزده هزار نفر آن دارای مدرک فوق‌دیپلم و بیش از دو هزار و شش‌صد و پنجاه نفر آنان دارای مدرک فوق‌لیسانس و دکترا و بقیه دارای مدرک کارشناسی هستند.

روز شنبه ۱۳ آذرماه سال جاری کارگر جوان کورد «آزاد محمدی» حین انجام کار ساختمانی در شهرک گلان «گۆڵان» به دلیل سقوط از ساختمان جانش را از دست داد.

سە شنبە ۱۶ آذرماە تاکسیرانان مریوان در تجمع اعتراضی بە وضعیت صنفی و کاری خود در میدان شبرنگ مریوان گردهمایی کردند. تاکسیرانان مریوان خواستار پیگیری و رفع مشکلات صنفی خود شدند همچنین از مسئولین شهرداری خواستند تا ناوگان مسافربری شهری را سازمان‌دهی نمایند.

کارگران مجتمع صنعتی کشت و صنعت مهاباد از روز ۱۱ آذرماه در اعتراض به عدم دریافت کامل مزد و مزایای مزدی، سنوات و مشکلات بیمه‌ای در مقابل این مجتمع صنعتی تجمع کرده‌اند. و این تجمع اعتراضی هنوز ادامه دارد.

چهارشنبه، ۸ دی ماە جمعی از کارگران و کارکنان پروژە سد سمیرە در اعتراض بە عدم دریافت حقوق و مزایای ۱۳ ماە گذشتە خود در مقابل شرکت توسعە و منابع آب ایران در ایلام دست بە اعتراض زدند.

روز ۲۱ آذرماه سال جاری کارگران و پیمانکاران سد میمه مقابل فرمانداری شهر دهلران در ایلام اقدام به تجمع اعتراضی برای احقاق حقوق و مزایای معوقه خود نمودند.

نزدیک به هفت ماه است که پرستاران بخش بهزیستی و بیمارستان استان کرماشان، قسمتى از حقوق خود را که «کارانه» نامیده می‌شود دریافت نکردەاند.

روز شنبه ۲۶ آذرماه ۱۳۹۵ خورشیدی، یک کارگر کرد به نام «حمید الهی» ۲۳ ساله، هنگام جوشکاری در یک ساختمان نیمه‌کاره واقع در محله قوخ در سقز، به دلیل سقوط از ارتفاع جانش را از دست داد.

شهروندان  منطقە شیخ صلە تقریباً همە بیکار هستند. وضعیت بازارچه مرزی شیخ صله  تقریباً بە صورت بستە درامدە است.  بی‌تدبیری مسئولان حکومتی و عدم ساماندهی کفی‌های بارکش در منطقه، موجب بستە شدن این بازرچە مرزی شدە است.

کارفرمای کارخانه‌ی آزغ مهاباد در تاریخ ۴ دی‌ماه سال جاری اقدام به اخراج تمامی کارگران این کارخانه نمود. در کارخانه‌ی سنگ‌بری آزغ در سال‌های گذشته، بیش از ۸۰ کارگر به‌صورت شبانه‌روزی مشغول کار و فعالیت بودند.

نرخ بیکاری زنان جوان ۱۵ تا ۲۴ سالە در استان‌های ایلام،  کرماشان و سنه بیش از   ۴۷، ۳ درصد است.

کولبران و مین

ﮐﺸﻒ جسد ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻓﺮﺩﯼ ﺑﻨﺎﻡ «ﺍﺑﺮﺍﻫﯿﻢ ﻧﺒﯽ ﺯﺍﺩﻩ» ﮐﻪ ۲۱ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ به‌منظور ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻐﻞ ﮐﻮﻟﺒﺮﯼ ﻋﺎﺯﻡ ﻣﺮﺯ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ متأسفانه ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﻃﻐﯿﺎﻥ ﺷﺪﯾﺪ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺯﺍﺏ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﻋﺒﻮﺭ ﺍﺯ ﺁﻥ نمی‌شود ﻭ درنهایت ﺩﺭ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺯﺍﺏ ﻏﺮﻕ می‌شود. جسد این کولبر کورد ﺩﺭ ﭘﯽ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺷﻦ ﻭ ﻣﺎﺳﻪ ﺩﺭ حاشیه‌های ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺯﺍﺏ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﺭﻭﺳﺘﺎﯼ «ﺑﻼﻭ» ﺍﺯ ﺗﻮﺍﺑﻊ ﺷﻬﺮ ﺭﺑﻂ ﺳﺮﺩﺷﺖ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺳﻂ ﺁﺑﺎﻥ ﻣﺎﻩ سال جاری پیدا شد.

ریباز قادری کولبر ٢٢ سالە از اهالی منطقە آلان سردشت مورد هدف تیراندازی نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی ایران در  آلان سردشت قرار گرفت و بشدت زخمی شد. ریباز قادری در روز پنج شنبە ١١ آذرماە  هنگامی کە با تعدادی از کولبران منطقە مشغول کولبری بودند مورد هدف تیراندازی نیروهای انتظامی قرار گرفتند کە در این میان ریباز بە شدت زخمی شد و بقیە  کول برها  موفق بە فرار از محل شدند.

ظهر روز ۱۴ آذرماه سال ۱۳۹۵ انفجار یک قبضه مین در شهرستان قصر شیرین منجر به مجروح شدن یک نفر شد. در این حادثه یک دستگاه تراکتور متعلق به یکی از کشاورزان محلی در حوالی پاسگاه قلعه سبزی از توابع قصر شیرین حین عملیات کشاورزی با مین برخورد کرده و در اثر انفجار این مین راننده تراکتور مصدوم شده است.

شب دوشنبه ۱۵ آذر ماە ٧ رأس قاطر کاسب‌کاران  در حوالی روستای گناو از بازارچە مرزی  بسطام بین جاده سقز به مریوان توسط  نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران تیرباران شدند. همچنین در همان روز در اوایل بعدازظهر در حوالی برجک در اطراف روستای سیف منطقەی کولە کەملان  ۵ رأس قاطر دیگر توسط  نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی ایران تیرباران شدند و در روز شنبه ۱۳ آذر در بلوکه شکیا در  بازارچە مرزی بسطام مأموران نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران  ۸ رأس از قاطر دیگر را تیرباران کردند.

روز ۱۸ آذر  یک  کولبر کورد در شرق کوردستان هدف مستقیم گلوله نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی ایران  قرار گرفت و به‌شدت زخمی شده است. ایوب سروری اهل روستای هرمیان از توابع شهرستان ثلاث باباجانی  در نزدیکی‌های  روستای ازگلە از توابع این شهرستان به ضرب گلوله مجروح شد.

روز جمعە ۱۹ آذر ماە در اطراف شهر ماکو در شرق کوردستان، نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی ایران کولبران کورد را از فاصلە چند متری مورد هدف تیراندازی قراردادند کە در این میان مجید دادخواە یکی از کولبران جانش را از دست داد.

روز شنبە ۲۰ آذرماە  براثر انفجار مین ضدتانک در  روستای چم هندی دهلران از توابع ایلام شهروند کورد بنام قاسم شافعە ۲۵ سالە رانندە تراکتور حین شخم زدن زمین کشاورزی از ناحیە چشم، دست‌وپا، بە شدت آسیب می‌بیند و دچار موج گرفتگی می‌شود.

روز جمعە ۱۹ آذرماه  یک کولبر کورد به نام «رضا رعنایی» در مرز میان شرق و جنوب کوردستان در منطقه «سەرتەزێن» شهر بانه از سوی نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی ایران  مورد اصابت گلوله قرار گرفت و به‌شدت زخمی شد.

روز چهار شنبە ۲۴ آذرماە یک کولبر کورد در منطقە آلان سردشت توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بە بشدت زخمی  شد. سردار بابکرآقا کولبر کورد اهل روستای تییتی در آلان سردشت در حوالی بعدازظهر با شلیک مستقیم نیروهای امنیتی در نزدیکی‌های محل سکونتش  بشدت زخمی شد .

روز شنبه ۲۷ آذر اکرم رمضانی فرزند رحمان اهل روستای ازگلە از توابع ثلاث باباجانی مورد هدف مستقیم گلولە ی نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی ایران  قرار گرفت و وضعیت جسمانی وی وخیم گزارش شدە است.

اکرم رمضانی  کە براثر اصابت گلوله نیروهای انتظامی در روز ٢٧ آذرماە زخمی شدە بود روز سە شنبه  ۳۰ آذرماە در بیمارستان طالقانی جان خود را از دست داد.

روز یکم  دی‌ماه  براثر انفجار مین در منطقە سومار در قصر شیرین  جان یک دامدار را گرفت. خداداد محمدی فرزند حاتم ۴۰ ساله و اهل روستای قلاواری سرپل ذهاب  هنگام چرای گوسفندان در منطقه سومار براثر انفجار مین زخمی شد.

روز سەشنبە ۳۰ آذرماه، یک کولبر ۴۵ ساله کرد از اهالی بخش مرکزی شهرستان بانە بە نام بهاءالدین عزیز پور با شلیک مستقیم نیروهای جمهوری اسلامی ایران در اطراف  در روستای سبدلو زخمی شد.

‌همچنین در همین روز رحیم شیخکانلو در نزدیکی‌های روستای  قلعه دره سی در بخش مرکزی شهرستان ماکو در اثر تعقیب و گریز نیروهای هنگ مرزی جمهوری اسلامی ایران مستقر در شهرستان ماکو از کوه سقوط کرده و به‌شدت مجروح شد.

اوزجان خدایی کوران فرزند حاتم نیمە شب پنجشنبە ۲ دی ماە توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران در منطقە ماکو بە قتل رسید.

محیط‌زیست و بهداشت

در پی  بی‌تدبیری مسئولان دانشگاه علوم پزشکی و ندادن ارائه خدمات صحیح پزشکی به شهروندان شرق کوردستان مادر باردار دیگری فوت کرد. یک مادر باردار نوسودی به نام «مرضیه شکری» پس از وضع حمل به روش سزارین، در بیمارستان قدس پاوه فوت می‌کند.

موجی جدید از پارازیت، برای سومین بار در سال جاری بر روی ماهواره‌های هاتبرد، نایلسات، یاه سات، یوتلسات و…در شهر سنه از اول آذرماه شهروندان این شهر را مورد هجوم قرار داده‌اند. در همین رابطە آمدە است کە  مکان ارسال پارازیت پیش‌تر کوه آبیدر، کلانتری تکیه و چمن بوده و بنا بر اظهار شهروندان تعداد ابزارهای ارسال پارازیت بیشتر شده‌اند.

آتش‌سوزی‌های عمدی در نیزارهای دریاچه زریبار مریوان  حیات این دریاچه را دوچندان در معرض خطر قرار داده است و اکوسیستم و جانوران آن با مشکل جدی مواجه شده‌اند. این دریاچه به دلیل بهره‌برداری‌های غیراصولی، لایه روبی نشدن، ورود پساب‌های ۱۷ روستای اطراف و بخشی از محله‌های این شهرستان و حفر چاه‌های غیرمجاز به این مشکلات افزوده‌شده و حیات این دریاچه آب شیرین را مضاعف به خطر انداخته است؛ و اکنون با آتش‌سوزی‌های عمدی این دریاچه  از سوی افراد ناشناس این  دریاچه را همانند دریاچه ارومیه وارد بحران جدیدی کرده است.

با توجه به گزارش‌های ارسالی از شهر کرماشان افرادی مسلح اقدام به تیراندازی و کشتن سگ‌های خیابانی در بلوار سجاد منطقه ۴ شهرداری و منطقه دلگشا نموده‌اند.

از صد و شصت هزار مترمکعب آب سیروان فقط  بیست‌ونه هزارِ آن بە دشت‌های خشکیدە کرماشان انتقال دادە می‌شود بقیە آن یعنی صدوبیست و یک هزار مترمکعب بە دشت‌های جنوب ایران  ازجملە دشت عباس برای آبیاری شرکت‌های کشاورزی کە در انحصار دولت و افراد ردە بالای دولتی است  انتقال دادە می‌شود.

موارد دیگرِ نقض حقوق بشر «خودکشی، زنان، کودکان و…»

۱۰ آذر ماە یک شهروند ارومیه در منطقه شیخ تپه با سقوط از یک ساختمان دە طبقه بە زندگی خود پایان داد.

یک مرد ۲۵ ساله دریکی از واحدهای مسکن مهر سقز با آویزان کردن خود به زندگی‌اش پایان داد.

پنج شنبە ۱۱ آذرماە نیز یک زن در برای چندمین بار عمل خودسوزی را تکرار کرد. متأسفانه وی دچار ۸۰ درصد سوختگی شده است و در بیمارستان مورد مراقبت‌های پزشکی است کە احتمال مرگ وی زیاد است.

قاتل کولبران درە وران و میرگە دریژ کە یک سرباز وظیفە بودە است در روز ۹ آذرماە با اسلحە نظامی خود اقدام بە خودکشی نمودە است. گویا این سرباز وظیفە با دستور مقامات ارشد این پایگاە نظامی اقدام بە تیراندازی بە سوی کولبران نمودە است و براثر فشارهای روانی ناشی از این تیراندازی بە سوی کولبران اقدام بە خودکشی نمودە است. در این تیراندازی شش کولبر زخمی و یک نفر کشته‌شده بود.

روز چهارشنبە دەهم آذرماە یک جوان ٢٠ سالە بە نام مخفف م. م. بە دلیل سرافکندگی و تحقیرهای سیستم آموزشی دبیرستان نسبت بە وی با حلقه آویز نمودن خود با طناب در زیرزمینی خانه خود اقدام به خودکشی کرد و جانش را ازدست‌داده است.

اسلامیزه کردن پیروان آیین یارسان، در یک روستای کرماشان در شرق کوردستان کە  کوردهای پیرو آیین یارسان در آنجا زندگی می‌کنند، برخلاف خواسته و تمایل ساکنین این روستا  یک مسجد ساخته و افتتاح‌شده است. این مسجد  در روستای کل کش، در دهستان حیدریه، بخش گواور، گیلان غرب کرمانشاه  که  اهالی این روستا و اطراف آن از دیرباز  پیروان آیین یارسان در آنجا سکونت دارند.

در پی فراخوان کمپین «نه به کشتار کولبران» از سوی فعالین مدنی و شهروندان شهر مریوان مبنی بر اعتراض و نارضایتی به کشتار کولبران توسط نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی ایران در شرق کوردستان قرار بر این بود کە تجمعی اعتراضی جلو ساختمان فرمانداری مریوان امروز پنج شنبە ١٨ آذر ماە رأس ساعت ١٠ صبح بە وقت محلی برگزار شود. نیروهای انتظامی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران تمامی سطح شهر را و بخصوص اطراف فرمانداری را ملیتاریزە کردەاند و از تجمع جوانان و شهروندانی کە بە این محل روی آوردە بودند جلوگیری بە عمل آوردند همچنین آمدە است کە اینترنت را در سطح شهر قطع و یا سرعت آن را بشدت کاهش دادەاند.

یک زن ۴۸ ساله اهل شهر سردشت با انداختن خود در چاه آب، اقدام به خودکشی نمود و جانش را از دست داد.

زنى به اسم «نگین بید خام» دختر «سلام» در روستاى «فرج‌آباد» شهر کامیاران در شرق کوردستان در تاریخ ۶ آذرماه ۱۳۹۵ شمسی دست به خودکشى از طریق به آتش کشیدن خود زده و بعد از ۱۰ روز بستری شدن در بیمارستان اصفهان که با مرگ دست‌وپنجه نرم می‌کرد در شب سه‌شنبه ۱۶ آذرماه جان سپرد.

در یک  سند محرمانە که از تدابیری جهت  «جلوگیری از ایجاد تنش و مشکلات احتمالی‌» با پیروان این آیین، توسط مسئولان عالی‌رتبه نیرو‌های  از جملە ستاد کل نیرو‌های مسلح صادرشده و به امضای سرلشکر پاسدار محمدباقری رسیده است. حکایت از آن دارد کە حکمت صفری، سرباز کورد یارسان، در پادگان سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران در بیجار، به علت «توهین‌ها و تحقیر‌های فرماندهان و اجبار برای کوتاه کردن سبیل و به‌جا آوردن نماز»، دست به خودکشی زد و درگذشت.

رئیس دانشگاه  رازی کرماشان در جمع کثیری از دانشجویان آن‌ها را  گرد آلو، همیشه گشنه و خودفروخته خطاب کرده است کە باعث موجی از اعتراضات مدنی در سطح این دانشگاە شد.

«نماینده ولی‌فقیه» در استان و امام‌جمعه کرماشان خواستار عزل و محاکمه بخشی از معلمان  فرهنگی دانشگاه رازی به دلیل «برگزاری مراسم‌های بی‌حرمتی به اسلام، پیامبران الهی و اخلاق» شد. وی در خطبه‌های نماز جمعه، فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه رازی کرماشان را متهم نموده و تهدید به عزل و محاکمه بخشی از معلمان  این دانشگاه نمود.

دختر ۲۲ ساله‌ای در روستای میر عبدلی از توابع باینگان شهرستان پاوه در روز ٢٩ آذر ماە به قتل رسیده است. علت قتل وی اختلافات خانوادگی اعلام شدە است و گویا یکی از بستگان این دختر توسط نیروهای انتظامی پاوە دستگیر و بە عنوان قاتل وی بازداشت شدە است.

جسد یک دختر جوان در کنار جادەی روستای  تەرویزی از توابع کامیاران پیدا شدە است. احتمال دارد او پس از کشتە شدن،  بە علت تاریک بودن مسیر، توسط اتومبیل‌های جاده زیر گرفته‌شده، زیرا کە جسد این دختر بە طور فجیعی آسیب دیدە و له‌شده است.

روز یکشنبه ۵ دی‌ماه ۱۳۹۵ شمسی یک زن جوان ۱۸  ساله اهل روستاى  «سه راوو سوره» از توابع «دیولان» اقدام به خودکشى کرده و جان خود را ازدست‌داده است.

روز ۶ دی‌ماه سال جاری آتش‌سوزی در مدرسه سرابله قازانچی از توابع استان کرماشان در شرق کوردستان رخ داد. این حوادث چندمین بار است که در مدارس شرق کوردستان اتفاق می‌افتد و یکی از سلسله آتش‌سوزی‌های است که به علت استاندارد نبودن تجهیزات گرمایشی در مدارس رخ می‌دهد.

دایره مطبوعات اداره‌ کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که در استان سنه هیچ مجوزی برای انتشار روزنامه صادر نگردیده است و در عمل کوردستان تنها استان بدون روزنامەی  ایران است.

دانش آموزان مدرسه شهید موگویی در شهر دو رود با چتر سر کلاس حاضر می‌شوند. مدرسه موگویی شهرستان دورود به دلیل فرسوده بودن ساختمان و چکه کردن سقف کلاس‌های آن، دانش آموزان مجبورند برای در امان ماندن از خیس شدن سر کلاس هم چترشان بالای سرشان باشد.

روز چهارشنبه ٨ دی‌ماه ۱۳۹۵ شمسى در شرق کوردستان شهر سقز دخترى ۱۹  ساله به اسم  «س، م » واقع در محله صالح‌آباد با حلق آویزان کردن خود منجر به از دست دادن جانش شد.

شهر سر پل زهاب در شرق کوردستان از هرگونە خدمات‌رسانی شهرداری و نهادهای حکومتی ایران در این هر محروم بودە و شهر عملاً بە ویرانە تبدیل شدە است.

روز سه‌شنبه مورخه٧ دی‌ماه  دختری  ١٨ ساله در روستای پولیه از توابع اشنویه در شرق کوردستان با هویت «س.ر» به علت فقر شدید اقتصادی و همچنین مشکلات خانوادگی اقدام به خودکشی کرده و جان خود را از دست داد.

لغو کنسرت عبدالله ماملی فرزند «محمد ماملی» هنرمند نامدار کورد که با همکارى مؤسسه‌ی فرهنگى هنرى «ترنج» و همراهى گروه «که ویار» آماده‌ی اجرا در تالار وحدت مهاباد  بود در حالى متوقف گردید.

شخصی در منطقه‌ی «دیولان» دست به خودکشی زد. بامداد روز پنجشنبه ٩ دی‌ماه سال جارى شخصى به اسم عباس. ع اهل روستاى (به کراوا) واقع در ٢٠ کیلومترى دیولان به‌وسیله‌ی طناب اقدام به خودکشی کرده و جانش را از دست داد.

مغازە آقای شریف باجور از فعالان زیست‌محیطی مریوان در شرق کوردستان به آتش کشیده شده است. شریف باجور یکی از فعالان زیست محیط در شرق کوردستان است کە در شهر مریوان کارهای انسان دوستانە و زیست‌محیطی انجام می‌دهد. شریف باجور عضو انجمن سبز چیا و مسئول اطفاء حریق این انجمن است. گمان آن می‌رود این آتش‌سوزی عامدانه صورت گرفته باشد.

در پایان جمعیت حقوق بشر کوردستان از مردم شرق کوردستان می‌خواهد کە در احقاق حقوق خود کوشا وسعی نمایند هرگونە تبعیض و نابرابری را کە از جانب جمهوری اسلامی ایران به آن ها روا داشته می‌شود را بە گوش جهانیان برسانند.

جمعیت حقوق بشر کوردستان